Tarih Felsefesi Bağlamında Hegel ve Popper’ın Özgürlük Anlayışları Üzerine Karşılaştırmalı ve Eleştirel Bir Değerlendirme

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı, 77 - 89, 30.09.2023

Alper İplikci

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1301843

Öz

İnsan, tarihin içinde yaşayan bir varlık olduğu için onu tarihten bağımsız değerlendirme olanağı yoktur. Bu nedenle tarihi anlamlandırmak ve açıklayabilmek için önemli çabalar sarf edilmiştir. Tarih üzerine felsefe yapmak da böylesi bir çabayı ifade etmektedir. Felsefe tarihinin önemli filozoflarının insanı anlayıp açıklayabilmek amacıyla yapmış oldukları tüm rasyonel çalışmalarının temel bir ögesi de tarih felsefesidir. Tarih felsefesinin öncüleri denilebilecek isimler, tarihi felsefi bir biçimde irdeleyerek tarih üzerine çeşitli değerlendirmelerde bulunmuşlardır. Bu değerlendirmeler çerçevesinde birbirinden farklı birçok yaklaşım ileri sürülmüştür. Bunların içinde birbirini destekleyen yaklaşımlar olduğu gibi birbirinin tam karşıtı olan yaklaşımlar da söz konusudur. Fakat bu görüşlerin her birinin, insanlık tarihini anlayıp açıklayabilmek ve tarih üzerine yeni değerlendirmeler yapabilmek için temel niteliğinde olduğu tartışmasız bir gerçekliktir.
Felsefe tarihinin iki önemli filozofu G. W. F. Hegel ve K. R. Popper, tarihsel alanı felsefi bir biçimde ele alıp irdeleyen filozoflar arasında yer alırlar. Her iki filozofun tarih görüşleri de aynı zamanda bir özgürlük anlayışı ortaya koymaktadır. Popper, Hegel’in tarih görüşlerini eleştirerek onun özgürlük anlayışının karşıtı bir özgürlük anlayışı ileri sürmüştür. Çalışmamız, Hegel’in ve Popper’ın tarih görüşleri neticesinde ortaya çıkan özgürlük anlayışlarını karşılaştırmalı ve eleştirel bir biçimde değerlendirerek daha uygun bir özgürlük anlayışı ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hegel, Popper, Tarih, Tin, Bireysellik, Özgürlük.

A Comparative and Critical Evaluation of Hegel and Popper’s Understandings of Freedom in the Context of the Philosophy of History

Öz

Since man is a living being in history, it is not possible to evaluate him independently of history. For this reason, significant efforts have been made to make sense of and explain history. Philosophy on history also expresses such an effort. Philosophy of history is a basic element of all the rational studies of the important philosophers of the history of philosophy in order to understand and explain human beings. The names that can be called the pioneers of the philosophy of history have made various evaluations on history by examining history in a philosophical way. Within the framework of these evaluations, many different approaches have been put forward. While there are approaches that support each other, there are also approaches that are opposite to each other. However, it is an indisputable reality that each of these views is fundamental so as to understand and explain human history and to make new evaluations on history.
Two important philosophers of the history of philosophy, G. W. F. Hegel and K. R. Popper, are among the philosophers who handle and examine the historical field in a philosophical way. The historical views of both philosophers also reveal an understanding of freedom. By criticizing Hegel’s view of history, Popper put forward an understanding of freedom opposite to Hegel’s understanding of freedom. Our study aims to reveal a more appropriate understanding of freedom by comparatively and critically evaluating the understandings of freedom that emerged as a result of Hegel’s and Popper’s views on history.

Anahtar Kelimeler

Hegel, Popper, History, Spirit, Individuality, Freedom.

Kaynakça

• Beer, M. (1969). Hegel’in felsefesi ve Marx’ın tarih anlayışı (F. Sabit, Çev.). Öncü Yayınları.
• Çevik, M. (2014). Tarih felsefesi. Anı Yayıncılık.
• Hegel, G. W. F. (1991). Hukuk felsefesinin prensipleri (C. Karakaya, Çev.). Sosyal Yayınlar.
• Hegel, G. W. F. (2011). Tarih felsefesi I (A. Yardımlı, Çev.). İdea Yayınları.
• Hegel, G. W. F. (1995). Tarihte akıl (Ö. Sözer, Çev.). Kabalcı Yayınları.
• Hegel, G. W. F. (1986). Tinin görüngübilimi (A. Yardımlı, Çev.). İdea Yayınları.
• Macit, M. H. & İplikci, A. (2017). Tarih felsefesi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Özlem, D. (2001). Günümüzde felsefe disiplinleri. İnkılâp Kitabevi.
• Öztürk, M. (2014). Tarih felsefesi. Akçağ Yayınları.
• Popper, K. R. (2010). Açık toplum ve düşmanları II (H. Rızatepe, Çev.). Liberte Yayınları.
• Popper, K. R. (2005). Hayat problem çözmektir (A. Nalbant, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Popper, K. R. (2004). Tarihselciliğin sefaleti (S. Orman, Çev.). İnsan Yayınları.
• Westerkamp, D. (2008). The philonic distinction: Enlightenment historiography of jewish thought. History and Theory, (47), 533-559.
• Yeşilçayır, C. (2023). Hegel felsefesinde “birey” ve “devlet” diyalektiği. Sofist, (6), 175-196.