İSLÂM ÖNCESİ TÜRK DEVLETLERİ’NDE ARİSTOKRAT CUMHURİYET GERÇEĞİ

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 51 - 66, 01.06.2015

Selçuk Duman

Öz

Dünya medeniyet tarihinde rol alan toplumlar, bu rollerini; milletleşme süreci, kurmuş oldukları devletler ve uygulamış oldukları yönetim şekilleri ile eşdeğer elde ederler. Türk Milleti, gerek bilinen en erken zamandan itibaren millet olarak dünyada yerini alması, gerekse örgütlü bir toplum olarak ilk devlet teşkilatını oluşturması ve bu teşkilatta uygulamış olduğu yönetim şekilleri açısından son derece önemli bir yere sahip olmasına rağmen bu gün dünya literatüründe hak ettiği konumda değildir. Bunun temelde nedeni, Türk tarihinin İslâmlaşma sonrası Türkler tarafından yeterince ele alınmaması ya da yanlış ele alınmasıdır. Türk Milleti, kendi tarihi ile uğraşmayınca da İslâm Öncesi Türk Tarihi ile uğraşmak, oryantalist tarihçilere kalmıştır. Bu yüzden Türk tarihi farklı yönlerden ve hak ettiği şekilde incelenme şansı elde edememiştir. Atatürk ile başlayan tarih çalışmaları, öncelikle Türk tarihi hakkındaki iftiraları ortadan kaldırmayı hedeflemiş ve onu takip eden yıllarda günümüze kadar önemli aşamalar elde edilmiştir. Biz de bu çalışmalardan hareket ile dünya medeniyetinde önemli kilometre taşı olan Aristokrat Cumhuriyet Rejimi’nin, İslâm Öncesi Türk Devletleri’nde farklı ad ve şekilde olsa da uygulandığını, örnekleri ile çalışma çerçevesinde aktararak, araştırmacıların dikkatini bu konuya çekeceğiz

Anahtar Kelimeler

Türkler, Aristokrat Cumhuriyet, Medeniyet, İslâm öncesi, Yönetim biçimi

TRUTH of the ARISTOCRATIC REPUBLIC in the PRE-ISLAMIC TURKISH STATES

Öz

Societies which have roles in world history of the civilization, obtain these roles equally according to their established states and administration forms that they put into practice. Although Turkish Nation has a vital position in terms of not only having a position in the world as a nation in early ages, but also constituting the first state organization as an organized society and administration forms aplied in this organization, today in the world literature, it is not in the position that Turkish Nation deserves. The fundamental reason is that the Turkish history after islamization is not treated by Turks or being treated wrongly. When Turkish nation doesn’t deal with its own history, then dealing with Turkish history before Islam has been left to orientalist historians. Therefore, Turkish history couldn’t have the chance to be examined from different perspectives and deservedly. History studies started with Ataturk, firstly aimed to resolve slenders and have made progress in following years until today. Basend on these studies, we aim to take attention of the researchers on this topic by transferring in a frame of paper with examples that Aristocrat Republic Regime which is a significant milestone in world civilization, has been applied in Turkish States before Islam in different names and forms

Anahtar Kelimeler

Turks, Aristocrat Republic, Civilization, Pre-Islamic, Administration form

Kaynakça

• Afetinin, A. (2000), Medeni Bilgiler ve Mustafa Kemal Atatürk’ün El Yazmaları, Ankara.
• Afetinin, A. (1971), Mustafa Kemal’den Yazdıklarım, İstanbul.
• Atalay, B. (2002), “Türk Devlet Geleneğine Göre Devlet Adamlarında Bulunması Gereken Asgari Hususiyetler”, Türkler, Cilt: 2, Ankara.
• Ateş, T. (1986), Cumhuriyet, İstanbul.
• Barnes, J. (2002), Aristoteles (Çev. Bahadır Öcal Güzgören), İstanbul.
• Dede, İ. (2005), Tarih Sürecinde Türklerde Yönetim, İstanbul.
• Dikici, M. (2005), Türklerde Devlet, Ankara.
• Donul, A. (1979/1980), “Türk Devletinde Hakimiyet Anlayışı”, İ.Ü. E.F. Tarih Enstitüsü Dergisi, Sayı: 10-11.
• Eflatun (1980), Devlet (Çev. Sabahattin Eyüboğlu - M. Ali Cimcoz ), İstanbul.
• Erkoç, H.İ. (2008), Eski Türklerde Devlet Teşkilatı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eroğlu, H. (1998), Atatürk ve Cumhuriyet, Ankara.
• Gökalp, Z. (1995), Türk Medeniyeti Tarihi (Sad.: Yalçın Toker), İstanbul.
• Göze, A. (1986), Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, İstanbul.
• Güngör, E. (1989), Tarihte Türkler, İstanbul.
• Kaçıkçı, O. (2002), “Eski Türklerde Devlet Başkanlığı- Hakanlık”, Türkler, Cilt: 2, Ankara.
• Kafalı, M. (2005), “Devlet, Vatan ve Millet”, Makaleler I (Yay. Haz. Semih Yalçın, Süleyman Özbey) , Ankara.
• Kafesoğlu, İ. (1992), Türk Milli Kültürü, İstanbul.
• Kandır, M. (2002), “Kutadgu Bilig’e Göre Türklerde Devlet Yönetimi”, Yeni Türkiye, Sayı: 45, Mayıs-Haziran.
• Karamanlıoğlu, A.F. (1963), “Türklerde İçtimai Adalet Fikri”, Türk Kültürü, Sayı: 4, Şubat.
• Kaşgarlı Mahmut (1992), Divânu Lügati’t-Türk (Çev.: Besim Atalay), Cilt: 1-4, Ankara.
• Koca, S. (2002), “Eski Türklerde Devlet Geleneği ve Teşkilatı”, Türkler, Cilt: 2, Ankara.
• Koçak, K. (2011), Eski Türklerde Devlet Gelenekleri ve Törenleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kösoğlu, N. (1991), Türk Dünyası Tarihi ve Medeniyeti Üzerine Düşünceler, İstanbul.
• Kösoğlu, N. (1997), Devlet, İstanbul.
• Ögel, B. (1971), Türk Kültürünün Gelişme Çağları I, İstanbul.
• Ögel, B. (1982), Türklerde Devlet Anlayışı, Ankara.
• Ögel, B. (2002), “Devlet Meclisi ve Kurultay”, Türkler, Cilt: 2, Ankara.
• Ökten, K.H. (2007), Aristoteles, İstanbul.
• Özer, A. (1982), Türklerde Devlet Anlayışı ve Demokratik Rejim, Ankara.
• Öztürk, A. (1973), Ötüken Türk Kitabeleri, İstanbul.
• Saray, M. (1999), Türk Devletlerinde Meclis, Demokratik Düşünce ve Atatürk, Ankara.
• Sığrı, Ü. & Ercil, Y. (2007), Türklerde Yönetim Gelenekleri ve Türk Yönetim Tarihi, İstanbul.
• Spitz, D. (1969), Anti-Demokratik Düşünce Şekilleri, (Çev.: Şiar Yalçın), İstanbul.
• Şenel, A. (2004), Siyasal Düşünceler Tarihi, Ankara.
• Taneri, A. (1993), Türk Devlet Geleneği, İstanbul.
• Taneri, A. (2006), “Adalet ve Türkler”, Makaleler II, (Yay. Haz.: Semih Yalçın-Saadet Güleci), Ankara.
• Tekin, Y. (2002), “Türk Devlet Geleneğinde Hâkimiyet ve Devletin Başı Sorunu”, Yeni Türkiye, Sayı: 45, Mayıs-Haziran.
• Tutar, A. (2002), “İslam Öncesi Türk Devlet Geleneğinde Adalet Anlayışı”, Türkler, Cilt: 2, Ankara.
• Yusuf Has Hacip (1996), Kutadgu Bilig (Günümüz Türkçesine Aktaran: Fikri Silahtaroğlu), Ankara.