School Counselors’ Perceptions Related To Parents: A Metaphor Study

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 59 - 75, 31.05.2018

Eşref Nas , Ramazan Sak

Öz

This study aims to examine the perceptions of the
school counselors about parents through the metaphor method. Participants of
the study were 82 school counselors who worked in city center of Diyarbakır.
For data collection, the School
Counselors' Perception About Parents Form was used. Content analysis was
used to analysis data.  At the end of the
analysis, two main themes were found related to perceptions of the school
counselors about the parents: positive
and negative. There were 60 metaphors
and four sub-themes as related to positive
theme and 22 metaphors and two sub-themes under negative theme. The sub-themes under the positive theme generally emphasized the relationship between
parents and the students. According to these sub-themes, parents were perceived
as an important factor that reflects, raises, directs and supports students and
completes the education system components. On the other hand, in the sub-themes
under negative theme, the relationship of the school counselors with the
parents was emphasized. According to these sub-themes, parents' unaware and
blaming approach caused that school counselors developed a negative perception
related to parents.

Anahtar Kelimeler

Metaphor, school counselor

Okul Psikolojik Danışmanlarının Velilere İlişkin Algıları: Bir Metafor Çalışması

Öz

Bu çalışmada,
rehber öğretmenlerin öğrenci velilerine ilişkin algılarının metafor yöntemi ile
incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma grubu, Diyarbakır il merkezinde görev yapan
82 rehber öğretmenden oluşmaktadır. Veriler Rehber
Öğretmenlerin Velilere İlişkin Algılarını İnceleme Formu ile toplanmış;
içerik analizi yoluyla analiz edilmiştir. Veri analizi sonucunda, rehber
öğretmenlerin velilere ilişkin algılarının olumlu
ve olumsuz olmak üzere iki ana temada
toplandığı belirlenmiştir. Bu durumda, olumlu
ana temasının altında 60 metafor ve dört alt tema; olumsuz ana temasının altında ise 22 metafor ve iki alt tema ortaya
çıkmıştır. Olumlu ana temasının
altında yer alan alt temalarda, genel olarak velinin öğrenci ile olan ilişkisi
vurgulanmıştır. Söz konusu temalara göre veli, öğrenciyi yansıtan, yetiştiren,
yönlendiren, destekleyen ve eğitim sistemini tamamlayan bir unsur olarak
algılanmaktadır. Diğer tarafta ise, olumsuz
ana temasının altındaki temalarda, velinin öğretmen ile olan ilişkisi ortaya
çıkmıştır. Bu temalara göre, velinin suçlayıcı ve bilinçsiz yaklaşımı rehber
öğretmenler üzerinde negatif bir algı oluşturmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

metafor, rehber öğretmen, veli

Kaynakça

• Akgün, E. (2010). Okul öncesi öğretmenlerinin bakış açısıyla anasınıflarındaki rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 9(2), 474- 483.
• Akın, B. (2007). Rehber öğretmenlerin görevlerine ilişkin öğretmenlerin beklentileri ve algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Aksoy, V. ve Diken, İ. H. (2009). Rehber öğretmenlerin özel eğitimde psikolojik danışma ve rehberliğe ilişkin öz yeterlik algılarının incelenmesi. İlköğretim Online, 8(3), 709-719.
• Altun, F., ve Camadan, T. (2013). Rehber öğretmenlerin rehber öğretmen (psikolojik danışman) kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 883-918.
• Aslanargun, E. (2007). Okul-aile işbirliği ve öğrenci başarısı üzerine bir tarama çalışma. Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 119-135.
• Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarında öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar yardımıyla analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Bakırcıoğlu, R. (2005). İlköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretimde rehberlik ve psikolojik danışma. (7. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bakioğlu, A. ve Gayık Asyalı, S. (2005). Rehber öğretmenlerin bulundukları kariyer evrelerine göre okul yönetimini algılayışlarının niteliksel olarak incelenmesi. Atatürk Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 89-110.
• Bardakçı, A. B. (2011). İlköğretim okullarında çalışan sınıf öğretmeni, sınıf rehber öğretmeni ve psikolojik danışmanların kapsamlı/gelişimsel rehberlik programına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Başaran, M. (2008). İlköğretim okullarındaki yönetici ve sınıf rehber öğretmenlerinin psikolojik danışma ve rehberlik faaliyetlerinden beklentileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Bıçak, A. (2006). Resmi ilköğretim okulu rehber öğretmenlerinin görevlerini gerçekleştirme düzeyine ilişkin bir çalışma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. (17. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Camadan, F. ve Kahveci, G. (2013). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin rehber öğretmen (psikolojik danışman) ilişkin algılarının incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1371-1392.
• Camadan, F. ve Sezgin, F. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin okul rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 199-211.
• Crowe, A. (2014). Guidance and counseling in Aotearoa, New Zealand, secondary schools: revisiting the issues. Journal of Asia Pacific Counseling, 4(2), 199-215.
• Çanak, M. (2013). Öğretmenlerin “öğrenci velisi” kavramına yönelik geliştirdikleri metaforlar. OPUS-Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi, 3(4), 137-156.
• Çelenk, S. (2003). Okul başarısının ön koşulu: okul aile dayanışması. İlköğretim-Online 2(2), 28-34.
• Epstein, J. L. (2001). Building bridges of home, school, and community: the importance of design. Journal of Education for Students Placed At Risk, 6(1-2), 161-168.
• Erdoğan, İ. (2006). Eğitim ve okul yönetimi. (6. Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Eşen, R. (2009). 10. Sınıf rehberlik programının (sınıf öğretmenleri için) rehber öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Fernandez-Alonso, R., Alvarez-Diaz, M., Woitschach, P., Suarez-Alvarez, J. & Cuesta, M. (2017). Parental involvement and academic performance: Less control and more communication. Psicothema, 29(4), 453-4561.
• Girgin, G. (2012). Çağdaş eğitim sistemlerinde öğrenci kişilik hizmetleri ve rehberlik. A. Kaya (Ed.). Psikolojik danışma ve rehberlik, (s. 2-23.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gordon, T. (2003). Etkili öğretmenlik eğitimi. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Gülsar, A. (2008). Rehberlik hizmetleri ve bireyi tanıma teknikleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Gündüz, B., İnandı, Y. ve Tunç, B. (2014). Okul yöneticilerinin psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri: betimsel bir çalışma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 19-34.
• Gür, K. (2010). Sınıf rehber öğretmenleri ve okul psikolojik danışmanlarının yönetmelikteki rehberlik hizmetleri il ilgili görevleri kabul durumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Gürkan, G., Özgün, B. B. ve Kahraman, S. (2017). Öğretmen adaylarının bilgi kavramına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(8), 3-18.
• Güven, M. (2009). Milli eğitim bakanlığı müfettişlerinin okul rehberlik hizmetleri ve denetimiyle ilgili görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 171-179.
• Güven, M. (2012). Okullarda rehberlik servisleri-hizmetler. A. Kaya (Ed.). Psikolojik danışma ve rehberlik, (s. 55-74). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Hamidi, F. & Bagherzadeh, Z. (2010). Role and place of guidance teacher in schools. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 1918-1921.
• Hampden-Thompson, G. & Galindo, C. (2017). School–family relationships, school satisfaction and the academic achievement of young people. Educational Review, 69(2), 248-265.
• Hatipoğlu, A. ve Kavas, E. (2016). Veli yaklaşımlarının öğretmen performansına etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), 1012-1034.
• Hatunoğlu, A., ve Hatunoğlu, Y. (2006). Okullarda verilen rehberlik hizmetlerinin problem alanları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 333-338.
• Horzum, M. B. ve Ayas, T. (2013). Rehber öğretmenlerin sanal zorbalık farkındalık düzeyinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 195-205.
• Ihmeideh, F. & Oliemat, E. (2015). The effectiveness of family involvement in early childhoold programmes: perceptions of kindergarten principals and teachers. Early Child Development and Care, 185(2), 181-197.
• Iurea, C. (2014). Counseling parents-solutions to optimize the Professional partnership between parents and school counselor. Journal Plus Education, 21(2), 214-223.
• Johnson, G., Nelson, J. & Henriksen, R. C. (2011). Experiences of implementing a comprehensive guidance and counseling program at the elementary level. Journal of Professional Counseling: Practice, Theory, and Research, 38(3), 18-32.
• Kalın, Ş. (1999). Ankara ili ilköğretim okullarında görevli rehber öğretmenlerin ilköğretimde rehberlik konusundaki görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Karaer, N. (2010). İlköğretim okullarındaki yönetici, sınıf ve psikolojik danışma ve rehber öğretmenlerin kaynaştırma adayı özel gereksinimli öğrencileri tanıma ve yönlendirme yeterliliklerinin incelenmesi (Gaziantep İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Karakuş, S. (2008). İlköğretim okullarında çalışan psikolojik danışmanların sınıf öğretmenleri ve sınıf rehber öğretmenleriyle yaptıkları konsültasyon çalışmalarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. (14. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Karataş, Z. ve Şahin Baltacı, H. (2013). Ortaöğretim kurumlarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmeninin (psikolojik danışman) görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 427-460.
• Kaya, A., Bölükbaşı Macit, Z. ve Siyez, D. M. (2012). Bir ilköğretim okulu psikolojik danışma ve rehberlik servisine yapılan başvuruların incelenmesi. İlköğretim Online, 11(4), 1087-1100.
• Kemertaş, İ.ve Otrar, M. (2004). Okullarda rehberlik servisleri. C. Karagözoğlu ve İ. Kemertaş (Yayına Haz.). Psikolojik danışma ve rehberlik, (s. 113-123). İstanbul: Birsen Yayınevi.
• Kepçeoğlu, M. (2004). Psikolojik danışma ve rehberlik. İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Kılıç, F. (2010). İlköğretim birinci kademe yönetici, sınıf rehber öğretmeni ve rehber öğretmenin rehberlik görevleri ile ilgili bilgi düzeyi ve okul rehberlik hizmetleri hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Koçak, R. (2007). Eğitimde rehberlik hizmetlerini anlamak. İlköğretmen Eğitimci Dergisi, 7, 6-9.
• Koçyiğit, S. (2015). Ana sınıflarında kaynaştırma eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen-rehber öğretmen ve ebeveyn görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 391-415.
• Konca, F. (2007). İlköğretim psikolojik danışma ve rehberlik programlarının geliştirilmesi sürecinde karşılaşılan sorunlar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Korkut-Owen, F., ve Owen, D. W. (2008). Okul psikolojik danışmanlarının rol ve işlevleri: Yöneticiler ve psikolojik danışmanların görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 204-221.
• Kotaman, H. (2008). Türk ana babalarının çocuklarının eğitim öğretimlerine katılım düzeyleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 135-149.
• Kraus, İ. (1998). A fresh look at school counseling: a family-systems approach. Professional School Counseling, 1(4), 6-12.
• Kuzgun, Y. (2011). Rehberlik ve psikolojik danışma. (11. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Lam, S. K. Y. & Hui, E. K. P. (2010). Factors affecting the involvement of teachers in guidance and counseling as a whole-school approach. British Journal of Guidance & Counseling, 38(2), 219-234.
• Lawson, M. A. (2003). School-family relations in context. Urban Education, 38(1), 57-77.
• Liston, J. & Geary, T. (2015). Evaluting a guidance counsellor education programme: the methodological complexities. Procedia Social and Behavioral Sciences, 191, 1014-1018.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Milli eğitim bakanlığı rehberlik hizmetleri yönetmeliği. Ankara: MEB Yayınları.
• Memduhoğlu, H. B. ve Mazlum, M. M. (2014). Bir değişim hikâyesi: eğitim denetmenlerine ilişkin metaforik algılar. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 28-47.
• Memduhoğlu, H. B., ve Dalçiçek, E. (2016). Öğretmenlerin rehberlik servisine ilişkin metaforik algıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 47, 287-298.
• Nas (Dalçiçek), E., Sak, R. & Şahin Sak, İ. T. (2017). School counselors’ job satisfaction: A comparative study of preschool and primary-school counselors in Turkey. International Journal fort the Advancement of Counselling, 39, 377-394.
• Nazlı, S. (2005). Kapsamlı gelişimsel rehberlik ve psikolojik danışma programları. (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Neslitürk, S., Çamlıbel Çakmak, Ö. ve Asar, H. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin veli kavramına ilişin metaforik algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 679-712.
• Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (2017). Yükseköğretim programları ve kontenjanları kılavuzu. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Özabacı, N., Sakarya, N., ve Doğan, M. (2008). Okul yöneticilerinin okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(19), 8-22.
• Özgüven, İ. E. (2007). Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara: PDREM Yayınları.
• Rimm-Kaufman, S. E., Pianta, R. C., Cox, M. J. & Bradley, R. H. (2003). Teacher-rated family involvement and children’s social and academic outcomes in kindergarten. Early Education and Development, 14(2), 179-198.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A. (2008a). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
• Saban, A. (2008b). İlköğretim birinci kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7(2), 421-455.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T. ve Nas, E. (2017). Okul öncesi eğitim kurumlarında ve ilkokul kademesinde görev yapan rehber öğretmenlerin mesleki tükenmişliklerinin karşılaştırılması. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 404-433.
• Schmalzle, U. (2001). The importance of schools and families fort he identity formation of children and adolescents. International Journal of Education and Religion, 2(1), 27-42.
• Selamet, Ç. (2015). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi konusunda okullardaki rehberlik servisinden beklentileri: Afyonkarahisar örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Simion, L. (2016). The school-family partnership as educational project. Bulletin of the Transilvania University of Braşov, 9(58), 47-55.
• Söker, V. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin sınıf yönetimi konusunda okullardaki rehberlik servisinden beklentileri (Zonguldak Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Şirin, A. (2004). Rehberlik çeşitleri. C. Karagözoğlu ve İ. Kemertaş (Yayına Haz.). Psikolojik danışma ve rehberlik, (s. 89-111). İstanbul: Birsen Yayınevi.
• Tan, H. (2000). Psikolojik danışma ve rehberlik. İstanbul: MEB Yayınları.
• Taşkaya, S. M., ve Kurt, Y. (11-13 Kasım, 2010). İlköğretim okullarında rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. International Conference on New Trends in Education and Their Implicatons, Antalya.
• Uludağ Tüfekçi, M. (2011). Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programı rehber etkinliklerinin sınıf rehber öğretmenleri ve rehber öğretmenler tarafından kullanılma durumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ünal, A. ve Ünal, E. (2010). Öğretmen ve öğrencilerin rehber öğretmeni algılamalarına ilişkin bir durum çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 919-945.
• Ünal, A., Yıldırım, A. ve Çelik, M. (2010). İlköğretim okulu müdür ve öğretmenlerinin velilere ilişkin algılarının analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 261-272.
• Whannel, R. & Allen, W. (2011). High school dropouts returning to study: the influnece of the teacher and family during secondary school. Australian Journal of Teacher Education, 36(9), 22-35.
• Yankın, T. (2009). İlköğretim okul müdürlerinin rehberlik çalışmalarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Yaycı, L. (2010). Okullarda rehberlik hizmetleri. M. Güven (Ed.). Psikolojik danışma ve rehberlik, (s. 69-81). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yazgünoğlu, S., ve Demirel, M. (2012). Okul ve sınıf rehber öğretmenlerinin ilköğretim kurumları sınıf rehberlik programına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 244-255.
• Yeşilyaprak, B. (2006). Eğitimde rehberlik hizmetleri gelişimsel yaklaşım. (13. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yılmaz, H., ve Üre, Ö. (1997). Rehberlik ders notu. Konya: Günay Ofset.
• Yurtal, F. D. (2012). Psikolojik danışma ve rehberlikte başlıca hizmet türleri. A. Kaya (Ed.). Psikolojik danışma ve rehberlik, (s. 35-44). Ankara: Anı Yayıncılık.