Effect of Fraud Perception on Reporting Tendency: A Research on CPA Interns

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 3, 763 - 777, 08.10.2024

Osman Seyitoğulları , Nazan Güngör Karyağdı

Öz

Abstract: The main purpose of this study is to determine the level of influence of intern SMMM cheating perception on reporting tendency. However, the investigation of the relationship between Deceptiveness perception and reporting tendency is another goal to be achieved within the scope of the study. In this context, data were collected by face-to-face survey method from 110 trainees of the SMMM who continued their internships at the Diyarbakır Chamber of Certified Public Accountants. In the process of collecting the data, a scale developed by Baird and Zelin (2008) and adapted to Turkish by Dönmez and Karausta (2011) was used. As a result of the analysis of the data, it was discovered that the participating interns were more sensitive to corruption-related scenarios both in terms of perception and reporting tendency. It has been determined that the perceptions of asset irregularities, corruption and financial statement fraud related to the perception of cheating have an impact on reporting trends. In addition, a negative and strong relationship was observed between the perceptions of asset irregularities, corruption and financial statement Deceptions of the relevant interns and their reporting tendencies
Keywords: Cheating, Perception of cheating, Reporting , Accounting, SMMM
Jel Code: M40, M41

Anahtar Kelimeler

Cheating, Perception of cheating, Reporting, Accounting, SMMM

Hile Algısının Raporlama Eğilimine Etkisi: SMMM Stajyerleri Üzerine Bir Araştırma

Öz

Öz: Bu çalışmanın esas amacı, stajyer SMMM hile algısının raporlama eğilimi üzerindeki etki düzeyinin belirlenmesidir. Bununla birlikte, hile algısı ile raporlama eğilimi arasındaki ilişkinin incelenmesi de çalışma kapsamında ulaşılmak istenen bir diğer amaçtır. Bu kapsamda, Diyarbakır Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nda stajlarını devam ettiren 110 stajyer SMMM’den yüz yüze anket yöntemiyle veri toplanmıştır. Verilerin toplanma sürecinde Baird ve Zelin (2008) tarafından geliştirilen, Dönmez ve Karausta (2011) tarafından Türkçeye uyarlanan ölçek kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda katılımcı stajyerlerin gerek algı gerekse raporlama eğilimi açısından yolsuzluk ile ilgili senaryolara karşı daha duyarlı oldukları keşfedilmiştir. Hile algısına yönelik varlık usulsüzlüğü, yolsuzluk ve finansal tablo hilesi algılarının raporlama eğilimleri üzerinde etkiye sahip oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca ilgili stajyerlerin varlık usulsüzlüğü, yolsuzluk ve finansal tablo hilesi algıları ile raporlanma eğilimleri arasında negatif yönlü ve güçlü bir ilişki gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Hile, Hile algısı, Raporlama, Muhasebe, SMMM
Jel Kodu: M40, M41

Anahtar Kelimeler

Hile, Hile Algısı, Raporlama, Muhasebe, SMMM

Kaynakça

• Abdullahi, R. ve Mansor, N. (2015). Fraud triangle theory and fraud diamond theory: Understanding the convergent and divergent for future research. International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 5(4), 38-45.
• Alpar, R. (2013). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler. Detay Yayıncılık.
• Altıntaş, N. N. (2010). Denetimde hata ve hile. Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 151-161.
• Ata, H. A. ve İ. H. Seyrek. (2009). The use of data mining techniques in detecting fraudulent financial statements: An application on manufacturing firms. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2),157-170.
• Aydın, R. ve Akbaş, H.E. (2023). Hile teorilerinin bağımsız denetim sürecindeki yeri: fenomenolojik bir araştırma. Mali Çözüm Dergisi, 33(176), 317-334.
• Aytekin, S., Sezgin, H. ve Yalçın, M. (2015), Uygulamacıların muhasebede hata ve hileler ile hile belirteçlerine yönelik yaklaşımları: Balıkesir ili örneği, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 14(44), 69- 85.
• Awang, Y., Abdul Rahman, A.R. ve Ismail, S. (2019), "The influences of attitude, subjective norm and adherence to Islamic professional ethics on fraud intention in financial reporting", Journal of Islamic Accounting and Business Research, 10(5), 710-725.
• Baird, J. E. ve Zelin, R. (2008). Understanding employee perceptions of fradulent activitiesand their propensity to report those activities using anonymous tip lines: The ınfluence of fraud type, propetrator gender, and observer demographics. Southern Business Review, 33, 1-14.
• Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences, 2nd ed. Hillsdale, NJ: Erlbaum
• Dönmez, A. ve Karausta, T. (2011), Çalışanların mesleki hile algısı ve ihbar hattı kullanarak rapor etme eğilimleri üzerine Akdeniz Üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesinde yapılan bir araştırma, Mali Çözüm Dergisi, 104, 17-42.
• Ertikin, K. (2017). Hile denetimi: Kırmızı bayrakların tespiti için kullanılan proaktif yaklaşımlar. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 75, 71-94.
• Eweie, G. ve Brunton, M. (2009). Ethical perceptions of business students in a New Zealand University: Do gender, age and workexperience matter?. Journal of Business Ethics, (19), 95-111.
• Güney, S. ve Bozkurt, R. (2012). The problems and ethical attitudes of accounting professionals toward accounting errors and frauds: A model practice in city of Erzurum. International Journal of Business and Social Science, 3(20), 255-268.
• Gümüş, U., ve Göğebakan, H. (2016). Muhasebe hata ve hileleri ile muhasebe mesleğinde etik, Aydın ilinde muhasebeciler üzerine bir araştırma. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 1(3), 12-27.
• Othman, R., Aris, N.A., Mardziyah, A., Zainan, N. ve Amin, N.M. (2015). Fraud detection and prevention methods in the malaysian public sector: Accountants’ and ınternal auditors’ perceptions. Procedia Economics and Finance,28,59-67.
• Özcan, M. ve Bilen, H. (2021), Muhasebe Meslek Mensuplarının Muhasebe Hilelerine Yönelik Algı Farklılıkları, Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 177-201.
• Rae, K. ve Subramaniam, N. (2008). Quality of internal control procedures: Antecedents and moderating effect on organisational justice and employee fraud. Managerial Auditing Journal, 23(2), 104-124.
• Karabınar, S. ve N. Akyel. (2009). Hileler ve muhasebe denetimindeki yeri. 1.U luslararası Balkanlarda Tarih ve Kültür Kongresi, 10-16 Mayıs 2009, Kosova-Priştine, s. 691-704.
• Kassem, R. ve Higson, A. (2012). The new fraud triangle model. Journal of Emerging Trends in Economics and Management Science, 3(3), 191-195.
• Kaya, H. P. ve Suzay, Ş. (2018). Hileli finansal raporlama ve bağımsız denetçinin sorumluluğu. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20 (Özel Sayı),721- 740.
• Kayhan, M. G., ve Çakmak, A. F. (2020). Hileli finansal raporlama faaliyetinin ortaya çıkarılmasında ihbar niyetinin planlanmış davranış teorisi ile irdelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(3), 762-775.
• Kazan, G. (2021). Hile üçgeni, hile elması ve hile beşgeni: Hile eylemlerinin nedenlerine ilişkin teorilere kavramsal bakış. Muhasebe ve Denetime Bakış, 20(62), 245-258.
• Kıllı, M., ve Kutlu, H. (2021). Muhasebe meslek mensuplarının muhasebe hata ve hileleri hakkında algı ve tutumlarının incelenmesi: Osmaniye ilinde bir araştırma. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 1-16.
• Kısakürek, M. ve Alpan, N., (2010). Muhasebe meslek etiği ve Sivas ilinde bir uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 47,213-228.
• Kutlu, H. A., (2008). Muhasebe meslek mensupları ve çalışanlarının etik ikilemleri: Kars ve Erzurum illerinde bir araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(2),143-170.
• Kutluk, F. A. ve Ersoy, A., (2011). Muhasebe meslek üyelerinin etik yargı düzeyleri üzerine bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 11(3), 425-438.
• Köksal, İ. (2015). Dijital ortamdaki finansal hile kontrolünde adli muhasebe: bağımsız denetçiler üzerinde bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi. Kütahya.
• Hacıhasanoğlu, T. ve Karaca, N. (2015). Potansiyel muhasebe meslek mensuplarının hile algısı üzerine Bozok Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 117-130.
• Lau, T.C., Choe, K. L. ve Bin Ramly, Z. (2009), Ethical orientation of future business leaders: An exploratory research. International Review of Business Research Papers, (5), 109120.
• Liu, G. ve Ren, H. (2017), “Ethical team leadership and trainee auditors’ likelihood of reporting client’s irregularities", Journal of Financial Crime, 24 (1), 157-175.
• Rezaee, Z., Sharbatoghlie, A., Elam, R. ve McMickle, P.L. (2002). Continuous auditing: Building automated auditing capability. Auditing: A Journal of Practice and Theory, (21), 147-163.
• Natour, A.R.L, Mawali, H., Zaidan, H. ve Said, Y.H.S. (2023). The role of forensic accounting skills in fraud detection and the moderating effect of CAATTs application:evidence from Egypt. Journal of Financial Reporting and Accounting.16, 1-19.
• Nindito, M. (2018). Financial statement fraud: Perspective of the Pentagon Fraud model in Indonesia. Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 22(2), 1-9.
• Sahla, W.A. ve Ardianto, A. (2023), Ethical values and auditors fraud tendency perception: testing of fraud pentagon theory, Journal of Financial Crime, 30(5), 966-982.
• Sarikhani, M. ve Ebrahimi, F. (2022), Whistleblowing by accountants: an integration of the fraud pentagon and the extended theory of planned behavior, Meditari Accountancy Research, 30(6),1740-1763.
• Johnson, R. E., Silverman, S. B., Shyamsunder, A., Swee, H. Y., Rodopman, O. B., Cho, E. ve Bauer, J. (2012). Acting superior but actually inferior?: Correlates and consequences of workplace arrogance. Human Performance, 23(5), 403-427.
• Sujeewa , G., Yajid , M., Khatibi , A. ve Azam , S. (2020). The relevance of fraud diamond theory in determining employee frauds in public sector entities in Sri Lanka. International Journal of Economics, Commerce and Management, 8(4), 15-25.
• Terzi, S. (2012). Hile ve usulsüzlüklerin tespitinde veri madenciliğinin kullanımı. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 54, 51-63.
• Temiz, H., Hacıhasanoğlu, T., ve Özdemir, N. (2018). Muhasebe meslek mensupları, muhasebe çalışanları ve meslek mensubu adaylarının hile tutumları ve raporlama eğilimlerinin incelenmesi: Yozgat örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (52), 213-240. https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.399422
• Yanık, A., ve Yılmaz, N. (2021). Muhasebe meslek mensubu adaylarının hile algısı üzerine bir araştırma: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi örneği. EKEV Akademi Dergisi (87), 19-36.
• Yıldız, E. ve Baskan, T.D. (2014). Muhasebe hilelerinin önlenmesinde kullanılan araçlar: BİST şirketleri üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (62),1-18.
• Ward, S.P., Wrad, D.R. ve Deck, A. B. (1993). Certified public accountants: Ethical perception skills and attitudes on ethics education. Journal of Business Ethics, 12, 601-610.
• Wolfe, D., ve Hermanson, D. (2004). The fraud diamond: Considering the four elements of fraud. CPA Journal, 74 (12), 38-42.