Impossibility of Metaphysical Optimism within the Context of Negative Dialectic

Yıl 2018, , 294 - 307, 30.04.2018

Selvihan Polat

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.418993

Öz

This
study is to discuss the possibility and content of metaphysics today through an
examination of the fundamental findings of Adorno, who is one of the most
significant theorists of the 20th century. Contemporary philosophy suffers from
a depression resulting from discussions on the end of history and the end of
philosophy. The findings of Adorno who developed his philosophy about the
content of the metaphysics based on the Auschwitz experience which he regarded
as an ethical disaster are vital and explanatory. Adorno, who is a symbol of
negation through negative dialectic in opposition to the affirmative quality of
conventional theory, puts metaphysics among his targets in his criticism. He
grasps a conflict through drawing attention to the fragmented harmony and even
to antagonism between metaphysical thought and worldly experience. In addition,
he adopts a radical attitude in metaphysical criticism through problematizing
the question whether life is possible or not after Auschwitz. He arrives not at
the denial of metaphysics like other positivists but at a radical change
through emphasizing the strong need for an awareness of the varying nature of
the internal patterns of metaphysics. Metaphysics, for instance, which formerly
pointed out what is transcendental, and which has now transformed into a
material reality, has to be in harmony with worldly experience and suffering
today. In other words, it has to be based on the real suffering rather than
affirmative estimations.

Anahtar Kelimeler

Phenomenology, Adorno, Auschwitz, Worldly Experience, Metaphysical Experience, Negative Dialectics

Negatif Diyalektiğin Kıskacında İyimser Metafiziğin İmkânsızlığı

Öz

Bu çalışmada 20. yüzyılın en önemli
teorisyenlerinden Adorno’nun metafiziğe ilişkin temel saptamalarına yer
verilerek, günümüzde metafiziğin imkânı ve içeriği tartışılacaktır. Nitekim
günümüz felsefesinde “tarihin sonu”na ve “felsefenin sonu”na vurgu yapan bir
tartışma ve bunalım söz konusudur. Böyle bir tartışmada, ahlaki ve insani bir
yıkım olarak gördüğü Auschwitz deneyiminden yola çıkarak felsefesini oluşturan
Adorno’nun metafiziğin içeriğine yönelik tespitleri; oldukça önemli ve
açıklayıcıdır. Geleneksel kuramın olumlayıcı niteliğine karşın negatif
diyalektik ile olumsuzlamanın imgesi olan Adorno; metafiziği de eleştiri
hedefine almaktadır. Metafizik düşünce ile dünyevi deneyim arasındaki
parçalanmış uyuma ve hatta karşıtlığa dikkat çekerek bir çatışkıyı yakalamış
bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Auschwitz’den sonra yaşamın mümkün olup
olmadığını sorunsallaştırarak metafizik eleştirisinde de radikal bir duruş
sergilemektedir. Metafiziğin iç motiflerinin değiştiğini ve bunun farkına
varılmasının gerekliliğini vurgulayarak pozitivistler gibi metafiziğin reddine
değil ama radikal bir değişikliğine varmaktadır. Öyle ki, aşkınsal olana vurgu
yapan metafizik artık günümüzde maddi gerçekliğe bürünerek dünyevi deneyim ve
acı ile uyum içerisinde olmak durumundadır. Diğer bir deyişle olumlu
tahayyüller oluşturmak yerine gerçek acıdan yola çıkmak durumundadır. 

Anahtar Kelimeler

Adorno, Auschwitz, Dünyevi Deneyim, Metafizik Deneyim, Negatif Diyalektik

Kaynakça

• ADORNO, Theodor W. ve Lucien GOLDMANN (1999). “Betimleme, Anlama ve Açıklama”, Defter Dergisi, çev. İskender Savaşır, İstanbul: Metis Yayınları.
• ADORNO, Theodor W. (2009). Minima Moralia, çev. Orhan Koçak ve Ahmet Doğukan, İstanbul: Metis Yayınları.
• ADORNO, Theodor W. (2011). Eleştiri/Toplum Üzerine Yazılar, çev. M. Yılmaz Öner, İstanbul: Belge Yayınları.
• ADORNO, Theodor W. (2012a). Ahlak Felsefesinin Sorunları, çev. Tuncay Birkan, haz. Thomas Schröder, İstanbul: Metis Yayınları.
• ADORNO, Theodor W. (2012b). Edebiyat Yazıları, çev. Sabir Yücesoy ve Orhan Koçak, İstanbul: Metis Yayınları.
• ADORNO, Theodor W. (2016). Negatif Diyalektik, çev. Şeyda Öztürk, İstanbul: Metis Yayınları.
• ADORNO, Theodor W. (2017). Metafizik Kavram ve Sorunlar, çev. İsmail Serin, İstanbul: İthaki Yayınları.
• ARİSTOTELES (2015). Metafizik, çev. Y. Gurur Sev, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• BEWES, Timothy (2008). Şeyleşme- Geç Kapitalizmde Endişe, çev. Deniz Soysal, İstanbul: Metis Yayıncılık.
• BLOCH, E., LUKÁCH, G., BRECHT, B., BENJAMİN, W. & ADORNO, T. (2006). Estetik ve Politika, çev. Ünsal Oskay, İstanbul: Alkım Yayınevi.
• KANT, Immanuel (2002). Gelecekte Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek Her Metafiziğe Prolegomena, çev. İoanna Kuçuradi ve Yusuf Örnek, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• KANT, Immanuel (2004). Pratik Usun Eleştirisi, çev. İ. Zeki Eyuboğlu, İstanbul: Say Yayınları.
• REİJEN, Willem van (1999). Adorno: Bir Giriş, çev. Mustafa Cemal, İstanbul: Belge Yayınları.
• SCHWEPPENHAUSER, Gerhard (2004). “Adorno’s Negative Moral Philosophy”, ed. Tom Huhn, Chambridge Companion to Adorno, Cambridge: Cambridge University Press.
• SOYKAN, Ö. N.; KESKİN F. & B. F. DELLALOĞLU (2003). “Adorno ve Yapıtı”, Cogito – Adorno: Kitle, Melankoli ve Felsefe, (Özel Sayı), Sayı: 36, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• YIBING, Zhang (2012). Postmarksist Temel Metinlerin Analizi Cilt I: Adorno’nun Negatif Diyalektiği ve Zizek’in Lacanvari İmkansız Devrimi, çev. Aylin Muhaddisoğlu, ed.Cem Kızılçeç, İstanbul: Kalkedon Yayın Evi.