Yetişkin Ayrılık Anksiyetesinin, Ayrılık Anksiyetesi ile Beliren Yetişkinlikte Bireyleşme Düzeyi Arasındaki Aracı Rolü

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 1, 47 - 69, 28.04.2022

Haydeh Faraji Zehra Dilara Özen

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1052353

Cited By: 4

Öz

Ebeveyn-çocuk ilişkilerinde ayrılma-bireyleşme, bireylerin kendi başlarına ve başkalarıyla etkileşim içinde yeterince işlev görmelerini sağlayan kapasitelerin kazanılması anlamına gelir. Ayrılma bireyleşme evrelerinin sağlıklı bir şekilde tamamlanamaması, çocukta ayrılıp uzaklaştığı zaman, ebeveynini fiziken ve/veya ruhen bıraktığı şekilde bulamayacağı inancı nedeniyle ortaya çıkan kaygılı ve yapışmacı tutuma, ayrılık anksiyetesine, yol açmaktadır. Ayrılık anksiyetesi, temel bağlanmadan ayrılma durumu ya da beklentisiyle ortaya çıkan yoğun kaygı yaşantısıdır. Kişinin yaşamında 18-25 yaş aralığında ergenlik dönemi ile genç yetişkinlik dönemi arasında kalan dönem “beliren yetişkinlik” olarak ele alınmaktadır. Kişi bu dönemde bir yandan ailesine olan bağımlılığından sıyrılmaya başlamakta, ve çeşitli alanlarda bağımsızlıklar kazanmakta ancak öte yandan yetişkin sorumluluklarını da henüz tam anlamıyla üstlenememekte ve üstlenmeyi de istemeyebilmektedir. Kişinin beliren yetişkinlikteki bireyleşme düzeyini, erken dönem ve ergenlik döneminde ayrılma-bireyleşme süreçlerinin ne denli başarılı atlatılıp atlatılmadığı belirlerken; erken dönemde ve ergenlikte ayrılık anksiyetesi taşımak ayrılma bireyleşme süreçlerinin önündeki en büyük engel olmaktadır. Ebeveynlere yönelik zorlantılı bir bağlılık hatta bağımlılık sergilemeye neden olan ayrılma anksiyetesinin beliren yetişkinlikte de ayrılma ve bireyleşmeyi güçleştireceği düşünülmektedir. Bu doğrultuda çalışmamızın amacı beliren yetişkinlikte bireyin bireyleşme düzeyi ile çocuklukta ve yetişkinlikte yaşadığı ayrılık anksiyetesi arasındaki ilişkiyi ve özellikle çocukluk önemi ayrılık anksiyetesi ile yetişkinlik döneminde bireyleşme arasında yetişkinlik döneminde yaşanan ayrılık anksiyetesinin aracı rolünü incelemektir. Bu araştırma ilişkisel tarama modeli baz alınarak uygulanmıştır. Örneklem seçimi basit-rastgele örneklem seçimi türü kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın evrenini ülkemizdeki genç yetişkin bireylerden oluşurken, örneklemi İstanbul ilinde yaşayan 18-25 yaş arası, genç yetişkin, 300 bireyden oluşmaktadır. Katılımcılara demografik bilgi formu, Ayrılma Anksiyetesi Envanteri, Yetişkin Ayrılma Anksiyetesi Envanteri ve Beliren Yetişkinlikte Bireyleşme Ölçeği- Kısa Form uygulanmış, elde edilen veriler SPSS 25 progami ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucu elde edilen bulgular sonucu çocukluk dönemi ayrılık anksiyetesi ile bireyleşme arasında yetişkinlik dönemi ayrılık anksiyetesinin aracı rol üstlendiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

ayrılık anksiyetesi, beliren yetişkinlik, bireyleşme, yetişkin ayrılık anksiyetesi

The Mediator Role of Adult Separation Anxiety between Separation Anxiety and the Level of Individuation in Emerging Adulthood

Öz

Separation-individuation in parent-child relationships means the acquisition of capacities that enable individuals to function adequately on their own and in interaction with others. The failure to complete the separation-individuation stages in a healthy way leads to the anxious and clinging attitude, separation anxiety, which arises due to the belief that when the child separates and moves away, he will not find his parents physically and/or spiritually as he left them. Separation anxiety is an intense anxiety experience that occurs with the expectation or situation of separation from the basic attachment. The period between adolescence and young adulthood between the ages of 18-25 considered as "emerging adulthood". In this period, the person begins to get rid of his dependence on his family and gains independence in various fields, but on the other hand, he cannot fully assume adult responsibilities and may not want to undertake it. In this period, the person begins to get rid of his dependence on his family and gains independence in various fields, but on the other hand, he cannot fully take adult responsibilities and may not want to take it. While determining the level of individuation of the person in emerging adulthood, how successfully the separation-individuation processes are overcome in the early period and adolescence; Having separation anxiety in early and adolescence is the biggest obstacle to separation-individuation processes. It is thought that separation anxiety, which causes compulsive commitment and even dependence towards parents, will make separation and individuation difficult in emerging adulthood. In this direction, the aim of our study is to examine the relationship between the individual's level of individuation in emerging adulthood and the separation anxiety experienced in childhood and adulthood, and especially the mediating role of separation anxiety experienced in adulthood between childhood separation anxiety and individuation in adulthood. Sample selection was made using simple-random sample selection type. While the population of the research consists of young adults in our country, the sample consists of 300 young adults, between the ages of 18-25, living in Istanbul. Demographic information form, Separation Anxiety Inventory, Adult Separation Anxiety Inventory, and Emerging Adulthood Individuation Scale-Short Form were applied to the participants, and the obtained data were analyzed with the SPSS 25 program. As a result of the findings obtained as a result of the study, it was determined that adult separation anxiety played a mediating role between childhood separation anxiety and individuation.

Anahtar Kelimeler

emerging adulthood, separation anxiety, adult separation anxiety, individualization

Kaynakça

• Ahmet, B. & Ünüvar, P. (2020). Okul öncesi eğitime devam eden çocukların kaygıları ile ebeveynlerinin kaygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (56), 345-361.
• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.
• Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American psychologist, 55(5), 44.
• Arnett, J. J. (2015). Emerging Adulthood: The winding road from the late teens through the twenties (2th ed.) Oxford University Press.
• Bahalı, K., Yolga, T. A. & Avcı, A. (2009). Okul reddi olan çocuk ve ergenlerin klinik özellikleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 310-317.
• Bal, U. , Çakmak, S. & Uğuz, Ş. (2013). Anksiyete Bozukluklarında Cinsiyete Göre Semptom Farklılıkları. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(4), 441-459.
• Bayhan, H. Z. (2019). Parçalanmış ailede ve tam ailede büyümüş kişilerin yetişkin ayrılık anksiyetesi belirtileri açısından karşılaştırılması (Master's thesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Bekker, M. H. (1993). The development of an autonomy scale based on recent insights into gender identity. Eur J Pers., 7, 177-194.
• Blos, P. (1967). The second individuation process of adolescence. Psychoanalytic Study of the Child, 22, 162–186.
• Bowlby J. (1960). Separation anxiety: a critical review of the literature. J Child Psychol Psychiatry, 1(4), 251–69.
• Bowlby, J. (1973). Attachment and loss: Volume II: Separation, anxiety and anger. In Attachment and loss: Volume II: Separation, anxiety and anger (pp. 1-429). The Hogarth press and the institute of psycho-analysis.
• Bögels, S. M., Knappe, S. & Clark, L. A. (2013). Adult separation anxiety disorder in DSM-5. Clinical psychology review, 33(5), 663-674.
• Byrne, B. (2000). Relationships between anxiety, fear, self-esteem, and coping strategies in adolescence. Adolescence, 35(137). 201-215.
• Diriöz, M., Alkin, T., Yemez, B., Onur, E. & Eminağaoğlu, P. N. (2012). Ayrılma anksiyetesi belirti envanteri ile yetişkin ayrılma anksiyetesi anketinin türkçe versiyonunun geçerlik ve güvenirliği. Turk Psikiyatri Dergisi, 23(2), 108-116.
• Elbay, R.Y., Görmez, A., Kılıç, A. & Avcı, S. H. (2021). Separation anxiety disorder among outpatients with major depressive disorder: Prevalence and clinical correlates. Comprehensive Psychiatry, 105 (2021), 1-6.
• Erermiş, S., Bellibaş, E., Özbaran, B., Büküşoğlu, N. D., Altıntoprak, E., Bildik, T. & Çetin, S.K. (2009). Ayrılma anksiyetesi bozukluğu olan okul öncesi yaş grubu çocukların annelerinin mizaç özellikleri. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(1), 14-21.
• Faraji, H. (2020). Borderline kişilik bozukluğunda duygu düzenleme ve ilk nesne ilişkileri ile ruhsal işleyişin rorschach testindeki görünümü. (Doctoral Thesis, Doğuş Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• George, D. & Mallery, P. (2010). SPSS for windows a step by step: A Simple Guide and Reference, Pearson Education, Inc.
• Hao, S., Hong, W., Xu, H., Zhou, L., Xie, Z., (2015). Relationship between resilience, stress and burnout among civil servants in Beijing, China: mediating and moderating effect analysis. Pers. Indiv. Differ. 83, 65–71. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.03.048.
• Howell, K. H., Miller-Graff, L. E., Schaefer, L. M., Scrafford, K. E., (2017). Relational resilience as a potential mediator between adverse childhood experiences and prenatal depression. J. Health Psychol. 25, 545–557. https://doi.org/10.1177/ 1359105317723450.
• Irmak, M. Y. (2016). Ayrılık anksiyetesi bozukluğu ile ilişkili okul reddi; Bir ergen olgu. Çağdaş Tıp Dergisi, 6(4), 357-360.
• Karataş, S., Levpušček, M. P. & Komidar, L. (2019). Demographic factors and individuation in relation to parents predicting attachment avoidance and anxiety in Turkish emerging adults. Current Psychology, 38(6), 1443-1455.
• Karlıdağ, R., Ünal, S., Avcı, A. & Sipahi, B. (2002). Bir olgu sunumu: ailesel özellik gösteren ayrılma anksiyetesi bozukluğu. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 9(1), 41-46.
• Koepke, S., & Denissen, J. J. (2012). Dynamics of identity development and separation–individuation in parent–child relationships during adolescence and emerging adulthood–A conceptual integration. Developmental Review, 32(1), 67-88.
• Köroğlu, E. (2013). Psikiyatri El Kitabı (5.Baskı), HYB Yayıncılık.
• Kurtlar, B. (2020). Romantik ilişkilerde bağışlamanın yetişkin bağlanma stilleri ve yetişkin ayrılma anksiyetesi ile ilişkisinin incelenmesi (Doctoral Dissertation, İstanbul Aydın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü)
• Mahler, M. S., Pine, F. & Bergman, A. (1975). The psychological birth of the human infant: Symbiosis and individuation. Basic Books.
• Manicavasagar, V., Silove, D., Wagner, R. & Drobny, J. (2003). A self-report questionnaire for measuring separation anxiety in adulthood. Comprehensive Psychiatry, 44(2), 146-153.
• McDevitt, T. L., Turco, M. C. T., Mahajan, S. & Keramidas, V. G., (1989). Effects of substrate orientation on phase separation in InGaAs and. Paper presented at Mic-rose. Semicond. Mater. Confi. Oxford, 10 (13), 173-180.
• Merey, B. (2010). Yetişkinlerde özgüven duygusu ile anksiyete düzeyi arasındaki ilişkinin karşılaştırılması ve kültürlerarası bir yaklaşım (Master's thesis, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Nazlıoğlu, A. G. (2019). Çocuğun ayrılık kaygısı ile annelerinin kaygı düzeyleri ve ebeveynlik tutumları arasındaki ilişki. (Master's thesis, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Özcan, B. (2017). Beliren yetişkinlikte öznel iyi oluşun yordayıcıları olarak benlik kurgusu benlik saygısı ve sosyal destek. (Doctoral thesis, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Özcan, Ö., & Aysev, A. (2010). Okul fobisi olan çocuklarda ruhsal bozuklukların sıklığının araştırılması. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 16(1), 13-17.
• Öztürk, M. O. & Uluşahin, A. (2014). Ruh sağlığı ve bozuklukları. Nobel Tıp Kitabevleri.
• Öztürk, Z. A. (2007). İlköğretim öğrencilerinde (4., 5., 6., 7. ve 8.sınıflar) dindarlık kaygı arasındaki ilişki (Master's thesis, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü)
• Parmaksız, H. R. (2008). Beliren yetişkinlikte kültürel etkinliklere katılım (Doctoral dissertation, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Picardi, A., Miglio, R., Tarsitani, L., Battisti, F., Baldassari, M., Copertaro, A., Mocchegiani, E., Cascavilla, İ. & Biondi, M. (2013). Attachment style and immunity: A 1-year longitudinal study. Biological psychology, 92(2), 353-358.
• Poole, J.C., Dobson, K. S., Pusch, D., (2017). Childhood adversity and adult depression: the protective role of psychological resilience. Child Abuse Negl. 64, 89–100. https:// doi.org/10.1016/j.chiabu.2016.12.012.
• Sanders, J., Munford, R., Thimasarn-Anwar, T., Liebenberg, L. & Ungar, M. (2015). The role of positive youth development practices in building resilience and enhancing wellbeing for at-risk youth. Child Abuse & Neglect, 42, 40–53. https://doi.org/10. 1016/j.chiabu.2015.02.006.
• Selbes, A., Berkol, T.D., Kunt, S., Ugurpala, C., Mehtar, M. & Gokceliman, P. (2018). Psikiyatri polikliniğine başvuran panik bozukluğu hastalarında erişkin ayrılma anksiyetesi ve bağlanma biçimleri. Turk Psikiyatri Derg, 29, 171-9.
• Sevimli, M. (2010). Annelerin bakış açısından okul fobisinin değerlendirilmesi (Master's thesis İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Sevinç, G. & Şener Kılınç, T. (2018). Güvenli bağlanma düzeyi ve benlik kurguları ile üniversiteye yeni başlayan öğrencilerin uyumu arasındaki ilişki. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 14(3), 306-324.
• Sheerin, C. M., Lind, M. J., Brown, E. A., Gardner, C. O., Kendler, K. S. & Amstadter, A. B., (2018). The impact of resilience and subsequent stressful life events on MDD and GAD. Depress. Anxiety, 35, 140–147. https://doi.org/10.1002/da.22700
• Silove, D., Alonso, J., Bromet, E., Gruber, M., Sampson, N., Scott, K., ... & Kessler, R. C. (2015). Pediatric-onset and adult-onset separation anxiety disorder across countries in the World Mental Health Survey. American Journal of Psychiatry, 172(7), 647-656.
• Silove, D., Manicavasagar, V., O'connell, D., Blaszczynski, A., Wagner, R. & Henry, J. (1993). The development of the separation anxiety symptom inventory (SASI). Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 27(3), 477-488.
• Soysal, Ş., Bodur, Ş. (2004). Bir büyüme masalı: Okul korkusu. Türk Tabipler Birliği. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 13(6), 234-236.
• Şen, S., Kavlak, O. (2007). Büyükanne-Anne-Bebek Bağlanmasının İncelenmesi. (Master's thesis, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
• Tükel, R. (2000) Anksiyete Bozuklukları, Çizgi Tıp Yayınevi.
• Ural, O., Güven, G., Sezer, T. Azkeskin, K., Yılmaz, E. (2015) Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Bağlanma Biçimleri ile Sosyal Yetkinlik ve Duygu Düzenleme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1, 589-598.
• Wolfe, B. E. (1984) Gender ideology and phobias in women. Sex Roles and Psychopathology. Plenum Press: 51-72.
• Yang, S., Ng, P. Y. N., Chiu, R., Li, S. S., Klassen, R. M. & Su, S. (2020). Criteria for adulthood, resilience, and self-esteem among emerging adults in Hong Kong: A path analysis approach. Children and Youth Services Review, 119, 1-8.
• Zupančič, M., Komidar, L., & Levpušček, M. P. (2014). Individuation in Slovene emerging adults: Its associations with demographics, transitional markers, achieved criteria for adulthood, and life satisfaction. Journal of adolescence, 37(8), 1421-1433.