Sosyal Bilgiler Öğretimi Kapsamında Müze ve Müze Eğitimine Yönelik Yapılmış Lisansüstü Tezlerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 2022 Sayı: 19, 515 - 529, 30.10.2022

Yasemin Er Tuna Hüseyin Kaya

https://doi.org/10.46778/goputeb.1176260

Cited By: 1

Öz

Tarihin izlerini günümüze taşıyan; kültürel değerleri güncel bilgilerimiz ile harmanlamamızı sağlayan müzeler, sosyal bilgiler öğretmenleri için öğrencilerine, aktarabilecekleri sonsuz tarihi mirası gözler önüne sermesi bakımından önemli bir kaynak görev i görmektedir. Müze gezileri ile öğrencilerin birlikte, örgün eğitim esnasında sınıfta aldıkları eğitimi daha da pekiştirerek, öğrenmeyi kalıcı hale getirebilmeleri ve kültürel etkinlikler ile eğlenerek öğrenmeleri sağlanır. Bu bağlamda, müze ziyaretleri sosyal bilgiler eğitimi açısından oldukça kıymetlidir. Bu çalışmanın amacı 2000-2021 yılları arasında sosyal bilgiler öğretiminde müze etkinlikleri ve gezilerini inceleyen lisansüstü tezlerin incelenmesidir. Bu araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden tarama modeline uygun olarak tasarlanmıştır. Araştırmada veriler doküman analizi yöntemi ile elde edilmiş ve betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Tezler, yayınlandıkları yıllar ve üniversiteler, araştırma konuları, araştırma yöntemleri, hedef grupları ve kullanılan müze türlerine göre incelenmiştir. Çalışmaların en çok 2015-2019 yılları arasında yapıldığını, en çok tez yayınlanan üniversitenin Afyon Kocatepe Üniversite olduğunu, en fazla çalışılan konunun ise sosyal bilgiler dersinde sanal müze kullanımı olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, tezler araştırmanın hedef grubuna göre incelendiğinde çoğunlukla öğrenci gruplarıyla çalışıldığı görülmüştür. Kullanılan araştırma yöntemlerinde ise en fazla nicel araştırma yönteminin tercih edildiği bulgusuna ulaşılmıştır. Çalışma sonuçlarına ek olarak müze kullanımına ilişkin bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Müze Eğitimi, Lisansüstü Tez

Investigation of Post-graduate Theses Regarding Museum and Museum Education within the Scope of Social Studies Education

Öz

Carrying traces from history to the present; Museums, which enable us to blend cultural values with our current knowledge, reveal the endless historical that social studies teachers can pass on to their students and new generations. It is ensured that students can make learning permanent by reinforcing the education they receive in the classroom during formal education, together with museum tours, and learning while having fun with cultural activities. In this context, the aim of the study is to examine the postgraduate theses examining museum activities and trips in social studies teaching between 2000-2021. This research is descriptive research using qualitative research method and the data were analyzed by document analysis method. Theses were examined according to the years and universities, research topics, research methods, target groups and museum types used. The findings indicated that the majority of the studies in this context were conducted between 2015 and 2019, that Afyon Kocatepe University had the most thesis published, and that the most studied issue was the usage of virtual museums in the social studies course. Furthermore, when the theses were reviewed according to the research's target group, it was discovered that the student groups were primarily explored. Among the research approaches performed, quantitative research was found to be the most commonly used approach. The quantitative research approach was determined to be the most popular among the research methodologies employed. In addition to the study's findings, certain recommendations for the usage of museums were presented.

Anahtar Kelimeler

Social Studies, Museum Education, Postgraduate

Kaynakça

• Akgün, Ö.E., Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K.E., Demirel, F. ve Karadeniz, Ş. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Allan, A. (1963). Müzelerin rolü. Müzelerin teşkilatlanması- pratik öğütler içinde (s. 5-19). Ankara: UNESCO, ICOM Türkiye Komitesi Yayınları
• Ata, B. (2002). Müzelerle ve tarihi mekanlarla tarih öğretimi "Tarih öğretmenlerinin “müze eğitimine” ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aytaç, A. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eğitimlerinde gezi-gözlem metodunun yeri ve önemi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(21), 55-69.
• Burke, P. (2001). Bilginin toplumsal tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. (22. Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Çakır İlhan, A. (2017). Müze eğitimi alanında yapılmış tezler. Çağdaş Drama Dergisi, 12(2), 93-104.
• Çerkez, S. (2011). Sosyal bilgiler dersinde müze eğitimine dayalı öğretim uygulamalarının öğrencilerin akademik başarısına ve tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisan tezi. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Çınar, C. , Utkugün, C. ve Gazel, A. A. (2021). Sosyal bilgiler dersinde sanal müze kullanımı hakkında öğrenci görüşleri. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 0(16) , 150-170.
• Demircioğlu, İ. H. (2007). Tarih öğretiminde filmlerin yeri ve önemi. Bilig (42), 77-93. 93-44.
• Desvallees, A. ve Mairesse, F. (Editörler). (2010). Key concepts of museology. Armand Colin & ICOM.
• Egüz, Ş. ve Kesten, A. (2012). Sosyal bilgiler dersinde müze ile eğitimin öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi: Samsun ili örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 81-103.
• ICOM (2022). Museum defination. https://icom.museum/en/resources/standards-guidelines/museum-definition/ adresinden alınmıştır.
• Kaba, G. (2021). Sosyal Bilgiler dersinde müze eğitimine yönelik geliştirilen dijital çizgi romanın öğrencilerin akademik başarısına ve tutumuna etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Karakaya, İ. (2015). Ortaokul öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersinde müze alışkanlıkları (Giresun İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Giresun.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemleri (kavramlar, ilkeler, teknikler). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kısa, Y. (2012). Sosyal bilgiler öğretiminde müze kullanımına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşlerinin incelenmesi (Afyonkarahisar Müzeleri). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Kuruoğlu Maccario, N. (2002). Müzelerin eğitim ortamı olarak kullanımı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 275-285.
• Laçin Şimşek, C. (2011). Okul dışı öğrenme ortamları ve fen eğitimi. Laçin Şimşek (Ed.) Fen öğretiminde okul dışı ortamları içinde (s. 1-23). Ankara: Pegem Akademi Yayınları
• Meydan, A. ve Akkuş, A. (2014). Sosyal Bilgiler öğretiminde müze gezilerinin tarihi ve kültürel değerlerin kazandırılmasındaki önemi. Marmara Coğrafya Dergisi, (29), 402-422.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). İlköğretim Sosyal Bilgiler öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Nacional Council for the Social Studies. (1993). The social studies professional. Washington DC: National Council for the Social Studies.
• Onur, B. (2012). Çağdaş müze, eğitim ve gelişim. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Özköse, A. (2004, Ekim). Türkiye müzelerinde korunma sorunları. 7. Müzecilik Semineri’nde sunuldu, İstanbul, Türkiye.
• Peker, N. (2014). Sosyal bilgiler dersinde sanal müze kullanımı ve sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının sanal müze kullanımına yönelik tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
• Sağır, E., Demirdelen, H. ve Alpagut, A. (2017). Anadolu Medeniyetleri Müzesi eğitim etkinlikleri ve müze eğitim atölyesi. Milli Eğitim Dergisi, 46(214), 385-388.
• Selanik Ay, T. ve Kurtdede Fidan, N. (2014). Öğretmen adaylarının Sosyal Bilgiler dersinde müzelerden yararlanmaya ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(48), 69-89.
• Sevigen, E. (2021). Sosyal bilgiler öğretiminde müze eğitimi uygulamalarının öğrencilerin somut kültürel miras ve ders ile ilgili tutumlarına etkisi ve süreç hakkındaki görüşleri: Bir karma yöntem araştırması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Seyhan, A. (2020). Öğretmen adaylarına göre sosyal bilgiler dersinde okul dışı öğrenmenin etkililiği. Turkish Journal of Educational Studies, 7(3), 27-51.
• Sözen, M. ve Tanyeli, U. (2014). Sanat kavram ve terimleri sözlüğü (13. Baskı). Remzi Kitabevi.
• Tepecik, A. (2007, Mayıs). Sanat eğitimi ve sanal müze. Geçmişten Geleceğe Türkiye’de Müzecilik I Sempozyumu’nda sunuldu, Ankara, Türkiye.
• Tezcan Akmehmet, K. ve Ödekan, A. (2006). Müze eğitiminin tarihsel gelişimi. İTÜ Dergisi, 3(1), 47-58.
• Yıldırım, T. ve Tahiroğlu, M. (2012). Sanal ortamda gerçekleştirilen müze gezilerinin ilköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarına etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 39, 100-114.
• Yılmaz, A. ve Egüz, Ş. (2015). Tarih ve Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının tarih öğretiminde müzenin önemi hakkında tecrübe ve düşünceleri. Turkish studies, (10/11), 1637-1650.
• Yılmaz, K. ve Şeker, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin müze gezilerine ve müzelerin Sosyal Bilgiler öğretiminde kullanılmasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 3(9), 21-39.