Positive Psychology The Effect Of Basic Interventions On Life Satisfaction: A Meta-Analysis Study

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 222 - 244, 24.12.2025

Doğan Altun , Mehmet Murat

Öz

The purpose of this research is to determine the effect of Positive Psychology-based interventions on individual's life satisfaction by meta-analysis method. For this purpose, inclusion criteria were determined. In the inclusion criteria, published studies with Turkish language were accessed from YÖK National Thesis Center, Google Scholar, TR Index, Dergipark and National Academic Network and Information Center databases by determining the keywords. At the end of the screening, it was determined that 12 studies met the inclusion criteria. Hedges'g was used as the effect size value since the sample size of the studies that met the inclusion criteria was 20 or less. According to the random effects model, the average effect size was calculated as Hedges'g=0,76. This result is a moderate effect size according to the classification of Cohen et al. According to the results of the study, Positive Psychology-based interventions have a positive and moderate effect in favor of the experimental group in increasing the life satisfaction of the individual. In line with the results obtained, recommendations were made for practice and research.

Anahtar Kelimeler

Positive Psychology , Life Satisfaction , Meta Analysis

Pozitif Psikoloji Temelli Müdahalelerin Yaşam Doyumuna Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması

Öz

Bu araştırmanın amacı, Pozitif Psikoloji temelli müdahalelerin bireyin yaşam doyumuna etkisini meta-analiz yöntemi ile belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda araştırmaya dâhil edilme kriterleri belirlenmiştir. Dâhil edilme kriterlerinde anahtar kelimelerinden belirlenerek YÖK Ulusal Tez Merkezi, Google Akademik, TR Dizin, Dergipark ve Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi veri tabanlarından yayın dili Türkçe olan yayımlanmış çalışmalara ulaşılmıştır. Tarama sonunda 12 çalışmanın dâhil edilme kriterlerini karşıladığı belirlenmiştir. Dâhil edilme kriterlerini sağlayan çalışmalarda örneklem sayısı 20 ve altı olan çalışmalar olduğundan etki büyüklük değeri olarak Hedges’g kullanılmıştır. Rastgele etkiler modeline göre, ortalama etki büyüklüğü Hedges’g=0,76 olarak bulunmuştur. Bu sonuç, Cohen ve arkadaşlarının sınıflandırmasına göre, orta düzeyde etki büyüklüğüdür. Araştırma sonucuna göre Pozitif Psikoloji temelli müdahaleler, bireyin yaşam doyumunu arttırmada deney grubu lehine olumlu ve orta düzeyde bir etkiye sahiptir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda uygulamaya ve araştırmaya yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Pozitif Psikoloji , Yaşam Doyumu , Meta-analiz

Kaynakça

• Aysan, F. ve Bozkurt, N. (2004). Okul psikolojik danışmanlarının yaşam doyumu, stresle başa çıkma stratejileri ile olumsuz otomatik düşünceleri: İzmir ili örneklemi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı (6–9 Temmuz 2004), İnönü Üniversitesi, Malatya.
• *Bayrakçı, A. (2018). Ergenlerde pozitif psikoloji eğitiminin yaşam doyumu ve kimlik gelişimi üzerine etkileri [Yüksek lisans tezi]. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Becker, B. J. (2005). Failsafe n or file-drawer number. In H. R. Rothstein, A. J. Sutton, & M. Borenstein (Eds.), Publication bias in meta-analysis: Prevention, assessment & adjustments (pp. 111–126). John Wiley & Sons. https://doi.org/10.1186/1471-2288-4-20
• Bolier, L., Haverman, M., Westerhof, G. J., Riper, H., Smit, F., & Bohlmeijer, E. (2013). Positive psychology interventions: A meta-analysis of randomized controlled studies. BMC Public Health, 13, 1–20.
• Bulut, S. & Subaşı, M. (2020). Pozitif psikolojiye giriş (1. baskı). Nobel Yayıncılık.
• Carr, A., Cullen, K., Keeney, C., Canning, C., Mooney, O., Chinseallaigh, E., & O’Dowd, A. (2021). Effectiveness of positive psychology interventions: A systematic review and meta-analysis. The Journal of Positive Psychology, 16(6), 749–769.
• Cleophas, J. T., & Zwinderman, H. A. (2017). Modern meta-analysis: Review and update of methodologies. Springer International Publishing.
• *Çetin, B. B. (2021). Prososyal davranış psikoeğitim programının okul öncesi dönem 5-6 yaş çocuklarının prososyal davranışlarına, sosyal duygusal uyumuna ve yaşam doyumuna etkisi [Doktora tezi]. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• *Çulhacık, G. D. (2020). Engelli çocuğa sahip ailelerde sanat etkinliklerinin kullanıldığı aktivite gruplarının psikolojik dayanıklılık ve ilişkili faktörler üzerine etkileri [Doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Demirci, İ. (2021). Pozitif psikoloji temelli PERMA grupla psikolojik danışma uygulamasının üniversite öğrencilerinin iyi oluşlarına etkisi: Bir pilot çalışma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 453–466. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2021.21.62826-656748
• Diener, E. (1994). Assessing subjective well-being: Progress and opportunities. Social Indicators Research, 31, 103–157. http://dx.doi.org/10.1007/BF01207052
• Diener, E. (2000). Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index. American Psychologist, 55(1), 34–43. http://psycnet.apa.org/psycinfo/2000-13324-004
• Dinçer, S. (2014). Eğitim bilimlerinde uygulamalı meta-analiz (1. baskı). Pegem Akademi.
• Donaldson, S. I., Lee, J. Y., & Donaldson, S. I. (2019). Evaluating positive psychology interventions at work: A systematic review and meta-analysis. International Journal of Applied Positive Psychology, 4(3), 113–134.
• Donat Bacıoğlu, S. (2014). Şiddet ve saldırganlığın azaltılmasında önleme ve müdahale programlarının etkililiği: Meta-analiz çalışması. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5(42). https://doi.org/10.17066/pdrd.68283
• Durlak, J. A. (1995). Reading and understanding multivariate statistics. American Psychological Association.
• *Eryılmaz, A. (2012). Pozitif psikoterapi bağlamında geliştirilen ergenler için amaçları genişletme grup rehberliği programının etkililiğinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(164).
• *Eryılmaz, A. (2014). Üniversite öğrencileri için geliştirilen öznel iyi oluşu artırma programının etkililiğinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(31), 111–128.
• Faller, G. (2001). Positive psychology: A paradigm shift. J of Pastoral Counseling, 36(7), 7–20.
• Feldman, R. S. (2015). Understanding psychology. McGraw-Hill Education.
• Field, A. P., & Gillett, R. (2010). How to do a meta-analysis. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 63(3), 665–694.
• *Gökkaya, F., Gülser, Z., Günak, G., Köse, B., Güleç, M., Günel, E., Sandıkçıoğlu, B., İpek, A., & Özkez, Y. (2019). Psikodrama yöntemiyle gerçekleştirilen grup uygulamalarının üniversite öğrencilerinin umut, yaşam doyumu ve öznel iyi oluşları üzerindeki etkisinin incelenmesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 7(19), 83–104.
• *Günay, F. P., Buluş, M., & Şahin, G. (2023). Bibliyoterapi yönteminin 5-6 yaş çocukların psikolojik iyi oluş düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Social Sciences (IJOESS), 14(54), 1391–1419.
• Güngör, A. (2017). Eğitimde pozitif psikolojiyi anlamak. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(2), 154–166.
• Haidich, A. B. (2010). Meta-analysis in medical research. Hippokratia, 14(1), 29–37.
• *Halisdemir, D. (2020). Boşanmaya uyum programının velayeti üstlenmiş anne ve çocuklarının boşanmaya uyum, psikolojik sağlamlık ve aile yaşam doyumlarına etkisi [Doktora tezi]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hefferon, K. ve Boniwell, I. (2014). Pozitif psikoloji: Kuram, araştırma ve uygulamalar (T. Doğan, Çev. Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Hendriks, T., Schotanus-Dijkstra, M., Hassankhan, A., De Jong, J., & Bohlmeijer, E. (2020). The efficacy of multi-component positive psychology interventions: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Journal of Happiness Studies, 21(1), 357–390.
• Higgins, J. P., & Thompson, S. G. (2002). Quantifying heterogeneity in a meta-analysis. Statistics in Medicine, 21(11), 1539–1558.
• Kendirci, A., & Yaycı, L. (2022). An investigation of the effects of the psychoeducational programme structured on positive psychology based on Masnavi stories on marital harmony. International Journal of Curriculum and Instruction, 14(1), 905–932.
• *Kiye, S. (2022). Boşanmaya uyum programının tek ebeveynli ailelerin boşanmaya uyumu ve aile yaşam doyumlarına etkisi [Doktora tezi]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Lipsey, M. W. ve Wilson, D. B. (2001). Practical meta-analysis. SAGE Publications.
• Maslow, A. H. (1954). Motivation and personality. Prabhat Prakashan.
• Mullen, B., Muellerleile, P., & Bryant, B. (2001). Cumulative meta-analysis: A consideration of indicators of sufficiency and stability. Personality and Social Psychology Bulletin, 27(11), 1450–1462. https://doi.org/10.1177/01461672012711006
• Pan, S., Ali, K., Kahathuduwa, C., Baronia, R., & Ibrahim, Y. (2022). Meta-analysis of positive psychology interventions on the treatment of depression. Cureus, 14(2).
• Peterson, C. (2000). The future of optimism. American Psychologist, 55(1), 44–55.
• Radin, D. I. & Ferrari, D. C. (1991). Effects of consciousness on the fall of dice: A meta-analysis. Journal of Scientific Exploration, 5, 61–84.
• Sedgwick, P. (2015). Meta-analyses: What is heterogeneity? BMJ, 350, h1435.
• Seligman, M. E. P. & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55(1), 5–14.
• Şen, S. ve Yıldırım, İ. (2020). CMA ile meta-analiz uygulamaları. Anı Yayıncılık.
• Tak, A. Y. (2021). Etki büyüklüğü yöntemlerinin karşılaştırılması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Tejada-Gallardo, C., Blasco-Belled, A., Torrelles-Nadal, C., & Alsinet, C. (2020). Effects of school-based multicomponent positive psychology interventions on well-being and distress in adolescents: A systematic review and meta-analysis. Journal of Youth and Adolescence, 49(10), 1943–1960.
• Tolin, D. F., Frost, R. O., Steketee, G., & Muroff, J. (2015). Cognitive behavioral therapy for hoarding disorder: A meta-analysis. Depression and Anxiety, 32(3), 158–166.
• Uzun, A. E., & Deniz, M. E. (2023). Pozitif psikoloji ve pozitif psikoterapi yönelimli grupla psikolojik danışma programının bireylerin teknoloji bağımlılık düzeylerine etkisinin incelenmesi [Pilot çalışma]. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, (19), 15–30. https://doi.org/10.20860/ijoses.1226592
• *Ülken, E., & Odacı, H. (2024). Tek ebeveyn annelere yönelik psikolojik sağlamlığı geliştirme psiko-eğitim programı. Toplum ve Sosyal Hizmet, 35(2), 227–251.
• Üstün, U., & Eryılmaz, A. (2014). Etkili araştırma sentezleri yapabilmek için bir araştırma yöntemi: Meta-analiz. Eğitim ve Bilim, 39(174), 1–32. https://doi.org/10.15390/EB.2014.3379
• *Vangölü, M. S., & Kardaş, F. (2022). Ortaöğretim öğrencilerinin yaşam doyumu ve şükran düzeylerini artırmaya yönelik bir müdahale programının etkililiğinin incelenmesi. Humanistic Perspective, 4(1), 11–27.
• *Yüksel, H. Y., & Aliyev, R. Okullarda pozitif eğitim müdahale programının öğrencilerin algılanan yaşam doyumu ve öz yeterlik düzeylerine etkisinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 1678–1698.