Bağımsız Denetimde Kalite: Nitel Bir Araştırma

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 2, 757 - 774, 21.06.2022

Gül Yeşilçelebi Mehtap Altunel

Öz

Bu araştırmanın amacı, bağımsız denetim kalitesinin arttırılması hususunda hangi iyileştirmelerin yapılabileceğinin belirlenmeye çalışılmasıdır. Araştırma kapsamında, uygulayıcı (bağımsız denetçi) bakış açısı ele alınarak, denetim kalitesinin arttırılmasına yönelik somut ve uygulanabilir öneriler sunulmaya çalışılması, araştırmanın özgün değerini ortaya koymaktadır. Bu doğrultuda, bağımsız denetim kuruluşlarında fiilen çalışan denetçi görüşlerinden faydalanılarak, bağımsız denetim kalitesinin nasıl arttırılabileceğine ilişkin nitel bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda, bağımsız denetçi görüşleri doğrultusunda bağımsız denetim kalitesini etkileyen unsurlar sırasıyla “denetim ücreti”, “Bağımsız Denetim Standartları”, “müşteri işletmenin tutumu”, “nitelikli bağımsız denetçi”, “denetçi rotasyonu”, “etik ve bağımsızlık”, “denetim süresi”, “Kalite Kontrol Standardı 1” ve “müşteri işletmedeki nitelikli personel” olarak öne çıkmaktadır. Ayrıca, kalitenin arttırılması ve uygulamanın anlaşılabilirliği için Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından mesleki uygulama yönerge ve kılavuzlarının yayınlanması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bağımsız Denetim, Kalite, Finansal Tablolar, Bağımsız Denetçi, Nitel Araştırma.

Quality in Independent Audit: A Qualitative Research

Öz

The purpose of this research is to try to determine what improvements can be made in increasing the quality of independent audit. Within the scope of the research, trying to present concrete and applicable suggestions for increasing the audit quality by considering the practitioner (independent auditor) perspective reveals the original value of the research. In this direction, qualitative research has been carried out on how to increase the quality of independent audit by making use of the opinions of auditors working in independent audit firms. As a result of the research, in line with the opinions of the independent auditors, the factors affecting the independent audit quality are respectively “audit fee”, “International Standards on Auditing”, “attitude of the client enterprise”, “qualified independent auditor”, “auditor rotation”, “ethics and independence”, “audit period”, “Quality Control Standard 1”, and “qualified personnel in the client enterprise”. In addition, it has been concluded that professional practice directives and guides should be published by the Public Oversight Accounting and Auditing Standards Authority (POA) in order to increase the quality and understand the practice.

Anahtar Kelimeler

Independent Audit, Quality, Financial Statements, Independent Auditor, Qualitative Research

Kaynakça

• Acar, M. (2020). Finansal Raporlama Kalitesi ile Denetim Kalitesi Arasındaki İlişkinin Türk Bankacılık Sektörü Çerçevesinde İncelenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (88), 125-154. DOI: 10.25095/mufad.801375
• Allemand, I., André, P., Brullebaut, B., & Schatt, A. (2017). Women Involved in the Financial Reporting Process and Financial Reporting Quality. Available at SSRN 3009375.
• Askary, S., Yazdifar, H., & Askarany, D. (2008). Culture and Accounting Practices in Turkey. International Journal of Accounting, Auditing and Performance Evaluation, 5 (1), s. 66-88.
• Auditing Concepts Committee (1972). “Report of The Committee on Basic Auditing Concepts”, The Accounting Review, s. 15-74.
• Balsarı, Ç. K. & Varan, S. (2014). Kaliteli Finansal Raporlamada Denetimin Rolü ile İlgili Tartışmalar. Mali Çözüm, 24 (124), s. 69-90.
• Cano, M., Sanchez, A. (2012), “The Value of Auditor Characteristics in Public and Private Companies: Evidence From Spain”, Journal of Management and Governance, 16 (4), s. 683-706.
• Chaney, P. K., Cooil, B., & Jeter, D. C. (2008). A Latent Class Model of Earnings Attributes. Available at SSRN 916605. Christensen, H. B., Lee, E., Walker, M., & Zeng, C. (2015). Incentives or Standards: What Determines Accounting Quality Changes Around IFRS Adoption?. European Accounting Review, 24 (1), s. 31-61.
• DeAngelo, L.E. (1981). “Auditor Size and Audit Quality”, Journal of Accounting and Economics, 3, s. 183-199.
• DeFond, M., & Zhang, J. (2014). A Review of Archival Auditing Research. Journal of Accounting and Economics, 58 (2-3), s. 275-326.
• Durak, G., & Gürel, E. (2014). Finansal Raporların Kalitesine Etki Eden Ülkeye Özgü Faktörler. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (64), s. 95-110.
• Gaynor, L. M., Kelton, A. S., Mercer, M. and Yohn, T. L. (2016). Understanding the Relation between Financial Reporting Quality and Audit Quality. Auditing: A Journal of Practice & Theory, Forthcoming, Kelley School of Business Research Paper No. 16-26, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2748054
• Gençoğlu, Ü. G., & Ertan, Y. (2012). Muhasebe Kalitesini Etkileyen Faktörler ve Türkiye’deki Durum. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (53), 1-24.
• Gray, S. J. (1988) “Towards a Theory of Cultural Influence on the Development of Accouting System Internationally” Abacus, 24 (1), 1-15.
• Herath, S. K., & Albarqi, N. (2017). Financial Reporting Quality: A Literature Review. International Journal of Business Management and Commerce, 2 (2), 1-14.
• Imen, F., Anis, J. (2021). “The Moderating Role of Audit Quality on The Relationship Between Auditor Reporting And Earnings Management: Empirical Evidence From Tunisia”, EuroMed Journal of Business, 16 (4), s. 416-430.
• Keskin, D. A,, Mollaahmetoğlu, E., Gözüaçık, G., (2019). “Kalite Güvence Mekanizması Olarak Şeffaflık Raporları: Türkiye’deki Bağımsız Denetim Kuruluşlarına Yönelik Bir Araştırma”, Muhasebe ve Denetime Bakış, 19 (58), s. 157-172.
• KGK (2017). BDS 705 Bağımsız Denetçi Raporunda Olumlu Görüş Dışında Bir Görüş Verilmesi, Erişim Tarihi: 01.09.2021.
• KGK (2018). Bağımsız Denetim Yönetmeliği. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=16907&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5, Erişim Tarihi: 01.09.2021.
• KGK (2019). BDS 700 Finansal Tablolara İlişkin Görüş Oluşturma ve Raporlama Standardı, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDS%20700(2).pdf, Erişim Tarihi: 01.09.2021.
• Kim, J.B., Simunic, D.A., Stein, M.T., Yi, C.H. (2011), “Voluntary Audits and The Cost of Debt Capital For Privately Held Firms: Korean Evidence”, Contemporary Accounting Research, 28 (2), s. 1-40.
• Moalla, H. (2018). “Audit Report Qualification/Modification Impact of Financial Variables in Tunisia”, Journal of Accounting in Emerging, 7 (4), s. 468-485.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (M Bütün, SB Demir Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Selimoğlu, S. (2009). Denetim Standartları, Meslek Ahlakı ve Yasal Sorumluluklar, Muhasebe Denetimi (Ed: S. Selimoğlu ve Ş. Uzay), Gazi Kitabevi, Ankara, s. 1-25.
• Tasios, S. & Bekiaris, M. (2012). Auditor's Perceptions of Financial Reporting Quality: The Case of Greece. International Journal of Accounting and Financial Reporting, 2 (1), s. 57-74.