Granit kökenli farklı litolojik birimler içeren Eosen yaşlı Sarıçiçek (Gümüşhane) ve Sarıhan (Bayburt) Plütonları üzerinde 532 noktada yerinde radyoaktivite ve manyetik suseptibilite ölçümleri yapılmıştır. Her iki plüton ve çevresindeki kayaçlardan numuneler alınarak laboratuvar ortamında bu kayaçların yoğunlukları belirlenmiştir. Yapılan çalışmada hem granitik kayaçların ısı üretimine olan katkıları ile ısı değerine bağlı kabuk sınıflaması hem de kayaçların radyojenik ısı üretimi ve manyetik suseptibiliteleri arasında bir ilişkinin olup olmadığı araştırılmıştır. Radyojenik ısı üretim değerine göre yapılan kabuk sınıflamasında; üst-alt kıtasal kabuk kökenli kayaçlardan oluşan Eosen yaşlı Sarıhan Plütonunun ortalama radyojenik ısı değeri (2.03 µW/m3), üst-orta kıtasal kabuk kökenli kayaçlardan oluşan Eosen yaşlı Sarıçiçek Plütonunun değerinden (1.9 µW/m3) yüksektir. Plüton, Melanj kuşağı ve Hozbirikyayla formasyonları için ortalama suseptibilite değerleri sırasıyla 1.08×10-3 SI, 0.132×10-3 SI ve 0.059×10-3 SI olarak hesaplanmıştır. Ortalama suseptibilite değerleri Sarıçiçek Plütonu için 1.518×10-3 SI ve Alibaba formasyonu için 2.5012×10-3 SI olarak belirlenmiştir. Çalışma alanındaki radyoaktif ölçümlere göre Sarıçiçek Plütonunda radyojenik ısı üretimine en büyük katkı potasyumdan (K) gelirken, Sarıhan Plütonunda ise en büyük katkıyı toryum (Th) radyonüklidi sağlamıştır. Sarıçiçek ve Sarıhan Plütonunları ve çevre formasyonların radyojenik ısı üretim değerleri ile manyetik suseptibilite değerleri arasında genel olarak bir uyum söz konusu iken, kayaçların içerdiği mineral ve element içeriklerine bağlı olarak uyumsuzluklar da gözlenmiştir. Uyumsuzluklar, magmatizma ve sonrasındaki süreçlerden dolayı radyonüklid miktarlarında ve mineral içeriklerinde meydana gelen düzensiz değişimlerle ilişkilendirilmiştir.
Plüton Kabuksal sınıflama Manyetik suseptibilite Radyojenik ısı
Karadeniz Teknik Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon birimi
BTAP-9588
Destekleri için K.T.Ü. bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon birimine teşekkür ederiz.
In-situ radioactivity and magnetic susceptibility measurements were made at 532 points on the Eocene Sarıçiçek (Gümüşhane) and Sarıhan (Bayburt) plutons. Samples were taken from plutons and its surrounding rocks and their densities were determined. In this study, both the contributions of granitic rocks to heat production and whether there is a relationship between these two petrophysical properties of the rocks (radiogenic heat production and magnetic susceptibility) were investigated. In addition, crustal classifications of rocks were made in terms of their radiogenic heat values. In the crust classification based on radiogenic heat production value; the average radiogenic heat production value (2.03 µW/m3) of the Eocene aged Sarıhan Pluton, consisting of rocks of upper-lower continental crust origin, was obtained to be higher than the value of the Eocene aged Sarıçiçek Pluton (1.9 µW/m3), consisting of rocks upper-middle continental crust origin. Average susceptibility values for Pluton, Melange belt, and Hozbirikyayla formations were calculated as 1.08×10-3 SI, 0.132×10-3 SI, and 0.059×10-3 SI, respectively. Average susceptibility were determined as 1.518×10-3 SI for Sarıçiçek Pluton and 2.5012×10-3 SI for Alibaba formation. The highest contribution to radiogenic heat in Sarıçiçek and Sarıhan Pluton came from K and Th. While there is general in good agreement with radiogenic heat and magnetic susceptibility of the Sarıçiçek and Sarıhan Plutons and formations surrounding, incompatibilities have also been observed in some places depending on the mineral and element contents of rocks. Unconformities have been associated with irregular changes in radionuclide amounts and mineral contents due to magmatism and subsequent processes.
Pluton Crustal classification Magnetic susceptibility Radiogenic heat
BTAP-9588
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Jeotermik ve Radyometri, Manyetizma ve Paleomagnetizm |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Proje Numarası | BTAP-9588 |
Yayımlanma Tarihi | 15 Haziran 2024 |
Gönderilme Tarihi | 5 Şubat 2024 |
Kabul Tarihi | 2 Mayıs 2024 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 14 Sayı: 2 |