Ordu İlinin Doğaya Dayalı Turizm Olanaklarının “Doğa Temelli Turizm İçin Doğal Kaynakların Ölçümü Modeli” ile Değerlendirilmesi

Yıl 2021, , 92 - 107, 30.10.2021

Şerif Can Hatipoğlu

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.986737

Öz

Bu çalışmada Ordu ilinin doğaya dayalı turizm olanakları ölçülmüştür. Yakın zamanda kitle turizmine alternatif olarak ortaya çıkan türlerden olan doğaya dayalı turizmin önemi artmaktadır. Çalışmada doğaya dayalı turizm olanaklarının ölçümü için “Doğa Temelli Turizm İçin Doğal Kaynakların Ölçümü” modeli kullanılırken, arazi çalışmaları ile ilçelerde incelemeler yapılmış ve fotoğraflar çekilmiştir. Kaynak ve literatür taramasıyla model desteklenmiştir. Harita üretiminde ArcGIS 10.4 programı kullanılmıştır.
Ordu iline uygulanan “Doğa Temelli Turizm İçin Doğal Kaynakların Ölçümü” modeli sonuçlarına göre Perşembe ilçesi yüksek, Altınordu, Fatsa, Ünye, Gülyalı, Kabadüz, Akkuş, Kumru, Korgan, Çamaş, Gölköy, Ulubey, Mesudiye, Aybastı ilçeleri orta düzeyde, Çaybaşı, İkizce, Çatalpınar, Kabataş, Gürgentepe ilçeleri ise düşük çekicilik çeşitliliğine sahiptir. Çekicilik çeşitliliklerin sayısında Altınordu “34” puanla en yüksek, Kabataş ise 0” puanla en düşük puana sahip ilçelerdir. Ulaşılabilirlik bakımından Çaybaşı, İkizce, Akkuş, Kumru, Korgan, Çatalpınar, Kabataş, Aybastı 8’er puanla orta-iyi, Kabadüz, Çamaş, Gürgentepe, Gölköy, Ulubey 9’ar ve Altınordu, Fatsa, Ünye, Gülyalı, Mesudiye ilçeleri ise 10’ar puanla iyi erişim sınıfındadır. Destekleyici altyapı kategorisinde Altınordu, Fatsa, Ünye 10’ar, Perşembe, Gülyalı, Gölköy, Kabadüz 9’ar, Aybastı, Ulubey, Mesudiye 8’er, Akkuş, Çamaş, Gürgentepe 7’şer, Kumru, Korgan, Çaybaşı, İkizce 6’şar, Çatalpınar, Kabataş ilçeleri ise 5’er puana sahiptir. Çevresel bozulma kategorisinde Altınordu, Fatsa, Ünye, Gülyalı, Perşembe, İkizce, Korgan, Kumru, Aybastı, Akkuş, Mesudiye, Gölköy, Gürgentepe, Çamaş, Kabataş, Çatalpınar, Ulubey aldıkları puanlarla düşük, Çaybaşı, Kabadüz ilçeleri ise düşük-orta düzeyde çevresel bozulma sınıfındadır. Kaynakların bölgesel önem düzeyi kategorisinde en yüksek puana Aybastı ve Kabadüz ilçeleri sahipken Altınordu, Perşembe ve Mesudiye ilçeleri de önemli turistik kaynak sahaları olmuştur. Fatsa, Ünye, Gülyalı, Akkuş, Kumru, Korgan, Çamaş, Gürgen-tepe, Gölköy, Ulubey ise aldıkları puanlara göre orta seviye, İkizce, Çaybaşı, Kabataş, Çatalpınar ilçeleri ise en düşük önem düzeyine sahip sahalar olmuştur.
Sahada çekicilik çeşitliliği zayıf ilçeler gruplandırılarak güzergahlar belirlenmelidir. Özellikle Kabataş ve Çatalpınar ilçelerinin eksik altyapı ve destek sistemleri tamamlanmalıdır. Sahadaki katı atık, kontrolsüz yapılaşma ve heyelan problemleri için önlemler alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Doğa, Turizm, Coğrafya, Ordu, Türkiye

Evaluation of the Nature-Based Tourism Opportunities of Ordu Province with the “Assessment of Natural Resources for Nature-Based Tourism”

Öz

In this study, nature-based tourism opportunities of Ordu province were measured. The importance of nature-based tourism, which has recently emerged as an alternative to mass tourism, is increasing. In the study, the "Measure-ment of Natural Resources for Nature-Based Tourism" model was used to measure nature-based tourism opportunities, while surveys were made in the districts with field studies and photographs were taken. The model was supported by the source and literature review. ArcGIS 10.4 program was used in map production.
According to the results of the “Measurement of Natural Resources for Nature-Based Tourism” model applied to Ordu province, the district of Perşembe is high, the districts of Altınordu, Fatsa, Ünye, Gülyalı, Kabadüz, Akkuş, Kumru, Korgan, Çamaş, Gölköy, Ulubey, Mesudiye, Aybastı are at medium level, and Çaybaşı, İkizce, Çatalpınar, Kaba-taş and Gürgentepe districts have low attractiveness diversity. In the number of attractiveness diversity, Altınordu has the highest score with “34” and Kabataş has the lowest score with 0” points. In terms of accessibility, Çaybaşı, İkizce, Akkuş, Kumru, Korgan, Çatalpınar, Kabataş, Aybastı are average-good with 8 points, Kabadüz, Çamaş, Gürgentepe, Gölköy, Ulubey with 9 points and Altınordu, Fatsa, Ünye, Gülyalı, Mesudiye districts with 10 points are in the best access class. In the supporting infrastructure category, Altınordu, Fatsa, Ünye 10 each, Perşembe, Gülyalı, Gölköy, Kaba-düz 9 each, Aybastı, Ulubey, Mesudiye 8 each, Akkuş, Çamaş, Gürgentepe 7 each, Kumru, Korgan, Çaybaşı, İkizce 6 each and Çatalpınar and Kabataş districts each have 5 points. In the environmental degradation category, Altınordu, Fatsa, Ünye, Gülyalı, Perşembe, İkizce, Korgan, Kumru, Aybastı, Akkuş, Mesudiye, Gölköy, Gürgentepe, Çamaş, Kabataş, Çatalpınar, Ulubey districts have low scores, while Çaybaşı and Kabadüz districts have low-medium scores. While Ay-bastı and Kabadüz districts have the highest scores in the regional importance level of resources category, Altınordu, Perşembe and Mesudiye districts have also been important touristic resource areas. Fatsa, Ünye, Gülyalı, Akkuş, Kumru, Korgan, Çamaş, Gürgen-tepe, Gölköy, Ulubey were the areas with the medium level, while İkizce, Çaybaşı, Kabataş, Çatalpınar districts were the areas with the lowest level of importance.
The routes should be determined by grouping the districts with low attractiveness diversity in the field. Espe-cially the missing infrastructure and support systems of Kabataş and Çatalpınar districts should be completed. Measures should be taken for solid waste, uncontrolled construction and landslide problems in the field.

Anahtar Kelimeler

Nature, Tourism, Geography, Ordu, Turkey

Kaynakça

• Acuner, E. & Tayfun, A. (2016). Doğa temelli erişilebilir turizm: Rize örneği (Nature-nased accessible tourism: case of Rize). Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(2), 63-93.
• Arslan, E. S. (2019). Burdur’da doğa turizmi ile ilişkili alternatif rotaların belirlenmesi, lnternational Journal of Geography and Geography Education, 40, 332-346.
• Bahadır, M. & Işık, M. (2018). Perşembe Yaylasında (Ordu) jeomorfositler ve turizm amaçlı kullanımları. Kapadokya Yerbilimleri Sempozyumu (24-26 Ekim) Tam Metin Bildiriler Kitabı 2, (ss. 92-97).
• Bahtiyar Karadeniz, C. (2014). Sürdürülebilir turizm kapsamında sakin şehir Perşembe. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29), 84-107.
• Bahtiyar Karadeniz, C., Kabacık, M. & Sarı, S. (2018). Ordu ilinde ekoturizm uygulama-ları, Kabakdağ, Kayabaşı örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 323-337.
• Bahtiyar Karadeniz, C. & Sarı, S. (2018). Ordu ilinin doğal kaynaklara dayalı turizm po-tansiyelinin değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61), 741-759.
• Boo, E. (1990). Ecotourism: potentials and pitfalls. (Vol. 1). World Wildlife Fund.
• Doğaner, S. (1994). Köyceğiz-Dalyan çevresinde eko-turizm. Türkiye Kalkınma Bankası Turizm Yıllığı, 94-106.
• Fredman, P. & Margaryan L. (2021). 20 years of nordic nature-based tourism research: a review and future research agenda. Scandinavian Journal Of Hospitality And Tourism, 21(1), 14-25.
• Güler, S. (2021). Ordu ilinin ekoturizm potansiyelinin değerlendirilmesi. Turizm Ekono-misi, Yönetimi ve Politika Araştırmaları, 1(1), 55-72.
• Hatipoğlu, Ş. C. & Bahadır M. (2020). Altınordu (Ordu) ilçesindeki jeosit ve jeomorfo-sitlerin turizm potansiyellerinin “Preliminary Geosite Assessment Model (GAM)” ile ölçümü. Mavi Atlas, 8(2), 548-564.
• Hatipoğlu, İ. K., Uzun, A., Zeybek, H. İ. & Hatipoğlu Ş. C. (2021). Sağlık Mahallesi heyelanı (Ordu, Türkiye). Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi, 6, 56-66.
• Koday, S., Kaymaz, H. & Kaya, G. (2018). Kuzalan Tabiat Parkı’nın doğa turizm po-tansiyeli (Dereli-Giresun)”. Marmara Coğrafya Dergisi, 37, 124-143.
• Koday, S. & Kızılkan, Y. (2018). Ünye ilçe merkezi’nin doğal ve kültürel turizm değer-leri. Uluslararası Sosyal, İdari ve Beşeri Bilimler Sempozyumu (3-5 Mayıs 2018) Tam Metin Kitabı, (ss. 94-108).
• Köroğlu, Ö. & Kahraman, S. (2014). Doğaya dayalı turizm faaliyetlerinin gelişiminde toplum temelli doğal kaynak yönetiminin önemi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(26), 95-106.
• Luzar, E. J., Diagne, A., Gan, C. & Henning B. R. (1995). Evaluating nature-based tou-rism using the new environmental paradigm. Journal of Agricultural and Applied Economics, 27(2), 544-555.
• Pirselimoğlu Batman, Z. ve Demirel, Ö. (2015). Altındere Vadisi Meryemana Deresi gü-zergâhında doğa temelli turizm etkinliği: yamaç paraşütü. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Der-gisi, 5(11), 13-26.
• Priskin, J. (2001). Assessment of natural resources for nature-based tourism: the case of the Central Coast Region of Western Australia. Tourism management, 22(6), 637-648.
• Şengül, F., Akyüz, H. & Uca, S. (2019). Doğal kaynaklara dayalı turizm: Ordu ili ve Jukkasjarvi örnekleri. Bayburt Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dergisi, Özel Sayı 5, 23-34.
• Turoğlu, H. & Özdemir, H. (2005). Bartın ilinin ekoturizm potansiyelinin belirlenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 10(13), 97-116.
• Verbos, R. I., Altschuler, B. & Brownlee, M. T. J. (2017). Weather studies in outdoor recreation and nature-based tourism: a research synthesis and gap analysis. Leisure Sciences, 40(2), 1-24.
• Weaver, D., Faulkner, B. & Lawton, L. (1999). Nature-based tourism in Australia and beyond: a preliminary investigation. CRC for Sustainable Tourism, Report 1, 1-30.
• Winter, P. L., Selin, S., Cerveny, L. & Brecker, K. (2019). Outdoor recreation, nature-based tourism, and sustainability. Sustainability, 12(81), 1-12.
• Yılmaz, C., Uzun, A. & Zeybek, H. İ. (2013). Korgan ilçe merkezi heyelanları (Ordu). III. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu (4-6 Ekim 2012) UJES 2012 Bildiriler Kitabı, (ss. 382-394).