‘Milla’ as a Syncretic Term of al-Farabi's Political Philosophy

Yıl 2018, , 29 - 62, 23.12.2018

Mustafa Said Kurşunoğlu

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.486080

Öz

Farabi’nin Siyaset Felsefesinde Senkretik Bir Terim Olarak ‘Mille’

Öz

Farabi mille terimi din ile felsefe arasında bir uzlaşı arayışını ifade
etmektedir. O bu terim aracılığı ile antik felsefenin mirasını yaşadığı dönemin
toplumsal aktüalitesi ile birleştirir. Farabi mille terimi ile Platon’un İdeal
Devleti ile Aristoteles’in toplumsal realiteyi esas alan yaklaşımlarını ve yeni
Plâtoncu sudur kuramı ile stoacı evrenselliği bir arada yorumlayabilmiştir.
Farabi oluşturduğu bu eklektik felsefeyle İslami terminolojiyi mille teriminin
altında bir araya getirerek senkretik bir düşünce ortaya koymuştur. O bu terimi
oluştururken antik geleneğe uygun olarak epistemoloji, psikoloji ve kozmolojiyi
birlikte harmanlamış ve felsefi olduğu politik bir teolojinin inşasında temel
bir araç olarak kullanmıştır. Farabi’nin mille terimi tanık olduğu çağı
kendisine ulaşan felsefî miras yoluyla anlamlandırmak isteyen bir düşünürün
yoğun çabasında merkezi bir terim arayışına tekabül etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mille, Farabi, Senkretizm, Politik Teoloji

Kaynakça

• ARSLAN, Ahmet (1997). “Açıklama Yorumlar”, Farabi, İdeal Devlet (El Medinetü’l Fâzıla), çev. A. Arslan, Ankara: Vadi Yayınları.
• AUQUSTİNE, (2010). The City of God, trs. Marcus Dods, New York: Random Hause.
• BENMAKHLOUF, Ali (2010). “The Search for the Truth”, Arab-Muslim Civilization in the Mirror of the Universal: Philosophical Perspectives, Paris: UNESCO.
• BLACK, Antony (2011). History of Islamic Political Thought, Edinburgh: Edinburgh University Press.
• CİCERO, (2011). “Devlet ve Yasalar”, çev. Aysel Doğan, Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi (Kaygı), 16: 179-184. ÇİLİNGİR, Lokman (2009). Farabi ve İbn Haldun’da Siyaset, Ankara: Araştırma Yayınları.
• ÇİLİNGİR, Lokman (2016). “Farabi: Medeni Siyaset”, İslam’ın Klasik Çağında Felsefi Bir Sorun Olarak Siyaset, ed. L. Çilingir, ss. 21-77, Ankara: Elis Yayınları.
• DAĞ, Mehmet ve Hasan AYDIN (2017). Ortaçağ İslam Kültüründe Felsefe: akımlar, filozoflar ve temel sorunlar, İstanbul: Bilim ve Gelecek Kitaplığı.
• DURANT, Will (1942). The Story of Civilization I: Our Oriental Heritage, New York: Simon and Schuster.
• FARABİ, ebu Nasr Muhammed (1971). Fusûlün Müntezea, thk. Fevzi Mitrî Neccar, Beyrut: Darul Maşrık.
• FARABİ, (1980). Es Siyaset ül- Medeniyye: Veya Mebadi’ul Mevcudat, çev. M. Aydın, A. Şener, K. Ayas, İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• FARABİ, (1983). Kitabu Tahsilu-Saadet, thk. Cafer Ale Yasin, Beyrut: Dar’ül Endülüs.
• FARABİ, (1986). Kitabu’l Burhan ve Kitabu Şeraitü’l Yakiyn: Talik İbn Bacce Ala Al Burhan, Macid Fahri, El Mantık İnde Al Farabi içinde, thk. Macid Fahri, Darü’l Meşrık, Beyrut.
• FARABİ, (1987). Fusul’ül Medeni: Siyaset Felsefesine Dair Görüşler, nşr. D. M Dunlop, çev. H. Özcan, İzmir: DEÜ Yayınları.
• FARABİ, (1991). Kitabü'l-mille, thk. Muhsin Mahdi, Beyrut: Dâru’l-Maşrık.
• FARABİ, (1997). İdeal Devlet (El-Medinetü’l-Fâzıla), çev. Ahmet Arslan, Ankara: Vadi Yayınları.
• FARABİ, (1349). Şerhu risâleti Zinûn el-kebîr, Haydarabad: Dairetü Mearifü Osmaniye.
• FARABİ, (1964). Ebu Nasır, Kitabu al-Siyâsat al-Madaniyya: al Mulaggab bi’l Mebadi’ül Mevcudat, thk. Dr. Fevzi Mitrî Neccar, Beyrut: Darul Maşrık.
• FARABİ, (1974). “Tahsîlu’s-saâde”, Farabi’nin Üç Eseri: Mutluluğu Kazanma, Eflatun Felsefesi ve Aristo Felsefesi, çev. Hüseyin Atay, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları: Ankara.
• FARABİ, (1999). Mutluluğun Kazanılması (Tahsîlu’s-Saâda), çev. A. Arslan, Vadi Yayınları: Ankara.
• FARABİ, (2016). Ârâ'i ehli'l-medîneti'l-fâzıla ve müdadatiha, Kahire: Hindawi.
• FAZLURRAHMAN, (1958). Prophecy in Islam: Philosophy and Orthodoxy, London: George Allen and Unwin Ltd.
• FRİEDRİCH, C. Joachim (1963). The Philosophy of Law in Historical Perspective, London: The University of Chicago.
• LAHOUD, Nelly (2005). Political Thought in Islam: A Study in Intellectual Boundaries, New York: Routhledge.
• LEAMAN, Oliver (2004). An Introduction to Classical Islamic Philosophy, New York: Cambridge University Press.
• MAHDİ, Muhsin, S. (2001). Al Farabi and the Foundation of Islamic Political Philosophy, London: University of Chichago Press.
• OKUMUŞ, Ejder (2016). “Farabi’nin Medeniyet Sosyolojisine Katkıları”, Diyanet İlmi Dergi, 52 (3):11-30.
• PLATON, (1943). “Timaios”, Diyaloglar III: Yunan Klasikleri 41, İstanbul: Milli Eğitim Vakfı.
• PLATON, (2005). Devlet, çev. H. Portakal, İstanbul: Cem Yayınevi.
• ŞEHRİSTANİ, Abdulkerim (1980). el-Milel ve’n-Nihal thk., Muhammed Seyyid Kîlânî, Beyrut: Dâru'l-Ma'rife.
• TANNENBAUM, Donald & David G. SCHULTZ (2005). Siyasi Düşünce Tarihi: Filozoflar ve Fikirleri, çev. Fatih Demirci, Ankara: Adres Yayınları.
• TOKTAŞ, Fatih (2002). “Farabi’nin Kitab’ül Mille Adlı Eserinin Takdim ve Çevirisi”, Divan Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, I: 247-273.
• YILDIZ, Mustafa (2012). “Farabi’nin Devlet Felsefesinde Millet”, Bilge Adamlar Düşünce Kültür Edebiyat Dergisi, 31, 144-149.
• YILDIZ, Mustafa (2014). “Din-Siyaset İlişkileri Bağlamında Farabi ve Mâturîdî”, Temaşa, Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi, 1(1), 78-94.
• ZERRİNKUB, Abdülhüseyin (2009). İslâm Medeniyeti Mucizesi, çev. Abuzer Dişkaya, İstanbul: Ağaç Yayınları.
• https://www.almaany.com/ar/dict/ar-ar/ الْمَلك (13.09.2018)