BAŞ-BOYUN KANSERİ TANILI VAKADA EV TABANLI FİZYOTERAPİ PROGRAMININ YUTMA FONKSİYONU, UYKU KALİTESİ VE ÖDEM ÜZERİNE ERKEN ETKİLERİNİN İNCELENMESİ: VAKA RAPORU

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: Özel Sayı, 55 - 56, 31.08.2025

Sıla Çağla Demiralay İlke Keser

Öz

Giriş: Baş-Boyun Kanseri (BBK), solunum ve yutma gibi hayati fonksiyonları etkilemesi nedeni ile fizyoterapi uygulamaları ile desteklenmesine ihtiyaç duyulan bir hastalıktır.
Amaç: Çalışmada, BBK tanılı vakada ev tabanlı fizyoterapi programının yutma fonksiyonu, uyku kalitesi ve ödem üzerine erken etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: BBK tanısı olan, 58 yaşındaki vaka, parsiyel larenjektomi ve boyun diseksiyonu cerrahisi geçirmiştir. Postoperatif dönemde 7 kür kemoterapi ve 33 seans radyoterapi uygulanmıştır. Vaka, baş-boyun bölgesinde şişlik şikayeti için fizyoterapi önerileri almak üzere yönlendirilmiştir. Kompleks Boşaltıcı Fizyoterapi kapsamında Manuel Lenf Drenajı (MLD), cilt bakımı ve egzersizler (boyun, yüz ve mimik, dil, postür egzersizleri) fizyoterapist tarafından öğretildikten sonra, 15 gün boyunca programı evde sürdürmesi istenmiş ve öneriler verilmiştir. Hastaya, Yutma Yaşam Kalitesi Anketi (The Swallowing Quality of Life Questionnaire-SWAL-QOL), Hasta Fayda İndeksi- Lenfödem (HFİ-L), Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi (PUKİ) ve çevre ölçümü uygulanmıştır.
Bulgular: Vakanın SWAL-QOL puanı 44’ten 57’ye yükselmiş, HFİ-L puanı 1,8 bulunmuş (düşük-orta düzey arası fayda), PUKİ puan ortalaması ise 23’ten 15’e gerilemiştir. Yüz çevresi 50,4 cm’den 48,7 cm’ye azalırken, boyun çevresi 80,3 cm’den 81,3 cm’ye artmıştır.
Sonuç: Fizyoterapi programının yutma fonksiyonları, uyku kalitesi ve ödem üzerine etkileri olduğu belirlenmiş ve raporlanarak literatüre katkı sağlamıştır. Yüz çevresi ölçümü azalırken, boyun çevresi ölçümünün artması sebebiyle MLD boyun bölgesine odaklanarak güncellenmiştir. Ödemin azalmasıyla birlikte erken dönemde bile pozitif etkiler gözlemlenmesi nedeniyle tedavinin sürdürülmesi ve hastanın lenfödemindeki dinamik değişimi izlemek üzere sık takip edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Baş-Boyun Kanseri , Lenfödem , Postür , Uyku Kalitesi

INVESTIGATION OF EARLY EFFECTS OF HOME-BASED PHYSIOTHERAPY PROGRAM ON SWALLOWING FUNCTION, SLEEP QUALITY AND EDEMA IN A CASE DIAGNOSIS OF HEAD AND NECK CANCER: CASE REPORT

Öz

Background: Head and Neck Cancer (HNC) is a disease that needs to be supported by physiotherapy applications because it affects vital functions such as breathing and swallowing.
Aim: The aim of the study was to investigate the early effects of a home-based physiotherapy program on swallowing function, sleep quality and edema in a case diagnosed with HNC.
Method: The 58-year-old case with a diagnosis of HNC underwent partial laryngectomy and neck dissection surgery. Postoperatively, 7 courses of chemotherapy and 33 sessions of radiotherapy were applied. The case was directed to receive physiotherapy recommendations for swelling in the head and neck region. Within the scope of Complex Decongestive Physiotherapy, Manual Lymph Drainage (MLD), skin care and exercises (neck, face and mimic, tongue, posture exercises) were taught by the physiotherapist and then the patient was asked to continue the program at home for 15 days and recommendations were given. The Swallowing Quality of Life Questionnaire (SWAL-QOL), Patient Benefit Index-Lymphedema (HFI-L), Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI) and circumference measurement were applied to the patient.
Results: The patient's SWAL-QOL score increased from 44 to 57, the HFI-L score was found to be 1.8 (low-moderate benefit), and the mean PSQI score decreased from 23 to 15. The face circumference decreased from 50.4 cm to 48.7 cm, while the neck circumference increased from 80.3 cm to 81.3 cm.
Conclusion: It was determined that the physiotherapy program had effects on swallowing functions, sleep quality and edema. While the face circumference measurement decreased, the neck circumference measurement increased, therefore the MLD was updated focusing on the neck region. It was concluded that the treatment should be continued and the patient should be followed up frequently to monitor the dynamic change in lymphedema, as positive effects were observed even in the early period with the decrease in edema.

Anahtar Kelimeler

Head and Neck Cancer , Lymphedema , Posture , Sleep Quality

Kaynakça

• II. Ulusal Onkolojik Rehabilitasyon Kongresi’nde sözel bildiri olarak sunulmuştur.