İş Tatmini ile Çalışan Performansı Arasındaki İlişkide İş Yaşamında Yalnızlığın Aracı Rolü: Market Zincirleri Çalışanları Üzerine Bir Uygulama

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 3, 1161 - 1175, 17.10.2022

Tuğçe Şimşek

Öz

Çalışanların örgütler için her geçen gün artan öneminin farkındalığına sahip olan örgütler çalışanlarından daha yüksek performans sağlayabilmek adına çözüm önerilerine odaklanmaktadırlar. Özellikle işinden tatmin olan çalışanların daha iyi performans gösterdikleri alanyazınca desteklenmektedir. Bu araştırmanın temel sorusu ise işinden tatmin olan çalışanın iyi performans göstermesi iş yaşamında yaşamış olduğu yalnızlığa ne kadar bağlıdır. Araştırma Eskişehir ilinde faaliyet gösteren market zincirleri çalışanları üzerine yapılmıştır. Değerlendirmeye alınan katılımcı sayısı 225’dir. Verilerin analizi SPSS Statistics 25 programı ile yapılmıştır. Ölçeklerin güvenilirlik ve geçerlilik analizleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular şu şekildedir; iş tatmini ve çalışan performansı arasındaki pozitif yönlü orta düzeyde ilişki tespit edilmiş olup, r(225)= ,434, p< 0,05’dir. Dört adet hipotez kurulmuştur. Hipotez testleri neticesinde; iş tatminin çalışan performansı (β= ,434, p<0,05) üzerinde pozitif yönlü ve iş tatminin iş yaşamında yalnızlık (β= -,589, p<0,05) üzerinde negatif yönlü anlamlı etkisi vardır. İş yaşamında yalnızlığın çalışan performansı üzerinde (β= -,517, p<0,05) negatif yönlü anlamlı etkisi vardır. İş tatmini ile çalışan performansı arasındaki ilişkide iş yaşamında yalnızlığın kısmi aracılık rolü (β= ,197, p<0,05) tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş Tatmini, Çalışan Performansı, İş Yaşamında Yalnızlık, Market Zincirleri Çalışanları

The Mediator Role of Loneliness at Work in The Relationship between Job Satisfaction and Employee Performance: An Application on Market Chain Employees

Öz

Organizations, which are aware of the increasing importance of employees for organizations, focus on solution suggestions in order to provide higher performance from their employees. In particular, it is supported by the literature that employees who are satisfied with their jobs perform better. The main question of this research is how well the performance of an employee who is satisfied with his job depends on the loneliness he has experienced in business life. The research was carried out on employees of market chains operating in Eskişehir. The number of participants evaluated is 225. Data analysis was done with SPSS Statistics 25 program. Reliability and validity analyzes of the scales were made. The findings obtained as a result of the research are as follows; A moderate positive relationship was found between job satisfaction and employee performance, with r(225)= ,434, p< 0.05. Four hypotheses have been established. As a result of hypothesis tests; job satisfaction has a positive effect on employee performance (β= ,434, p<0.05) and job satisfaction has a negative effect on loneliness at work (β= -.589, p<0.05). Loneliness at work has a negative and significant effect on employee performance (β= -.517, p<0.05). The partial mediation role of loneliness in business life (β= ,197, p<0.05) was determined in the relationship between job satisfaction and employee performance.

Anahtar Kelimeler

Job Satisfaction, Employee Performance, Loneliness in Business Life, Market Chain Employees

Kaynakça

• Agho, A., Price, J., & Mueller, C. (1992). Discriminant validity of measures of job satisfaction, positive affectivity and negative affectivity. Journal of occupational and organizational psychology, 65(3), 185-195.
• Akar, V., ve Bekar, F. (2022). İşin anlamlılığının iş performansı üzerindeki etkisinde iş tatmininin aracı Covid-19 korkusunun düzenleyici rolü. Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(17), 24-36.
• Altaş, S. S., ve Çekmecelioğlu, H. G. (2015). Örgütsel adalet algısının iş tatmini, örgütsel bağlılık ve iş performansı üzerindeki etkileri: Okul öncesi öğretmenleri üzerine bir araştırma. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(3), 421-439.
• Anitha, J. (2014). Determinants of employee engagement and their impact on employee performance. International Journal of Productivity and Performance Management, 63(3), 308-323.
• Ayazlar, G., ve Güzel, B. (2014). The effect of loneliness in the workplace on organizational commitment. Procedia - Social and Behavioral Sciences(131), 319-325.
• Aytaç, S. (2015). Loneliness as mediator between job satisfaction and intention to leave: A study on prison staff in Turkey. Arabian Journal of Business and Management Review, 5(6), 1-4.
• Bauminger, N. (1996). Loneliness, friendship and theory of mind in high-functioning children with autism. Los Angeles: University of California.
• Bıyık, Y., Şimşek, T., ve Erden, P. (2017). Etik liderliğin çalışanların iş performansı ve iş tatminine etkisi. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 3(1), 59-70.
• Caputi, M., Cugnata, F., & Brombin, C. (2021). Theory of mind and loneliness: Effects of a conversation-based training at school. International Journal of Psychology, 56(2), 257-265.
• Cavallini, E., Lecce, S., Bottiroli, S., Palladino, P., & Pagnin, A. (2013). Beyond false belief: Theory of mind in young, young-old, and old-old adults. The International Journal of Aging and Human Development, 76(3), 181-198.
• Çelik, S., Çetinkaya Bozkurt, Ö., ve Ekşili, N. (2022). Çalışan performansı ölçeğindeki ifadelerin karar ağacı algoritması ile belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 561-584.
• Çiçek, B., ve Çiçek, A. (2020). İşyeri Nezaketsizliğinin yaratıcı çalışan performansı üzerindeki etkisi: Lider-üye etkileşimin aracılık rolü. İş ve İnsan Dergisi, 7(2), 267-282.
• Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin işgören performansı üzerindeki etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
• Deniz, S. (2019). Effect of loneliness in the workplace on employees' job performance: A study for hospital employees. International Journal of Health Services Research and Policy, 4(3), 214-224.
• Diamantidis, A., & Chatzoglou, P. (2019). Factors affecting employee performance: an empirical approach. International Journal of Productivity and Performance Management, 68(1), 171-193.
• Diktaş, G., ve Özgeldi, M. (2020). Çalışan performansı ve işten ayrılma niyeti konularında örgütsel sinizm ve sosyal zekanın rolü. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(2), 11-28.
• Dinç Elmalı, E., Gençer Çelik, G., ve Taşkıran, E. (2021). Yüksek performanslı iş sistemlerinin çalışan performansı üzerindeki etkisinde işe tutkunluğun aracılık rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35(3), 997-1020.
• Erdil, O., ve Ertosun, Ö. G. (2011). The Relationship between Social Climate and Loneliness in the Workplace and Effects on Employee Well-Being. Procedia Social and Behavioral Sciences(24), 505-525.
• Ertosun, Ö. G., ve Erdil, O. (2012). The effect of loneliness on employees' commitment and intention to leave. Procedia - Social and Behavioral Sciences(41), 469-476.
• Ghadi, M. Y. (2017). The impact of workplace spirituality on voluntary turnover intentions through loneliness in work. Journal of Economic and Administrative Sciences, 33(1), 81-110.
• Grueneberg, M. M. (1979). Understanding job satisfaction. London: The Macmillan Press Ltd.
• Güler, B., ve Taşlıyan, M. (2022). Psikolojik iklimin çalışan performansı üzerine etkisinde işe adanmışlık boyutlarının aracılık rolü. Alanya Akademik Bakış, 6(1), 1605-1628.
• Gürbüz, S., ve Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (3. b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hameed, A., & Waheed, A. (2011). Employee development and its affect on employee performance a conceptual framework. International Journal of Business and Social Science, 13(2), 224-229.
• Kaur, N., & Kang, L. S. (2021). Person-organisation fit, person-job fit and organisational citizenship behaviour: An examination of the mediating role of job satisfaction. IIMB Management Review(33), 347-359.
• Kloutsiniotis, P. V., Mihail, D., Mylonas, N., & Pateli, A. (2022). Transformational Leadership, HRM practices and burnout during the COVID-19 pandemic: The role of personal stress, anxiety, and workplace loneliness. International Journal of Hospitality Management, 102(103177), 1-14.
• Koca, S., ve Yıldız, S. M. (2018). Futbol hakemlerini strese iten faktörler, iş tatmini ve iş performansı ilişkisinin incelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 195-207.
• Öge, E., Çetin, M., ve Top, S. (2018). The effects of paternalistic leadership on workplace loneliness, work family conflict and work engagement among air traffic controllers in Turkey. Journal of Air Transport Management(66), 25-35.
• Özdemir, L., Erdem, H., ve Kalkın, G. (2016). Kamu çalışanlarının güvenlik iklimi algılarının iş tatmini ve iş performansı üzerine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(5), 29-69.
• Peng, J., Chen, Y., Xia, Y., & Ran, Y. (2017). Workplace loneliness, leader-member exchange and creativity: The cross-level moderating role of leader compassion. Personality and Individual Differences(104), 510-515.
• Perlman, D., & Peplau, L. A. (1982). Loneliness research: A survey of empirical findings. N. I. (U.S.) içinde, Preventing the Harmful Consequences of Severe and Persistent Loneliness (s. 14).
• Sevinç Altaş, S., ve Özişli, Ö. (2021). Duygusal emek ile iş tatmini ve bireysel performans arasındaki ilişki. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(76), 862-872.
• Sîrbu, A.-A., & Dumbravă, A. C. (2019). Loneliness at work and job performance: The role of burnout and extraversion. Psihologia Resurselor Umane(17), 7-17.
• Sökmen, A., ve Aydıntan, B. (2016). Kariyer geleceği algısının iş tatmini ve işten ayrılma niyetine etkisi: Bir kamu kurumunda araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(3), 251-263.
• Sökmen, A., ve Benk, O. (2019). Algılanan örgütsel destek, iş tatmini ve diğergamlık ilişkisi: Akademisyenler üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(3), 2231-2241.
• Sökmen, A., ve Benk, O. (2020). Dönüşümsel liderlik, kişi-örgüt uyumu ve iş tatmini ilişkisi: Kamu çalışanlarına yönelik araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2), 1347-1357.
• Sökmen, A., Yazıcıoğlu, İ., ve Benk, O. (2021). Araçsal liderliğin iş tatmini ve işten ayrılma niyetine etkisinde örgütsel güvenin aracılık rolü: Yiyecek-içecek çalışanları üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9(3), 1836-1857.
• Sökmen, A., Yazıcıoğlu, İ., ve Kenek, G. (2021). Katılımcı liderlik, duygusal bağlılık ve iş tatmini ilişkisi: örgütsel güvenin aracılık rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2746-2758.
• Tabancalı, E. (2016). The relationship between teachers' job satisfaction and loneliness at the workplace. Eurasian Journal of Educational Research(66), 263-280.
• TDK. (2022, 03). Türk Dil Kurumu. https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• Tekin, E. (2019). Paternalist liderliğin iş tatmini ve çalışan performansına etkisi üzerine bir araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(1), 178-204.
• Ülbeği, İ. D., İplik, E., ve Yalçın, A. (2019). Sosyal baltalama ve çalışan performansı ilişkisinde iş stresi ve duygusal tükenmişliğin rolü. Selçuk Üni. Sos. Bil. Ens. Dergisi(41), 1-15.
• Wright, S. L., Burt, C. D., & Strongman, K. T. (2006). Loneliness in the workplace: Construct definition and scale development. New Zealand Journal of Psychology, 35(2), 59-68.
• Yang, F., & Wen, D. (2021). Combating workplace loneliness climate and enhancing team performance: The roles of leader humor and team bureaucratic practices. Journal of Business Research(136), 305-315.
• Yazıcıoğlu, İ. (2010). Örgütlerde iş tatmini ve işgören performansı ilişkisi: Türkiye ve Kazakistan karşılaştırması. Bilig(55), 243-264.
• Yeşil, S., ve Mavi, Y. (2021). Covid-19 korkusu'nun duygusal emek, çalışan performansı, iş tatmini, yaşam doyumu üzerine etkisi: Bir alan araştırması. Journal of Yasar University, 16(63), 1078-1104.
• Yıldırım, Ü. B., Taş, M. A., ve Çiçek, H. (2019). Yetkinlik algısı ve çalışan performansı ilişkisinde özsaygının aracılık etkisi. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(20), 128-158.
• Yorulmaz, M., ve Karabacak, A. (2020). Liman çalışanlarında örgütsel güven ile iş performansı arasındaki ilişki: İş tatmini ve örgütsel bağlılığın rolü. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 121-130.