METİN-YORUM İLİŞKİSİ VE NÜZÛL ORTAMI BİLGİSİ BAĞLAMINDA NÛR SÛRESİ 61. ÂYET

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 31 - 44, 30.06.2019

Gökhan Atmaca

Öz

Bu çalışma, âyetlerin anlaşılmasında,
metin-yorum ilişkisi özelinde nüzûl ortamı bilgisinin önemine işaret için
kaleme alınmıştır. Bu minvalde örnek olarak Nûr sûresi 61. âyetin klasik
dönemden itibaren anlaşılmasına dönük rivayetler ve müfessirlerin yorum katkısı
üzerinde durulmuştur. Ayrıca çağdaş dönemde haremlik-selamlık mevzuuna dönük
güncel probleme âyetten çözüm arayışına değinilmiştir. Böylece söz konusu çözüm
arayışının –sadece- Nûr sûresi 61. âyetle ilişkilendirilmesinin eleştirisi
yapılmıştır. Çalışmamızda konu haremlik-selamlık mevzuunun dini boyutu,
helalliğinin ya da haramlığının sınırlarının tespiti değildir. Nûr sûresi 61.
âyetin bu mevzu ile doğrudan ilişkilendirilmesi, tarihsel bağlamın göz ardı
edilmesine yol açmaktadır. Bu da âyete metin dışı anlam yüklemesine –doğrudan
ayetten çıkamayacak sonuca varılmasına- sebep olmaktadır. Amacımız âyetlerin
ana gayesinin/maksadının ortaya konulması sürecinde nüzûl ortamı bilgisinin göz
ardı edilmemesine işaret etmektir. Kanaatimize göre çağdaş dönemle âyet
arasındaki irtibatın bu gaye/maksat çerçevesinde kurulması daha doğru olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir , Nûr Sûresi , Nüzûl , Ayet

Kaynakça

• Ateş, Süleyman. Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1990.
• Atmaca, Gökhan. Hz. Ömer’in Kur’an Anlayışı ve Tefsir İlmine Katkıları. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2011.
• Cerrahoğlu, İsmâil. Tefsir Usûlü. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1995.
• Cevherî, Ebû Nasr İsmâil b. Hammad el-Fârâbî. es-Sıhah tâcü’l-luga ve sıhâhi’l-arabiyye. Thk. Ahmed Abdülgafur Atar. Beyrut: 1990.
• Çelik, Ömer. Hakk’ın Daveti Kur’ân-ı Kerîm Meâli ve Tefsîri. İstanbul: Erkam Yayınları, 2013.
• Demirci, Muhsin. “Esbâb-ı Nüzûl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 11: 360-362. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
• Ebu’l-Al’â Mevdûdî. Tefhimu’l-Kur’an. Trc. Kurul. İstanbul: İnsan Yayınları, 1996.
• Elmalı’lı Muhammed Hamdi Yazır. Hak Dîni Kur’ân Dili. Eser Neşriyat ve Dağıtım, ts.
• Gezer, Süleyman. “Metin-Yorum İlişkisi Çerçevesinde (13) Ra’d Suresinin 41. Ayeti”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 8/4, (2008): 147-159.
• Gültekin, Ayşe. “Mahremiyet Algımızı Etkileyen Dini Metinler ve Kadın Açısından Mahremiyetin Mahrumiyete Dönüşmesinin Sebepleri”. Ordu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Din, Gelenek ve Ahlak Bağlamında Mahremiyet Algıları Sempozyumu (27-29 Mart 2015 -II- Samsun). Ed. Yavuz Ünal v.dğr., 213-247. Samsun: 2016.
• Türkçe Kur’an Mealleri, “Ayet Karşılaştırma Nûr Suresi 61. Ayet”. Erişim: 23 Haziran 2019. http://www.kuranmeali.com/AyetKarsilastirma.php?sure=24&ayet=61.
• Dailymotion, “Nûr 61 ve Haremlik Selamlıkla İlgili Bir Anı”. Erişim: 12 Şubat 2018. https://www.dailymotion.com/video/x14d6zz.
• Youtube, “İslam’da Kadın”. Erişim: 22 Haziran 2019. https://www.youtube.com/watch?v=guG5JPOjzJ0.
• Youtube, “Bırakın Şu Ayeti Diyenlere Cevap Mehmet Okuyan”. Erişim: 12 Şubat 2018. https://www.youtube.com/watch?v=JzTfK4-m-GU.
• İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. et-Tahrîr ve’t-Tenvîr. Tunus: Dâru’t-Tûnûsiyye li’n-neşr, 1984.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmâdüddîn İsmâil b. Ömer. Tefsîrü’l-Kur’âni’l-‘Azîm. Thk. Mustafa Seyyid Muhammed. Kahire: Müessesetü Kurtuba, 2000.
• Hayreddin Karaman, Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kafi Dönmez, Sadreddin Gümüş. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2008.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr. el-Câmi‘ li-ahkâmi’l-Kur’ân. Thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2006.
• M. Sait Şimşek. Hayat Kaynağı Kur’an Tefsiri. İstanbul: Beyan Yayınları, 2012.
• Mâverdî, Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habib. en-Nüket ve’l-uyûn tefsîri’l-Mâverdî. Thk. es-Seyyid b. Abdülmaksûd b. Abdürrahim. Beyrut: Dârul’l-kütübi’l-ilmiyye, ts.
• Muhammed İzzet Derveze. et-Tefsîru’l-hadîs. Kahire: Dâru İhyâi’l-kütübi’l-arabiyye, 1383.
• Mukâtil b. Süleyman. Tefsîru Mukâtil b. Süleyman. Thk. Abdullah Mahmut Şehâte. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâs, 1423.
• Öztürk, Mustafa. Kur’an’ı Kendi Tarihinde Okumak: Tefsirde Anakronizme Ret Yazıları. Ankara: Ankara Okulu, 2017.
• Râzî, Ebû Abdullah Fahreddin Muhammed b. Ömer Fahreddîn. Tefsîr-i kebîr/Mefâtihü’l-gayb. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1981.
• Sâbûnî, Muhammed Ali. Safvetü’t-Tefâsîr. Beyrut: Dâru’l-Kur’âni’l-Kerîm, 1981.
• Serinsu, Ahmet Nedim. Kur’an’ın Anlaşılmasında Esbâb-ı Nüzûl’ün Rolü. İstanbul: 1994.
• Seyyid Kutub İbrahim. Fî zilâli’l-Kur’an. Kahire: Dâru’ş-şurûk, 1412.
• Suyûtî, Ebü'l-Fazl Celaleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr. el-İtkân fî ‘ulumi’l-Kur’an. Thk. Muhammed Ebû’l-Fazl İbrâhim. Kahire: 1985.
• Taberî, Ebû Cafer İbn Cerir Muhammed b. Cerir b. Yezid. Câmiü’l-beyâni ‘an te’vîli âyi’l-Kur’an. Thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî. Kahire: 2001.
• Vâhıdî, Ebü’l-Hasan Ali b. Ahmed b. Muhammed en-Nisâburî. Esbâbu Nüzûli’l-Kur’an. Thk. Usâm b. Abdi’l-Muhsin el-Humeydân. Demmâm: Dâru’l-Islâh, 1992.
• Zürkânî, Muhammed Abdülazîm. Menâhilü’l-irfân fî ‘ulumi’l-Kur’an. Mısır: ts.