Türkiye’de Vergi İnceleme Sürecinde İncelenecek Mükelleflerin Tespiti

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 30, 46 - 57, 27.12.2022

Fatih Çavdar

Öz

Sosyal devlet anlayışı ve bireylerin bir arada yaşamaya başlamaları, devletlerin üstlendikleri görev ve yükümlülükleri artırmıştır. Artan bu görev ve yükümlülükler, devletlerin sürekliliği olan finansman kaynaklarına sahip olmalarını gerektirmektedir. Devletler farklı finansman kaynaklarına sahip olmakla birlikte, kamu harcamalarının finansmanı açısından en önemli kaynaklarını vergi gelirlerinin oluşturduğunu söylemek mümkündür. Bu bağlamda, temel kaynak durumunda olan vergi gelirlerinin sağlıklı bir şekilde toplanabilmesi büyük bir öneme sahiptir. Vergi gelirlerinin sağlıklı bir şekilde toplanabilmesi için ise vergi denetimi müessesesine ihtiyaç duyulmaktadır. Vergi idaresi tarafından çeşitli vergi denetim yöntemleri kullanılarak, denetim faaliyetleri gerçekleştirilmektedir. Söz konusu yöntemler arasında ise vergi incelemeleri oldukça önemli bir yere sahiptir.
Vergi incelemesini, süreç olarak bir bütün halinde değerlendirdiğimizde, farklı aşamaları olan çok yönlü bir kavram olarak ele alabiliriz. Vergi inceleme süreci, ilk olarak incelenecek mükelleflerin tespiti ile başlar. İhbar ve şikayetler, yargı makamlarından gelen talepler gibi çeşitli nedenler göz önünde bulundurularak, incelenecek mükellef seçimi gerçekleştirilir.
Çalışmada, Türk vergi hukukunda yer alan denetim yöntemleri arasında büyük bir öneme sahip olan vergi inceleme sürecinde, incelemeye tabi olacak mükelleflerin hangi kriterlere göre ve ne şekilde belirleneceği değerlendirilecektir. Bu anlamda, ülkemizde incelenecek mükelleflerin belirlenmesinde kullanılan yöntemlerin yeterli düzeyde olduğunu söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Vergi İncelemesi, VDK-RAS, Mükellef Seçimi

Kaynakça

• 1. Akcan, M. (2018), “7143 Sayılı Mali Af Kanununun Vergi İncelemeleri Açısından Değerlendirilmesi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 27(2), 123- 136.
• 2. Çavdar, F. (2021), Vergi İncelemelerinde Mükelleflerin Hak ve Ödevleri, Ankara: Gazi Kitabevi.
• 3. Nas, A. (2012), “Türk Vergi Hukukunda Vergi İncelemesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 61(4), 1307- 1336.
• 4. Organ, İ. (2008), Vergi Denetimi ve Türkiye Uygulaması, Ankara: Gazi Kitabevi.
• 5. Şeker, S. (1993), “Vergi İncelemeleri Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, Yaklaşım Dergisi (5), 40-55.
• 6. Şenyüz, D., Yüce, M. ve Gerçek, A. (2021), Vergi Hukuku, 12. Baskı, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• 7. Tekin, F. ve Çelikkaya, A. (2022), Vergi Denetimi, Ankara: Seçkin Yayınları.
• 8. Türkay, İ. (2016), “Vergi İhbarı ve İhbar İkramiyesinin Ödenmesi”, Vergi Raporu Dergisi (200), 185-195.
• 9. Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği. (2021). https://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/04/20210407-6.htm (Erişim Tarihi: 24/08/2022).
• 10. Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı, (2022), 2021 Yılı Faaliyet Raporu, Strateji, Strateji, Faaliyet İzleme ve Koordinasyon Şube Müdürlüğü, Ankara, https://vdk.hmb.gov.tr.
• 11. Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı, (2021), 2020 Yılı Faaliyet Raporu, Strateji, İş Geliştirme ve Kontrol Şube Müdürlüğü, Ankara, https://vdk.hmb.gov.tr.
• 12. Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliği. (2011). https://www.mevzuat.gov.tr/File/-Gen eratePdf?mevzuatNo=15452&mevzuatTur=KurumVeKurulu sYonetmeligi&mevzuatTertip=5 (Erişim Tarihi: 25/08/2022).
• 13. Yoruldu, M. (2019), “Vergilendirmenin Güvenliği Açısından Karşıt İnceleme Kurumu: Mahiyeti, Hüküm ve Sonuçları”, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi (8), 415–419.
• 14. 60 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (2020). https:// www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/04/20200418-1.pdf (Erişim Tarihi: 25/08/2022).