Özel Eğitim Dersi Öğretim Programının Öğretmen Adaylarının Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi: Nitel Bir Çalışma

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 2, 761 - 804, 29.07.2024

Celalettin Özden

https://doi.org/10.46778/goputeb.1430995

Öz

Öğretmenlik mesleğinin daha verimli bir şekilde icra edilebilmesi için eğitim programlarında zaman zaman değişiklikler yapılmaktadır. Bu kapsamda özel eğitim dersi bütün öğretmenlik branşlarında okutulur hale gelmiştir. Araştırmamız özel eğitim dersi öğretim programının hedef, içerik, süreç ve değerlendirme boyutlarında program geliştirme çalışmalarına ve özel eğitim kapsamında hizmet içi eğitim programlarının geliştirilmesine kaynak olabilmesi bakımından önem arz etmektedir. Bu araştırmada özel eğitim dersi öğretim programını öğretmen adaylarının görüşlerine göre irdeleyerek öğretim programının gerekli mesleki bilgi ve yeterlikleri kazandırması konusunda programın hedef, içerik, süreç ve değerlendirme ögelerinin performans ve işlerliğini ortaya koymak ayrıca özel eğitim alanında program geliştirme çalışmalarına kaynaklık etmek amaçlanmıştır. Araştırmanın yürütülmesinde hedefe dayalı program değerlendirme modeli ve Stufflebeam bağlam, girdi-süreç ve ürün modelinden esinlenilmiştir. Nitel yöntem ile yürütülen bu araştırma Kuzey Kıbrıs’ta 2023-2024 akademik yılında eğitim fakültesi bulunan bir üniversitede gerçekleştirilmiştir. Maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi ile çeşitli branşlardan 56 öğretmen adayı gönüllü olarak araştırmaya katılmıştır. Veriler içerik analizi uygulanarak çözümlenmiştir. Araştırma bulguları hedefler, içerik, süreç ve değerlendirme şeklinde 4 ana tema altında raporlanmıştır. Araştırma sonucu olarak hedefler temasında özel eğitim dersi öğretim programının öğretmen adaylarının iletişim becerilerini, sınıf yönetimi becerilerini, BEP hazırlama bilgi ve becerilerini arttığı, edinilen bilgi ve becerilerin gerçek okul ortamlarında uygulanabileceği ve ayrıca öğretmen adaylarında derse yönelik olumlu tutum değişiklerinin oluştuğu sonuçlarına ulaşılmıştır. İçerik temasında içeriğin hedeflere ulaştırdığı fakat uygulama yapılacak konuların eksik olduğu, özel eğitim dersi kapsamında gerçek okullarda staj ve gözlemler yapılmak istenildiği, yüz yüze uygulamaların artırılmasının talep edildiği; süreç temasında ise ders saatlerinin daha fazla olması ve derslerin uzaktan eğitim yoluyla değil yüz yüze eğitim yoluyla olması gerektiği, materyal kullanımının artırılması gerektiği; değerlendirme temasında ise öğretmen adaylarının daha çok performans değerlendirmesi uygulamasına yönelik düşüncelerinin ağırlık kazandığı sonuçları elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Özel Eğitim, Program Değerlendirme, Program Geliştirme

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davranılmıştır.

Teşekkür

Çalışmaya katılan bütün katılımcılara teşekkür ederiz.

Evaluation of the Special Education Course Curriculum According to the Opinions of Teacher Candidates: A Qualitative Study

Öz

Changes are made in education programs from time to time to perform the teaching profession more efficiently. In this context, special education courses have become taught in all teaching branches. Our research is important in that it can be a source for program development studies on the goals, content, process, and evaluation dimensions of the special education course curriculum and the development of in-service training programs within the scope of special education. In this research, it is aimed to examine the special education course curriculum according to the opinions of teacher candidates and to reveal the performance and functionality of the goals, content, process and evaluation elements of the curriculum in providing the necessary professional knowledge and competencies, and to provide a source for program development studies in the field of special education. The conduct of the research was inspired by the goal-based program evaluation model and the Stufflebeam context, input-process and product model. This research, which was conducted using a qualitative method, was conducted at a university with a faculty of education in Northern Cyprus in the 2023-2024 academic year. With the maximum diversity sampling method, 56 teacher candidates from various branches voluntarily participated in the research. The data were analyzed by applying content analysis. Research findings are reported under 4 main themes: goals, content, process and evaluation. As a result of the research, it was concluded that the special education course curriculum under the theme of goals increased the communication skills, classroom management skills, and knowledge and skills of preparing individualized education programs of the teacher candidates, that the acquired knowledge and skills could be applied in real school environments, and that positive attitude changes occurred in the teacher candidates towards the course. In the content theme, it is stated that the content achieves the goals, but the subjects that need to be applied are missing, internships and observations are wanted to be carried out in real schools within the scope of special education course, and face-to-face applications are requested to be increased; In the process theme, it is stated that the lesson hours should be longer, the lessons should be face-to-face education rather than distance education, and the use of materials should be increased; In the evaluation theme, results were obtained that teachers candidates' thoughts about performance evaluation practice were more dominant.

Anahtar Kelimeler

Special Education, Curriculum Evaluation, Program Development

Kaynakça

• Akıncı, M., & Dübüş, M. (2022). Ortaokul matematik öğretmenlerinin ilköğretim matematik öğretmenliği lisans programı hakkındaki görüşleri. [Middle school mathematics teachers' views on elementary mathematics education undergraduate program]. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 1-14.
• Altıntaş, E., & Şengül, S. (2014). Özel eğitim dersinin kaynaştırmaya yönelik tutumlar ve kazanımlar bakımından değerlendirilmesi. [The evaluation of special education lesson in terms of attitudes towards mainstreaming and attaintments]. e-Kafkas Journal of Educational Research, 1(3), 1-12.
• Altıntaş, E., İlgün, Ş., & Uygun, S. (2021). İlköğretim matematik öğretmenlerinin özel eğitim dersi ve kaynaştırma yoluyla matematik eğitimi hakkındaki görüşleri. [Opinions of elementary school mathematics teachers on special educatıon lesson and mathematics education through inclusion]. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(3), 21-38. https://doi.org/10.29065/usakead.1020053
• Atasay, M. (2020). Görme engelli öğrenciler için matematik materyalleri tasarımı. [Designing mathematics materials for visually impaired students]. Anadolu University Journal of Education Faculty, 4(2), 14-121. https://doi.org/10.34056/aujef.662203
• Atman, B. Y., Altun, N., Elçi, A. N., & Karaahmetoğlu, B. (2023). Sınıfa girmeden öğretmenliği deneyimlemek: özel eğitim öğretmen adayları ve uygulama öğretim elemanları neler söylüyor? [The special education student teacher’s experience of teaching without entering the classroom: What do teaching supervisors and special education student teachers think]. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 21(3), 1257-1287. https://doi.org/10.37217/tebd.1217143
• Avramidis, E., & Kalyva, E. (2007). The influence of teaching experience and professional development on Greek teachers’ attitudes towards inclusion. European Journal of Special Needs Education, 22(4), 367-389. https://doi.org/10.1080/08856250701649989
• Babaoğlan, E., & Yılmaz, Ş. (2010). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlikleri. [Competency of classroom teachers in the inclusive education]. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 345-354.
• Baştürk, S. (2011). Matematik öğretmen adaylarının eğitim fakültesindeki eğitim-öğretim sürecini değerlendirmeleri. [Mathematics teacher candidates’ evaluations of teaching and learning process in faculty of education]. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1). 58-94.
• Bozarslan, B., & Batu, E. S. (2014). Özel anaokullarında çalışan eğiticilerin okulöncesi dönemde kaynaştırma ile ilgili görüş ve önerileri. [Examining the opinions of teachers working in private preschools about inclusion]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 86-108. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2014.14.2-5000091529
• Bozkurt, S. S. (2017). Özel eğitimde dijital destek: Yardımcı teknolojiler. [Digital support in special education: Assistive technologies]. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(2), 37-60.
• Brown, K. S., Welsh, L. A., Hill, K. H., & Cipko, J. P. (2008). The efficacy of embedding special education instruction in teacher preparation programs in the United States. Teaching and Teacher Education, 24(8), 2087-2094. https://doi.org/10.1016/j.tate.2008.02.013
• Cagiltay, K., Cakir, H., Karasu, N., Islim, O. F., & Cicek, F. (2019). Use of educational technology in special education: Perceptions of teachers. Participatory Educational Research, 6(2), 189-205. https://doi.org/10.17275/per.19.21.6.2
• Cakir, R., & Korkmaz, O. (2019). The effectiveness of augmented reality environments on individuals with special education needs. Education and Information Technologies, 24(2), 1631-1659. https://doi.org/10.1007/s10639-018-9848-6
• Camcı-Erdoğan, S. (2021). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylerin eğitimine yönelik görüşleri. [Opinions of pre-service teachers about the education of individuals with special needs]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 22(2), 283-306. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.663271
• Çatak, A. A., & Tekinarslan, E. (2008). Powerpoint programında hazırlanan okuma materyalinin 12-13 yaşlarında kaynaştırma programına devam eden hafif düzeyde zihinsel engelli öğrencilerin okuduğunu anlama becerisine etkisi. [The effect of reading matarial developed in powerpoint software on reading comprehension skill of students aged 12-13 years with mild mental retardation in inclusion programs]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 107-124.
• Çay, E., Yıkmış, A., & Özgüç, C. (2020). Özel eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin özel eğitim öğretmenlerinin deneyim ve görüşleri. [Experiences and Opinions of Special Education Teachers Regarding the Use of Technology]. Journal of Qualitative Research in Education 8(2), 629-648. https://doi.org/10.14689/issn.2148-624.1.8c.2s.9m
• Demirel, Ö. (2021). Eğitimde program geliştirme programdan uygulamaya [Curriculum development in education, from program to implementation]. (30 bs). Pegem Akademi.
• Demirezen, S., & Akhan, N. E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüşleri. [The opinions of the social studies teachers on inclusion practices]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 1206-1223.
• Durdukoca, Ş. F. (2017). Özel Eğitim Dersinde Örnek Olay İnceleme Yönteminin Öğrenenlerin Üstbilişsel Farkındalıklarına, Derse Yönelik Tutumlarına ve Görüşlerine Etkisi: Bir Karma Yöntem Araştırması. [The effect of the case study method in special education course on learners’ metacognitive awareness, attitudes towards the course and views: A mixed method study]. Katamonu Eğitim Dergisi, 25(4). 1267-1284.
• Düzbastılar, M. E., & Eyüpoğlu, G. (2019). Müzik öğretmenlerinin özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilerin müzik öğretimine ilişkin tutumlarının incelenmesi. [The analysis of music teachers' attitudes towards teaching music for students who need special education]. International Journal of Social Sciences and Education Research, 5(4), 384-404. https://doi.org/10.24289/ijsser.571267
• Elhoweris, H., & Alsheikh, N. (2006). Teachers’ attitudes toward inclusion. International Journal of Special Education, 21(1), 1-12.
• Ertürk, S. (2018). Eğitimde program geliştirme (2. Basım). [Curriculum development in education (2th edition]. Edge Akademi.
• Filiz, M., & Bütüner, S. Ö. (2022). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının istatistik dersinin islenişine, öğrenilmesine ve değerlendirmesine ilişkin inanç ve önerileri. [Prospectıve primary school mathematics teachers’ belief and suggestions on the teaching, learning and assessment of statistics]. Milli Eğitim Dergisi, 51(233), 557-580. https://doi.org/10.37669/milliegitim.799528
• Gagne, R. M. (1974). Essentials of Learning for Instruction. Dryden Press
• Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. ECTJ, 30(4), 233-252. https://doi.org/10.1007/BF02765185
• Hacısalihoğlu-Karadeniz, M. (2017). Öğretmen adaylarının özel eğitim ve kaynaştırma eğitiminde matematik uygulamalarına ilişkin görüşleri. [Opinions of preservice teachers about special education course and mathematical applications in inclusive education]. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 119-158. https://doi.org/10.23863/kalem.2017.78
• Hesse-Biber. (2017). The practice of qualitative research (3rd. ed). Sage.
• Hillel Lavian, R. (2015). Masters of weaving: The complex role of special education teachers. Teachers and Teaching, 21(1), 103-126. https://doi.org/10.1080/13540602.2014.928123
• İdin, Ş. (2016). Öğretmen uygulamalarında bireyselleştirilmiş eğitim programları. [Individualized education programs in teacher practices]. SDU International Journal of Educational Studies, 3(1), 1-7.
• İlgar, Ş. (2017). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli öğrencilerle ilgili farkındalığının incelenmesi (İ.Ü. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Örneği). [An investigation of the awareness of teacher candidates about children with special needs (I.U. Hasan Ali Yücel Faculty of Educatıon Sample)]. HAYEF Journal of Education, 14(1), 313-338
• İlik, Ş. Ş., & Deniz, S. (2020). Farklı branşlardan öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması sırasında kaynaştırma uygulamalarına ilişkin gözlemleri. [Observations of teacher candidates from different branches relating to inclusive education practices during their teaching practice]. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1), 338-351. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3611
• İzci, E. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının “özel eğitim” konusundaki yeterlikleri. [The competencies of classroom teacher candidates on special education]. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 106-114.
• Karasu, N., Aykut, Ç., & Yılmaz, B. (2014). Zihin engelliler öğretmenlerinin hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi. [Determination of in-service training needs of teachers with intellectual disabilities]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15(01), 41-53. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000191
• Kardeş, S., & Taşkin, N. (2020). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları. [Preschool Teacher Candidates' Perceptions of Special Needs Children]. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(1), 51-73. https://doi.org/10.17152/gefad.658084
• Kösterelioğlu, İ., Bayar, A., & Kösterelioğlu, M. A. (2014). Öğretmen eğitiminde etkinlik temelli öğrenme süreci: Bir durum araştırması. [Activity based learning process on teacher education: A case study]. Turkish Studies, 9(2), 1035-1047.
• Kurşun, D., & Gündoğdu, K. (2023). Özel eğitim öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programları ve program kılavuzuna yönelik görüşleri. [Special education teachers’ opinions on individually differentiated curriculum and teacher guide]. Education & Youth Research, 3(1), 32-45. https://doi.org/10.59041/eyor.1319043
• Kuyumcu, Z. (2011). Bireyselleştirilmiş eğitim planı (BEP) geliştirilmesi ve uygulanması sürecinde öğretmenlerin yaşadıkları sorunlar ve bu sorulara yönelik çözüm önerileri. [Teachers’ problems and solution they suggest related to these problems in the process of development and implementation of individualized education plan (IEP)]. [Unpublished master thesis]. Ankara Üniversitesi.
• Leko, M. M., & Brownell, M. T. (2011). Special education preservice teachers’ appropriation of pedagogical tools for teaching reading. Exceptional Children, 77(2), 229-251. https://doi.org/10.1177/001440291107700205
• Liamputtong, P. (2018). Qualitative inquiry. In Liamputtong P. (Eds.) Handbook of research methods in health social sciences (pp.9-25). Springer. https://doi.org/10.1007/978-981-10-5251-4
• Malterud, K., Siersma, V. D., & Guassora A. D. (2016). Sample size in qualitative interview studies: Guided by information power. Qualitative health research, 26(13), 1753–60. https://doi.org/10.1177/1049732315617444
• McLeskey, J., Waldron, N. L., So, T. H., Swanson, K., & Loveland, T. (2001). Perspectives of teachers toward inclusive school programs. Teacher Education and Special Education, 24(2), 108-115. https://doi.org/10.1177/088840640102400205
• Michaels, C. A., & McDermott, J. (2003). Assistive technology integration in special education teacher preparation: Program coordinators’ perceptions of current attainment and importance. Journal of Special Education Technology, 18(3), 29-44. https://doi.org/10.1177/016264340301800302
• Owens, D., Thomas, D., & Strong, L. A. (2011). School counselors assisting students with disabilities. Education, 132(2), 235-240.
• Oyler, C. (2011). Teacher preparation for inclusive and critical (special) education. Teacher Education and Special Education, 34(3), 201-218. https://doi.org/10.1177/0888406411406745
• Özdemir, L., Çiftci, H., & Sayan, Ö. (2022). Tarihsel süreçte özel eğitim uygulamaları, kurumları ve görevli personellerin incelenmesi. [Examination of special education practices, institutions and official personel in the historical process]. Atlas Sosyal Bilimler Dergisi, 1(9), 1-20.
• Öztürk, H., Ballioğlu, G., & Şen, G. (2014). Öğretmen adaylarının özel eğitimde kaynaştırma uygulamalarına yönelik tutumlarının incelenmesi. [An investigation of teacher candidates’ attitudes towards inclusive pratıces in special education]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1). https://doi.org/10.21666/mskuefd.20982
• Özyürek, M. (2008). Nitelikli öğretmen yetiştirmede sorunlar ve çözümler: Özel eğitim örneği. [Problems and solutions in training qualified teachers: An example of special education]. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 189- 226.
• Patton, M. Q. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Sage.
• Porter, A. C., & Smithson, J. L. (2001). Defining, developing, and using curriculum indicators. CPRE Research Report Series RR-048, https://repository.upenn.edu/handle/20.500.14332/8423
• Rakap, S., & Kaczmarek, L. (2010). Teachers’ attitudes towards inclusion in Turkey. European Journal of Special Needs Education, 25(1), 59-75. https://doi.org/10.1080/08856250903450848
• Shippen, M. E., Crites, S. A., Houchins, D. E., Ramsey, M. L., & Simon, M. (2005). Preservice teachers’ perceptions of including students with disabilities. Teacher Education and Special Education, 28(2), 92-99. https://doi.org/10.1177/088840640502800202
• Sönmez, V. (2020). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. [Teacher's handbook in program development]. Anı.
• Subakan, Y., & Koç, M. (2019). Özel eğitim gereksinimli bireylerin gelişim ve eğitimlerinde kullanılan mobil cihazlar ve yazılımlar. [Mobile technologies used for the development and education of ındividuals with special educational needs]. Bilim Eğitim Sanat ve Teknoloji Dergisi, 3(2), 51-61.
• Sucuoğlu, B., & Kargın, T. (2008). İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları: Yaklaşımlar, yöntemler, teknikler. [Inclusion practices in primary education: Approaches, methods, techniques]. Morpa Kültür.
• Şahbaz, Ü., & Kalay, G. (2010). Okulöncesi eğitimi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. [The determination of views of pre-school student teachers related with ınclusion]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 116-135.
• Şahin, A., & Gürler, B. (2018). Destek eğitim odasında ve kaynaştırma ortamlarında çalışan öğretmenlerin bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama sürecinde yaşadıkları güçlüklerin belirlenmesi. [Determining the strengths of the preparation of the individual training program of teachers who are working in supporting and inclusive education]. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 594-625. https://doi.org/10.14520/adyusbd.437206
• Şahin, H. (2006). Eğitim programı geliştirme sürecinde önemli bir aşama: İhtiyaç belirleme. [An important step in curriculum development process: Needs assessment]. Tıp Eğitimi Dünyası, 22(22), 1-9.
• Tavşancıl, E., & Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. [Content analysis and application examples for verbal, written and other materials]. Epsilon.
• Tuna, İ. (2021). Özel eğitim alanında çalışan branş öğretmenlerinin özel eğitim alanına yönelik mesleki ihtiyaçlarının belirlenmesi. [Determining professional needs of branch teachers working in special education field]. [Unpublished master’s thesis]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Uçuş, Ş. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının ve okul öncesi öğretmeni adaylarının özel eğitime ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. [Investigation of elementary school and preschool teacher candidates perceptions regarding special education through metaphors]. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 2016, 6(2), 360-388.
• Üçler, A. M., & Yıkmış, A. (2021). Kaynaştırma öğrencisi bulunan Türkçe öğretmenlerinin öğretim uyarlamalarına ilişkin yaptıkları çalışmaların belirlenmesi. [Determination of the studies related to instructional adaptation of Turkish language teachers who have inclusive students]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1023-1043. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2021.21.64908-882708
• Vuran, S., Bozkuş-Genç, G., & Sani-Bozkurt, S. (2017). İşbirliği ile bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme süreci: Durum çalışması. [Case Study: Collaborative individualized education program development process]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(2), 165- 184. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.316362
• Yaman Ortaş, B., Tabak, M., & Kurtuluş, Y. (2020, June 29-30). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireyi tanımaya yönelik algıları, beceri ve görüşleri. [Skills, opinions and perceptions of prospective teachers for identifying the individuals having special needs] [Conference presentation]. 5th International EMI Entrepreneurship & Social Sciences Congress.
• Yazıcı, M. S., & Uzuner, F. G. (2021). Sınıf öğretmenlerinin özel eğitim alanında katıldıkları eğitimlere yönelik görüşlerinin ve önerilerinin incelenmesi. [Investigating teachers' suggestions and opinions about their attended training in special education]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 57, 150-187. Doi: http://10.21764/maeuefd.616696
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). [Qualitative research methods in the social sciences (9th edition)]. Seçkin.
• Zan, N., & Zan, B. U. (2020). Koronavirüs ile acil durumda eğitim: Türkiye’nin farklı bölgelerinden uzaktan eğitim sistemine dahil olan edebiyat fakültesi öğrencilerine genel bakış. [Education in emergency at coronavirus: overview of faculty of letters students included to distance education system from different regions of Turkey]. Journal of Turkish Studies, 15 (4), 1367-1394. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.44365