PERFORMANS ESASLI BÜTÇELEME: AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ (ABD), FRANSA VE TÜRKİYE ÜLKE DENEYİMLERİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 15, 85 - 98, 10.07.2019

Suat Hayri Şentürk , Kadir Caner Doğan

Öz

Bütçe, bir ülkede siyasi iktidarların yıllık gelir
ve giderlerini gösteren bir mali plan olarak görülebilmektedir. Demokratik
rejime sahip ülkelerde kamu yönetimlerinin bütçede gelir ve gider tahminlerini
vatandaşla paylaşmaları, yaptıkları faaliyetleri belirli aralıklarla kamuoyuyla
paylaşmaları büyük önem taşımaktadır. 21. Yüzyılda Performans Esaslı Bütçeleme
(PEB) olarak ifade edilen idarenin amaç ve hedefleri, performansı ve bütçesi
arasında ilişki kuran bir sistem geliştirilmiştir. Bu sistem, dünyada farklı
devletlerde çeşitli modeller altında uygulanmaktadır. Bu çalışmada da Amerika
Birleşik Devletleri (ABD), Fransa ve Türkiye ülke deneyimleri ifade edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Performans Esaslı Bütçeleme, Ülke Deneyimleri, ABD, Fransa

Kaynakça

• AKTAN, C. C. (2006) (Ed.), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• ALAN, J. (2010), Kamu Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Bursa.
• ARISTOVNIK, A. and J. SELJAK (2009), “Performance Budgeting: Selected İnternational Experiences And Some Lessons For Slovenia”, MPRA Paper No. 15499, posted 4. June 08:29 UTC, [Erişim Adresi: http://mpra.ub.uni-muenchen.de/15499/, Erişim Tarihi: 02.02.2019].
• BADEM, A. C., Y. KILINÇ ve T. KAVAS (2013), “Türkiye’de Uygulanan Performans Esaslı Bütçeleme Süreci: Kocaeli Üniversitesi Örneği”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 77-104.
• BAKKAL, U. ve N. SUSAM (2019), “Küreselleşme Sürecinin Kamu Maliyesi Alanına Etkileri”, [Erişim Adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/8547, Erişim Tarihi: 14.02.2019].
• BAL, T. (2016), “Performans Esaslı Bütçeleme (PEB) Sistemi ve Sistemin Uygulanabilirliğinin Artırılmasına Yönelik Öneriler”, Sayıştay Dergisi, 101 Nisan-Haziran, 1-29.
• BARUN, B., M. EKİNCİ ve Ö. TEMİZEL (2007), Kamu Mali Yönetiminin Etkinliğinin Sağlanmasında Dış Denetimin Rolü. XXII. Türkiye Maliye Sempozyumu, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 09-l3 Mayıs, 111-143.
• BERKAY, F. (2016), Türkiye’de Mali Disiplinin Sağlanmasında Performans Esaslı Bütçelemenin Rolü ve Önemi, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6(2/1), 42-50.
• BEYNAM, H. (2013), Türkiye’de Performans Esaslı Bütçeleme Uygulamasının Etkinleştirilmesi: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı, Ankara.
• BİLGE, S. ve S. DEMİRTAŞ (2012), “Performans Esaslı Bütçeleme Uygulamasının Türk Kamu Kurumlarında Algılanması ve Sorun Alanlarının Tespiti: Eskişehir İli Örneği”, Maliye Dergisi, 162, Ocak -Haziran, 51-72.
• CANDAN, E. (2007), Türk Bütçe Sisteminde Performans Denetimi, Ankara: T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı.
• CANSIZ, H. (2008), “Performans Esaslı Bütçelemenin Başarılı Olabilmesi İçin Performans Ölçümünün Önemi”, Sosyal Bilimler, 6(1), [Erişim Adresi: https://arastirmax.com/tr/system/files/dergiler/123831/makaleler/6/1/arastirmax-performans-esasli-butcelemenin-basarili-olabilmesi-icin-performans-olcumunun-onemi.pdf, Erişim Tarihi: 21.01.2019].
• ÇİÇEK, H. G. ve E. A. Ş. İPEK (2013), “Performans Yönetiminin Amaç-Araç Uyumu Tartışması ve Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi”, Maliye Dergisi, 165, Temmuz-Aralık, 80-96.
• DEMİR, C. ve M. K. YILMAZ (2010). “Stratejik Planlama Süreci ve Örgütler Açısından Önemi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 69-88.
• DEMİREL, D. (2015), “Performans Esaslı Bütçe: ABD, İngiltere ve Türkiye Örnekleri”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, Haziran, 153-176.DİZDAR, E. E. (2012), Performans Esaslı Bütçelemenin Türk Kamu Mali Yönetimi ve Denetimi Üzerine Etkileri, Şubat, Ankara: Mali Hizmetler Uzmanlığı Araştırma Raporu.
• DOĞAN, İ. (2018), Türkiye’de Performans Esaslı Bütçeleme: Sorunlar ve Öneriler, Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Çorum.
• DOĞAN, K. C. (2011), “Kamu İdarelerinde Yönetsel Denetim Süreci ve Stratejik Planlama İlişkisi: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Örneği”, Türk İdare Dergisi, 470, Mart, 67-92.
• DOĞAN, K. C. (2015), Kamu İdarelerinde Yönetsel Denetim Süreci ve Stratejik Planlama: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Örneği, Saarbrücken: Türkiye Alim Kitapları.
• EGELİ, H., H. A. AKDENİZ ve M. AKSARAYLI (2007), “Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Kritik Kontrol Noktaları Analizi: Türkiye’deki Kamu Kurumları Uygulaması”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 27-47.
• ERBAŞI, A. (2009), “Kamuda Performans Esaslı Bütçelemenin Tasarımına İlişkin Modelsel Bir Yaklaşım”, Maliye Dergisi, 156, Ocak-Haziran, 249-264.
• ERGEN, Z. (2012), “Yönetimden Yönetişime: Katılımcı Bütçeleme Modeli”, Maliye Dergisi, 163, Temmuz-Aralık, 316-334.
• ERÜZ, E. (2019). “Yeni Mali Yönetim Yapısında Performans Esaslı Bütçeleme”, [Erişim Adresi: http://www.maliyesempozyumu.org/wp-content/uploads/2017/10/MaliyeSempozyumu_20_61_73.pdf, Erişim Tarihi: 07.02.2019].
• GOMEZ, J. L. and K. G. WILLOUGHBY (2008), “Performance Informed Budgeting in U.S. State Governments”, Presupuesto y Gasto Público, 51, 287-303.
• GÜNER, M. F. (2009), “Kamu İdarelerinin Etkin Yönetiminde İç Kontrol Uygulamalarının Rolü”, Maliye Dergisi, 157, Temmuz-Aralık, 183-195.
• HASTÜRK, M. (2019). “Stratejik Planlama Ve Performans Esaslı Bütçeleme”, [Erişim Adresi: http://www.erkankaraarslan.org/wpcontent/uploads/2012/10/4.1StratejikPlanlamavePerformasEsasl%C4%B1B%C3%BCt%C3%A7eleme.pdf, Erişim Tarihi: 12.01.2019].
• İPEK, E. A. Ş., M. SAKAL ve H. G. ÇİÇEK (2014), “Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Diğer Bütçe Sistemlerinden Farklılıkları Üzerine Bir Değerlendirme”, Sosyoekonomi, 2, 81-104.
• JONES, L. R. and J. L. MCCAFFERY (2010), “Performance Budgeting in the U.S. Federal Government: History, Status and Future Implications”, Public Finance and Management, 10(3), 482-523.
• KARA, F. (2019), “Parlamento ve Çok Yıllı Bütçeleme: Türkiye Örneği”, Yasama Dergisi, 27, 121-152, [Erişim Adresi: http://www.yasader.org/web/yasama_dergisi/2014/sayi27/121-152.pdf, Erişim Tarihi: 03.02.2019].
• KARACAN, E. (2010), Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye Uygulaması, DPT-Uzmanlık Tezleri, Ankara: Ekonomik Modeller ve Stratejik Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• KARACAN, E. (2013), “ABD’de Performans Bütçe Yönetimi”, Sayıştay Dergisi, 89/ Nisan-Haziran, 61-90.
• KAYA, S. (2013), “Sağlık Hizmetlerinde Kalite Kavramı”, İç. Sıdıka KAYA (Ed.), Sağlık Kurumlarında Kalite Yönetimi, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2864 Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1821, 2-29.
• KIRAT, T. (2010), “Performance-Based Budgeting and Management of Judicial Courts in France: An Assessment”, International Journal For Court Administration, April, 1-9.
• KONG, D. (2005), “Performance-Based Budgeting: The U.S. Experience”, Public Organization Review: A Global Journal, 5, 91-107.
• KORDBACHE, M. (2007), “Performance-Based Budgeting”, The Journal of Planning and Budgeting, 11(6), 3-31.
• KÜÇÜKAYCAN, D. ve R. C. TEKİN (2017), “Performans Esaslı Bütçeleme Sürecinin Tamamlayıcı Unsuru Olarak Performans Denetimi”, International Journal of Applied Economic and Finance Studies, 2(2), 19-30.
• LANNAUD, B. (2007), “Performance in the New French Budget System”. İç. Marc ROBINSON (Ed.), Performance Budgeting: Linking Funding and Results, New York: Palgrave Macmillan, 193-210.
• MURAT, G. ve M. BAĞDİGEN (2008), Kamu İdarelerinde Stratejik Planlama ve Yönetim, Ankara: Gazi Kitabevi.
• ORAL, E. (2005), Bazı OECD Ülkelerinde Performans Esaslı Bütçeleme Uygulamaları, Gelişimi ve Türk Mali Sistemi Açısından Bir Değerlendirme, Devlet Bütçe Uzmanlığı Araştırma Raporu, Ankara: T.C. Maliye Bakanlığı Bütçe Ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Nisan.
• ÖNEN, S. M. ve B. ÖZMEN (2011), “Kamu Mali Yönetiminde Kontrol ve Sorumluluk”, Sayıştay Dergisi, 81, 91-110.
• ÖZEN, A. (2008a). Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, İzmir.
• ÖZEN, A. (2008b), Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Ankara: T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı.
• SÖYLER, İ. (2006), “Kamu Mali Yönetim Sisteminin Bütçe Teknik ve Süreçlerindeki Değişiklikler ve Yenilikler Açısından Değerlendirilmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, Aralık, 283-300.
• ŞAHİN, D. (2014), “Performans Esaslı Bütçeleme Sürecinde Bürokratik Etkinsizlikler & Çözüm Önerileri”, Akademik Bakış Dergisi, 44 Temmuz-Ağustos, [Erişim Adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/382870, Erişim Tarihi: 13.02.2019].
• ŞENTÜRK, A. (2015), “5018 Sayılı Kanun ile Türk Kamu Yönetiminde Performans Yönetimi Uygulamaları”, Strategic Public Management Journal (SPMJ), 2, November, 107-112.
• TANER, A. (2011), “Kamuda Hesap Verme Sorumluluğunun Aracı Olarak Performans Esaslı Bütçeleme”, Sayıştay Dergisi, 83, 3-30.
• TANER, A. (2015), “Kamuda Stratejik Yönetim ve Bütçe”, Sayıştay Dergisi, 99/Ekim-Aralık, 29-46.
• TÜĞEN, K. (2005), Devlet Bütçesi, İzmir: Bassaray Matbaası.
• TÜMER, Ö. (2012), Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Öncesi ve Sonrası Vergi Gelirleri, Ekonomik Büyüme İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı, Denizli.
• ULUDÜZ, B. (2008), Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uygulamalı İktisat Anabilim Dalı, Ankara.
• ULUTÜRK, S. (2019), “Yeni Kamu İşletmeciliği Yaklaşımı, Performans Esaslı Bütçeleme ve Üniversitelerde Performans Uygulaması”, [Erişim Adresi: http://www.academia.edu/5352344/Yeni_Kamu_%C4%B0%C5%9Fletmecili%C4%9Fi_Yakla%C5%9F%C4%B1m%C4%B1_Performans_Esasl%C4%B1_B%C3%BCt%C3%A7eleme_ve_%C3%9Cniversitelerde_Performans_Uygulamas%C4%B1, Erişim Tarihi: 01.01.2019].
• YARDIMCIOĞLU, F. (2006), Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• YOUNG, R. D. (2003), “Performance-Based Budget Systems, USC Institute for Public Service and Policy Research”, Public Policy & Practice, January, [Erişim Adresi: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.136.5218&rep=rep1&type=pdf, Erişim Tarihi:03.01.2019].