MANEVİ DANIŞMANLIKTA BİR DEĞER-TERAPİ ÇALIŞMASI: İSKOÇYA ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 93 - 146, 30.06.2018

Mustafa Koç

Öz

Bu araştırmanın temel amacı; İslâmî danışmanlık temelinde
kurgulanan manevi danışmanlık uygulamasının diasporik yaşam süren göçmenler
üzerindeki terapötik etki düzeylerini belirleyerek, onların yaşadıkları
ülkedeki psiko-sosyal uyumlarına terapötik katkısını incelemektir. Araştırmada,
ön-test, son-test ve izleme ölçümlü deneysel bir desen kullanılmıştır.
Araştırmanın denekleri, rastsal örnekleme yöntemiyle belirlenen İskoçya’nın
başkenti Edinburgh’ta yaşayan Müslüman-Türk azınlık gruptur (n=6). Klinik psikolojideki
standart ölçme araçları kullanılarak nicel veri analizi yapılan çalışmada, her
bir danışan için toplamda 14 seansta 6 farklı terapötik yaklaşım uygulanarak 7
psikometrik ölçüm yapılmıştır. Araştırma deseninde pastoral psikoterapiler
kapsamında yer verilen “değer eksenli-tema odaklı terapi seansları”
gerçekleştirilmiştir. Dolayısıyla bu pastoral psikoterapi sürecinde, değer
eksenli-tema odaklı terapi seanslarını yapılandırmak amacıyla 12. ve 13. seans
olarak gerçekleştirilen oturumlardan elde edilen veriler toplanmıştır. İslâmî
değerleri merkeze alan bu pastoral psikoterapi uygulaması, toplamda 2 seans
olarak yapılandırılmıştır. Araştırmanın sonucunda, pastoral psikoterapilerden
değer eksenli-tema odaklı terapilerin danışanların kendini gerçekleştirme ve
yaşamı sürdürme nedenleri düzeylerini yükseltirken; kaygı, depresyon,
psikiyatrik semptom, umutsuzluk ve yalnızlık düzeylerini ise düşürdüğü
saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Manevi danışmanlık, Değerler, Değer-terapi, Müslüman-Türk azınlık grubu

Kaynakça

• Ada, S. ve ark. “Tez yazma kılavuzu.” İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. (2011), 11, http://ebe.marmara.edu.tr/en/mevzuat/tez-yazim-kilavuzu .
• Ahmed S. ve F. Aboul-Fotouh. Mülteciler (içinde). Çev., V. Yorgun. Müslümanlar için psikolojik danışma: Kültüre ve dine duyarlı ruh sağlığı müdahaleleri / Counselling muslims: Handbook of the mental health issues and interventions. Ed., S. Ahmed ve M. M. Amer. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2015.
• Akbıyık, D. İ. ve ark. “Almanya'da yaşayan Türklerde göçmen olmanın depresyon ve somatik semptomlar üzerine etkisi.” Kriz Dergisi 7/2 (1999): 25-29.
• Akdağ, H. “İlköğretim 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programının öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi-(Konya ili örneği).”Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 21 (2009): 1-14.
• Arık, İ. A. Psikolojide bilimsel yöntem, 2. baskı. İstanbul: Çantay Kitabevi, 1998.
• Arslantürk, Z. Sosyal bilimciler için araştırma metot ve teknikleri, 2. baskı. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1995.
• Berry, J. W. “Immigration, acculturation and adaptation.” Applied Psychology: An International Review 46/1 (1997): 5-68.
• Bryman, A. Social research methods, 2. Baskı. Oxford: Oxford University Press, 2004.
• Bulduk, S. Deneysel araştırma yöntemleri. İstanbul: Çantay Kitabevi, 2008.
• Cengil, M. “Depresyonu önlemede dinî inancın koruyucu rolü.” Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 3/2 (2003): 129-152. Cesur, S. Niteliksel yöntemler / Qualitative methods (içinde): Psikolojide deneysel araştırma yöntemleri. Ed., S. Bulduk. İstanbul: Çantay Kitabevi, 2008.
• Cimilli, C. “Depresyonda sosyal ve kültürel etmenler.” Duygudurum Dizisi 4 (2001): 157-168.
• Dağlı, G. ve ark. “Üniversite yöneticilerinin bilgi yönetimi araçlarını kullanma yeterlilikleri ile ilgili nitel bir çalışma: KKTC örneği.” Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi 9/3 (2009): 1237-1290.
• Delice, A. “Nicel araştırmalarda örneklem sorunu.” Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi 10/4 (2010): 1969-2018. Erdoğan, M. M. “Avrupa’da Türkiye kökenli göçmenler ve ‘Euro-Turks-barometre’ araştırmaları.” Göç Araştırmaları Dergisi 1/1 (2015): 108-148.
• Fehring, R. J. ve ark. “Spiritual well-being, religiosity, hope, depression, and other mood states in elderly people coping with cancer.” Oncology Nursing Forum 24/4 (1997): 663-671.
• Floyd, W. R. “Critical history of the acculturation psychology of assimilation, separation, integration and marginalization.” Review of General Psychology 7 (2003): 3-37.
• George, A. L. ve A. Bennett. Case studies and theory development in the social sciences. Cambridge & London: Mit Press, 2005. Gül, V. ve S. Kolb. “Almanya'da yaşayan genç Türk hastalarda kültürel uyum, iki kültürlülük ve psikiyatrik bozukluklar.” Türk Psikiyatri Dergisi 20/2 (2009): 138-143.
• Hökelekli, H. Psikoloji, din ve eğitim yönüyle insanî değerler. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2013.
• I. Parker. Qualitative research (içinde): Qualitative methods in psychology: A research guide. Ed., P. Banister ve ark. Buckingham & Philadelphia: Open University Press, 1998.
• J. A. Smith ve V. Eatough. Interpretative phenomenological analysis (içinde): Analysing qualitative data in psychology. Ed., E. Lyons ve A. Coyle. Los Angeles: Sage Publications, 2007.
• Karasar, N. Bilimsel araştırma yöntemi, 7. baskı. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Yayınları, 1995.
• Kaya, B. “Depresyon: Sosyo-ekonomik ve kültürel pencereden bakış.” Klinik Psikiyatri 10/Ek 6 (2007): 11-20.
• Koç, M. Manevî-[psikolojik] danışmanlık: Müslüman-Türk diasporası örneği, 2. Baskı. Bursa: Emin Yayınları, 2016.
• Koenig, H. G. ve ark. “Religiosity and remission of depression in medically ill older patients.” American Journal of Psychiatry 15/4 (1998): 536-542.
• Koydemir, S. ve A. Schütz. “Almanya’daki Türk göçmenlerde yaşam doyumu: Kültürel kimlik ve benlik kurgularının rolü.” Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 5/42 (2014): 208-220.
• Manço, A. “Belçika’da Türklerin 40 Yılı (1960-2000) Sorunlar, Gelişmeler, Değişmeler.” Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi 1/1 (2000): 119-133.
• Mann, M. A. “The formation and development of individual and ethnic identity: Insights from psychiatry and psychoanalytic theory.” American Journal of Psychoanalysis 66/3 (2006): 211-224.
• Öner, N. Türkiye’de kullanılan psikolojik testlerden örnekler: Bir başvuru kaynağı-I, 2. baskı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2006.
• Öner, N. Türkiye’de kullanılan psikolojik testlerden örnekler: Bir başvuru kaynağı-II, 2. baskı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2006.
• Özdemir, M. “Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma.” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11/1 (2010): 323-343.
• Özdoğan, Ö. İsimsiz hayatlar: Manevi ve psikolojik yaklaşımla arınma ve öze dönüş. Ankara: Lotus Yayınevi, 2005.
• Özdoğan, Ö. “İnsanı anlamaya yönelik bir yaklaşım: Pastoral psikoloji.” Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47/2 (2006): 127-141.
• Reber, A. S. The penguin dictionary of psychology. London & New York: Penguin Books, 1985.
• Ross, Sheldon M. Introduction to probability and statistics for engineers and scientists. San Diego: Elsevier Academic Press, 2004.
• Sayar, K. Psikiyatri ve kültür. İstanbul: İnsan Yayınları, 2000.
• Smith, T. B. ve ark. “Religiousness and depression: Evidence for a main effect and the moderating influence of stressful life events.” Psychological Bulletin 129/4 (2003): 614-636.
• Stake, R. E. Multiple case study analysis. New York: Guilford Press, 2013.
• Tuğrul, C. D. “Stres ve depresyon.” Psikiyatri Dünyası 4 (2000): 12-17.
• Wade, C. ve C. Tavris. Psychology, 2. baskı. London: Harper & Row Publishing, 1990.
• Yaparel, R. “Depresyon ve dinî inançlar ile tabiatüstü nedensel yüklemeler arasındaki ilişkiler.” Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (1994): 275-299.
• Yıldırım, A. ve H. Şimşek. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 2005.
• Yin, R. K. Case study research: Design and methods. Sage Publications, 2014.