AZERBAYCAN İLE İLİŞKİLERİ BAĞLAMINDA TÜRKİSTAN DEVLETLERİNİN DAĞLIK KARABAĞ KONUSUNDAKİ TUTUM VE TEPKİLERİ

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 216 - 232, 26.02.2021

Mustafa Kemal Öztopal

https://doi.org/10.46849/guiibd.866721

Cited By: 2

Öz

Dağlık Karabağ Sorunu başlangıcından bugüne dek birçok bölgesel ve küresel aktör tarafından takip edilmiş; sorunun çözümü için barış görüşmeleri, arabuluculuk faaliyetleri, ateşkes gibi girişimlerde üçüncü taraflar rol oynamaya çalışmıştır. Bu bağlamda değerlendirilebilecek devletlerden bazıları SSCB’nin dağılmasıyla bağımsızlıklarını kazanan Türkistan devletleridir. Bu çalışmanın amacı Azerbaycan’ın Türkistan devletleri ile ilişkileri bağlamında bu devletlerin Dağlık Karabağ konusundaki tutum ve politikalarını analiz etmektir. Bu analiz, Türkistan devletlerinin Dağlık Karabağ Sorununun gelişimi ve 27 Eylül 2020’de başlayan İkinci Karabağ Savaşı konusundaki tepki ve tutumları üzerine yoğunlaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan, Ermenistan, Dağlık Karabağ, Türkistan Devletleri

Attitudes and Reactions of Turkestan States Towards Nagorno-Karabakh Issue in the Context of Their Relations with Azerbaijan

Öz

Nagorno-Karabakh Conflict has been watched by many regional and global actors from the beginning until today and third parties have tried to play a role in initiatives such as peace negotiations, mediation activities, and ceasefire to solve the problem. Some of the states that can be evaluated in this context are Turkestan states, which gained their independence after the dissolution of the USSR. The aim of this study is to analyze the attitudes and policies of these states regarding Karabakh in the context of Azerbaijan's relations with Turkestan states. This analysis focuses on the development of the Nagorno-Karabakh Conflict and the reactions and attitudes of the Turkestan states on the Second Karabakh War that started on September 27, 2020.

Anahtar Kelimeler

Azerbaijan, Armenia, Nagorno-Karabakh, Turkestan States

Kaynakça

• Annayev, D. (2020, Ekim 23). “Iran Insults Turkmenistan by Suggesting Secret Involvement in Karabakh Conflict”, Caravanserai, https://central.asia-news.com/en_GB/articles/cnmi_ca/features/2020/10/23/feature-01 (E.T: 24.12.2020).
• Aslanlı, A. (2015). Karabağ Sorunu ve Türkiye Ermenistan İlişkileri, Ankara: Berikan Yayınevi.
• Aslanlı, A. (2017). “Trans Hazar Enerji İş Birliğinin Türk Cumhuriyetleri Açısından Önemi”, Bilig, 83, 27-51.
• Aynural, S. ve Kesici, A. (2005). “Türk Dünyasının Petrol ve Doğal Gaz Zenginliği”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 49, 613-642.
• Auyezov, O. (2016, Mart 3). “After Ukraine, Kazakhstan Wary of Ethnic Russians Broaching Autonomy”, Reuters, https://www.reuters.com/article/us-kazakhstan-russia-idUSKCN0W51MY (E.T: 10.12.2020).
• Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (2020, Mayıs 12). “Azərbaycan-Qazaxıstan”, https://mfa.gov.az/az/content/215/qazaxistan (E.T: 05.12.2020).
• Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. (2020, Mayıs 12). “Azərbaycan- Türkmənistan”, https://mfa.gov.az/az/content/362/turkmenistan (E.T: 06.12.2020).
• Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. (2020, Mayıs 12). “Azərbaycan-Özbəkistan”, https://mfa.gov.az/az/content/372/ozbekistan (E.T: 12.12.2020).
• Azernews. (2018, Haziran 14). “Uzbekistan Supports Azerbaijan's Position on Karabakh Conflict: Envoy”, https://www.azernews.az/karabakh/133493.html (E.T: 13.12.2020).
• Fikr.uz (2020, Ekim 1). “Известные узбекские деятели обратились к мировому сообществу”, http://fikr.uz/blog/ziyonet_simpozium/izvestnye-uzbekskie- dejateli-obratilis-k-mirovomu-soobshestvu.html?fbclid=IwAR1OT2zgVofyR1xC6J5KJqqzVsgOeW1gOiwrYtXJUEDuGkVnmvRUgr67Cwc (E.T: 20.12.2020)
• Caferov, N. ve Aslanlı, A. (2016). “Karabağ Sorununda Ateşkes ve Rusya”, Ermeni Araştırmaları, 53, 2016, 239-259.
• Gafarli, T. (2020, Eylül 10). “Turkic Council's Growing Role in Tackling Crises of 2020”, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/en/analysis/analysis-turkic-councils-growing-role-in-tackling-crises-of-2020/1968547 (E.T: 17.12.2020).
• Gasimova, R. (2019, Ekim 30). “Azerbaijan, Uzbekistan Set to Enhance Military Cooperation”, Azernews, https://www.azernews.az/nation/157915.html (E.T: 11.12.2020).
• Güngör, G. (2020, Ekim 12). “Kırgızistan’da Neler Oluyor?”, Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM), https://avim.org.tr/tr/Yorum/KIRGIZISTAN-DA-NELER-OLUYOR (E.T: 11.12.2020).
• Hasanoğlu, M. (2021, Ocak 21). “Azerbaycan ile Türkmenistan Arasında Tarihi Anlaşma”, KAFKASSAM, https://kafkassam.com/murteza-hasanoglu-azerbaycan-ile-turkmenistan-arasinda-tarihi-anlasma.html (E.T: 25.01.2021).
• Huseynov, R. (2017). “Azerbaijan – Kazakhstan Relations: Current Situation and Prospects”, Przegląd Politologiczny, 3, 2017, 139-160.
• Kazakistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (2020, Eylül 27). “Statement of The Ministry of Foreign Affairs of Kazakhstan Over the Escalation of the Armenian-Azerbaijani Conflict”, https://www.gov.kz/memleket/entities/mfa/press/news/details/102821?lang=en (E.T: 05.12.2020).
• Kun.uz (2020, Eylül 28). “Uzbekistan Urges Azerbaijan and Armenia to End Hostilities, Start Diplomatic Relations to Settle the Conflict”, https://kun.uz/en/news/2020/09/28/uzbekistan-urges-azerbaijan-and-armenia-to- end-hostilities-start-diplomatic-relations-to-settle-the-conflict (E.T: 12.12.2020).
• Kupfer, M. (2017, Ağustos 10). “Azerbaijan-Turkmenistan: Energy Cooperation or Competition?”, Eurasianet, https://eurasianet.org/azerbaijan-turkmenistan-energy-cooperation-or-competition (E.T: 07.12.2020).
• Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı (2012, Ekim 15). “Uzbekistan-Azerbaijan: Toward Further Consolidation of Friendship and Cooperation”, http://old.president.uz/en/news/1227/ (E.T: 12.12.2020).
• Özsoy, B. (2019). “Hazar Denizi Meselesi Bağlamında Türk Cumhuriyetleri Arasındaki Siyasi ve Ekonomik İlişkiler”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (1), 451-468.
• Özsoy, B. (2019). “Siyasi ve Ekonomik Perspektiften Azerbaycan-Kırgızistan İlişkileri Üzerine Bir Değerlendirme”, Tarih Okulu Dergisi, 12 (38), 751-764.
• Qırım Haber Ajansı (2020, Eylül 22). “Kazakistan, Ermenistan'ın Bağımsızlığını Kutladı!”, https://qha.com.tr/haberler/kazakistan-ermenistan-in-bagimsizligini-kutladi/250021/ (E.T: 06.12.2020).
• Rabbimov, K. (2020, Eylül 30). “Tog‘li Qorabog‘ Mojarosi: O‘zbekiston Qaysi Tarafda?”, SOF.UZ, https://sof.uz/uz/post/togli-qorabog-mojarosi-ozbekiston- qaysi-tarafda (E.T: 12.12.2020).
• Rahimov, F. ve Asadova, G. (2019). “Bağımsızlık Döneminde Azerbaycan-Özbekistan İlişkileri”, 5. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Kongresi Bildiriler Kitabı, Ed. N. Kurnaz ve H. Arıdemir, Kütahya: Academia Yayınları, 325-326.
• Rehimov, R. ve Varan, G. (2021, Ocak 21). “Azerbaycan ve Türkmenistan Hazar'daki 'Dostluk' Petrol Yatağının Ortak İşletilmesi Konusunda Anlaştı”, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/azerbaycan-ve-turkmenistan-hazardaki-dostluk-petrol-yataginin-ortak-isletilmesi-konusunda-anlasti/2118146 (E.T: 25.01.2021).
• RFE/RL (2006, Haziran 16). “Eurasia: Kazakhstan Squeezes In On BTC Pipeline Project”, https://www.rferl.org/a/1069229.html (E.T: 06.12.2020).
• Sarıkaya, Y. (2018). “Ağustos 2018 Hazar Konvansiyonunun Anlamı: Siyasal ve Hukuksal Bir İnceleme”, 2. Uluslararası Türk Dünyası Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler Kongresi Bildiriler Kitabı (5. Cilt: Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler-I), Ed. Ali Osman Akalan ve Ali Ahmetbeyoğlu, Ankara: Türk Eğitim-Sen Genel Merkezi Yayınları, 649-664.
• Sputnik. (2020, Eylül 29). “Кыргызстан Азербайжан менен Армениянын жаңжалы боюнча позициясын билдирди”, https://sputnik.kg/politics/20200929/1049774993/azerbayzhan-armeniya-kyrgyzstandyn-bildiruusu.html (E.T: 11.12.2020).
• Tarhan, M. (2020, Ekim 19). “Türk Konseyi Gençlik Platformundan Azerbaycan'a Destek”, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/azerbaycan-cephe-hatti/turk-konseyi-genclik-platformundan-azerbaycana-destek/2011934 (E.T: 20.12.2020).
• TASS (2016, Nisan 4). “Kyrgyzstan Ready to Contribute to Nagorno-Karabakh Settlement-Kyrgyz Foreign Ministry”, https://tass.com/world/867224 (E.T: 11.12.2020).
• Tayfur, A. N. (2020, Ekim 15). “Kırgızistan Cumhurbaşkanı Ceenbekov Görevinden İstifa Etti”, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/kirgizistan-cumhurbaskani-ceenbekov-gorevinden-istifa-etti/2007048 (E.T: 20.12.2020).
• Türk Keneşi (2020, Eylül 28). “Türk Konseyi Genel Sekreteri’nin Beyanatı”, https://www.turkkon.org/tr/haberler/turk-konseyi-genel-sekreterinin-beyanati_2075 (E.T: 17.12.2020).
• Türk Keneşi (2020, Ekim 22). “Türk Konseyi Genel Sekreteri Gence Şehrini Ziyaret Etti.”, https://www.turkkon.org/tr/haberler/turk-konseyi-genel-sekreteri-gence- sehrini-ziyaret-etti_2087, (E.T: 18.12.2020).
• Türküstan İnfo. (2021, Ocak 21). “Azərbaycanla Türkmənistan Arasında 30 İllik Mübahisəyə Son: “Dostluq” Müqaviləsi İmzalandı”, https://turkustan.info/2021/01/21/https-turkustan-info-wp-admin-post-phppost270453actionedit/, (E.T: 25.01.2021).
• Valiyev, A. (2012, Haziran 27). “Azerbaijan-Turkmenistan Relations: Shattered Brotherhood”, The Jamestown Foundation, https://jamestown.org/program/azerbaijan-turkmenistan-relations-shattered-brotherhood/ (E. T: 06.12.2020).
• Weitz, R. (2018, Ocak 22). “Uzbekistan's New Foreign Policy: Change and Continuity under New Leadership”, Central Asia-Caucasus Institute Silk Road Studies Program, http://silkroadstudies.org/ (E.T: 12.12.2020).
• Yusifli, E. (2020, Haziran 19). “Role of Azerbaijan-Turkmenistan Relations in Process of Integration of Turkic Council”, Trend News Agency, https://en.trend.az/azerbaijan/politics/3256994.html (E.T: 16.12.2020).
• Zorlu, K. (2020, Ekim 4). “Nazarbayev, Karabağ ve Türk Dünyası...”, Habertürk, https://www.haberturk.com/yazarlar/prof-dr-kursad-zorlu/2823865-nazarbayev-karabag-ve-turk-dunyasi (E.T: 05.12.2020).