Modern Öznenin Kuruluşu Üzerine Eleştirel Bir Bakış

Yıl 2016, Sayı: 6, 145 - 157, 30.04.2016

Metin Becermen

https://doi.org/10.18795/ma.45965

Öz

Bu yazıda, Descartes’tan Freud’a modern öznenin kuruluşundaki epistemolojik dönüşümün nasıl gerçekleştiğine yönelik bir araştırma yapılmaktadır. Bu noktada, özellikle bazı felsefecilerin bu dönüşüme katkısı ve eleştirisi ele alınacaktır. Descartes ve Locke’un epistemolojik çözümlemelerinin ete ve kemiğe büründüğü zemin Hegel’den Freud’a ben ve bilinç kavramları bağlamında bir hattı kapsamaktadır. Elbette bu noktada Kant önemli bir yere sahiptir. Ancak Kant, Descartes-Locke çizgisini daha da belirgin kılan ve özneyi epistemolojik bir çerçevede değerlendiren bir filozof olarak bu gelenek içinde görüldüğünden, genel olarak Aydınlanmanın düşünsel perspektifi içinde ele alınmıştır. Öte yandan Hegel’in ve Marx’ın tarihsellikle ilişkisinde özneyi toplumsal-kurumsal-pratik bir figür olarak görmeleri ve onlardan sonra gelen Nietzsche’nin eleştirileriyle ve Freud’un da psikolojik analizleriyle katkı sunmaları modern öznenin nasıl bir dönüşüm sergilediğiyle ilgili bize bir perspektif sunmaktadır. Bu yüzden, bu çalışmada, modern öznenin kuruluşu bağlamında Hegel, Marx, Nietzsche ve Freud’un düşünceleri ele alınıştır ve bu çerçevede bir çalışma yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Descartes, Doğa; Freud; Hegel; İktidar; Marx; Nietzsche; Özne

Kaynakça

• ADORNO, T. W. ve HORKHEIMER, M. (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği, çev. Nihat Ülner-Elif Öztarhan Karadoğan, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• ANSELL-PEARSON, K. (1998). Kusursuz Nihilist, çev. Cem Soydemir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BALOGH, P. (1986). Freud Üzerine, çev. M. Sağman Kayatekin, Ankara: V Yayınları.
• CARR, E. H. (1993). Tarih Nedir, çev. Misket Gizem Gürtürk, İstanbul: İletişim Yayınları.
• DİNÇER, K. (2005). “Modern Epistemolojinin Çıkmazı”, Ankara Barosu Felsefe Kulübü VI. Toplantı, ss. 233-55. Ankara: Ankara Barosu Yayınları.
• DOCHERTY, T. D. (1995). “Postmodernizm: Bir Giriş”, çev. Yavuz Alagon, Postmodernist Burjuva Liberalizmi, İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• FANCHER, R. E. (1990). Ruhbilimin Öncüleri, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi.
• FREUD, S. (2000). Ruhçözümlemesinin Tarihi, çev. Emre Kapkın-Ayşe Tekşen Kapkın, İstanbul: Payel Yayınevi.
• HEGEL, G. W. F. (2004). Tinin Görüngübilimi, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi.
• LUKACS, G. (1998). Tarih ve Sınıf Bilinci, çev. Yılmaz Öner, Belge İstanbul: Yayınları.
• MARX, K. (2004). Alman İdeolojisi, çev. Sevim Belli-Ahmet Kardam, Ankara: Sol Yayınları.
• MORIN, E. (1995). Avrupa’yı Düşünmek, çev. Şirin Tekeli, İstanbul: AFA Yayıncılık.
• NIETZSCHE, F. (1968). The Will to Power, trans. Walter Kaufman and R. J. Hollingdale, New York: Vintage Books.
• NIETZSCHE, F. (1995). Deccal, çev. Oruç Aruoba, İstanbul: Hil Yayınları.
• NIETZSCHE, F. (2003). İnsanca Pek İnsanca 1, çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: İthaki Yayınları.
• NIETZSCHE, F. (2005). Gesammelte Werke, Bindlach: Gondorm Verlag GmbH.
• NIETZSCHE, F. Der Wille zur Macht, Paderorn: Voltmedia GmbH (Tarihsiz).
• ROUSSEAU, J. J. (2007). Bilimler ve Sanatlar Üstüne Söylev, çev. Sabahattin Eyüboğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• VIERECK, G. S. (2006). “Sigmund Freud’la Görüşme”, çev. Doğan Şahiner, Cogito, 9: 61-69.