Hospitality in Turks From The Perspectives Of Foreign Travelers

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 2, 589 - 604, 29.10.2024

Cengiz Gökşen , Halil İbrahim Topalak

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1557290

Öz

Turks, who were first seen in the Central Asian steppes in history, are a nation that lived a nomadic life for a long time and established powerful states in world history. Turks, who dispersed from Central Asia to all corners over time, generally came towards the west. The Turks, who entered Persian and Byzantine lands from the north and south of the Caspian and Black Seas, advanced to the middle of Europe over time, crossed the north of Africa and turned the Mediterranean into a Turkish lake. The life of this nation, which emerged from the Asian steppes and ruled three main continents, has attracted the curiosity of people in every era. In this context, many travelers, researchers and writers from east and west have visited Turkish lands on various occasions, noted what they saw and left a serious cultural heritage to the next generations. One of the cultural values left by travelers regarding Turkish culture is hospitality, which is one of the basic characteristics of the Turks. These immigrant people of Asia, who emerged from the Asian steppes and spread all over the ancient world, tried to live in peace with the local people wherever they went. All members of the Turkish nation, from the ruler to the poorest citizen, treated their guests with high regard, fed them without food, gave them to drink without drinking anything, and entertained them in the best way they could. In this study, information about the hospitality of the Turks, provided by travelers, researchers and scientists who were in the Turkish geography until about a century ago, starting from the Turks living in Central Asia, was collected. The aim of the study is to reveal how foreigners evaluate the value that Turks give to people and their thoughts about the hospitality of Turks. This article, which is a qualitative study, used literature review and text analysis techniques.

Anahtar Kelimeler

Hospitality, traveller, Turks, Turkish hospitality

Yabancı Seyyahlara Göre Türklerde Misafirperverlik

Öz

Tarihte ilk önce Orta Asya bozkırlarında görülen Türkler, uzun süre göçerevli bir yaşam sürmüş, dünya tarihinde kudretli devletler kurmuş bir ulustur. Zaman içinde Orta Asya’dan dört bir yana dağılan Türkler genel anlamda batıya doğru gelmişlerdir. Hazar ve Karadeniz’in kuzeyinden ve güneyinden Fars ve Bizans topraklarına giren Türkler, zamanla Avrupa ortalarına kadar ilerlemişler, Afrika’nın kuzeyini boydan boya geçerek Akdeniz’i bir Türk gölü haline getirmişlerdir. Asya steplerinden çıkıp üç ana kıtaya hükmeden bu milletin yaşantısı her devirde insanların merakını celbetmiş, bu bağlamda doğudan batıdan birçok seyyah, araştırmacı, yazar Türk topraklarını çeşitli vesilelerle gezmiş, gördüklerini not etmiş ve sonraki kuşaklara ciddi bir kültürel miras bırakmıştır. Seyyahların Türk kültürüyle ilgili olarak bıraktıkları kültürel değerlerden biri, Türklerin temel özelliklerinden biri olan misafirperverliktir. Asya bozkırlarından çıkıp eski dünyanın dört bir yanına yayılan Asya’nın bu göçmen halkı, gittiği her yerde yerli halkla barış içinde yaşamaya çalışmıştır. Türk milletinin hükümdarından en fakir vatandaşına kadar bütün fertleri yanına gelen konuğunu baş tacı etmiş, yememiş yedirmiş, içmemiş içirmiş, elinden gelen en iyi şekilde ağırlamıştır. Bu çalışmada Orta Asya’da yaşayan Türklerden başlamak üzere yaklaşık bir asır öncesine kadar Türk coğrafyasında bulunmuş, seyyahların, araştırmacıların ve bilim insanlarının Türklerin misafirperverliğiyle ilgili verdikleri bilgiler toplanmıştır. Çalışmanın amacı, yabancıların Türklerin insanlara verdikleri değeri nasıl değerlendiklerini, Türklerin misafirperverliğiyle ilgili düşüncelerini ortaya koymaktır. Nitel bir çalışma olan bu makalede literatür tarama ve metin analiz teknikleri kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Misafirlik, seyyah, Türkler, Türk misafirperverliği

Kaynakça

• Abeşî, H. A. (2021). Türk kavimleri tarihi (D. A. Batur, Çev.). Selenge Yayınları.
• Artamonov, M. İ. (2004). Hazar tarihi Türkler, Yahudiler, Ruslar (D. A. Batur, Çev.). Selenge Yayınları.
• Atalay, B. (1998). Divanü Lugâti’t-Türk tercümesi (Cilt I). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bacon, E. E. (t.y.). Esir Orta Asya (T. Say, Çev.). Tercüman 1001 Temel Eser.
• Barkley, H. C. (2016). Anadolu ve Ermenistan’a yolculuk (N. Demir, Çev.). Köprü Kitapları.
• Belgiojoso, C. T. (2023). Küçük Asya ve Suriye seyahatnamesi (M. Awad, Çev.). Selenge Yayınları.
• Berber, İ. (2021). Bozkırda bir vaha: Seyyahlara göre 19. yüzyılda Hive. İçinde M. Gökçe (Ed.), Seyyahların izinde Türkistan (ss. 217-245). Pegem Akademi.
• Bonvalot, G. (2015). Orta Asya’ya seyahat-Moskova’dan Türkistan’a (M. R. Uzmen, Çev.). Bilge Kültür Sanat.
• Broquiére, B. (2000). Denizaşırı seyahat (Ch. Schefer, Ed.; İ. Arda, Çev.). Eren Yayıncılık.
• Carpini, C. (2018). Moğolistan seyahatnamesi: 13. yüzyılda Avrupa’dan Orta Asya’ya yolculuk (E. Ayan, Çev.). Kronik Kitap.
• Ch’un, C. (2022). Cengiz Han’ın ölümsüzlük arayışı: Taoist simyacı bir keşişin Türkistan seyahatnamesi (1221-1224) (G. Hasgüçmen, Çev.). Kronik Kitap.
• Clavijo, R. G. (2016). Timur Devrinde Kadis’ten Semerkand’a seyahat (Ö. R. Doğrul, Çev.). Köprü Kitapları.
• D’ohsson, A. C. M. (2023). Cengiz Han’dan Timur’a Moğol tarihi (M. R. Balaban, Çev.). Dorlion Yayınları.
• Dalle, I. (2013). Türkler arasında bir Avrupalı Auger Ghiselin de Busbecq (1521-1591) (R. Uzmen, Çev.). Bilge Kültür Sanat.
• Davenport, H. (2020). Sultan’ın İradesi’yle asil atların peşinde (R. Kankal, Çev.). Yazıgen Yayıncılık.
• Ebû Abdullah Muhammed İbn Battûta Tancî (2017). İbn Battûta Seyahatnâmesi (A. S. Aykut, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Eliot, S. C. (t.y.). Avrupa’daki Türkiye (Cilt 1) (A. Sınar & Ş. S. Türet, Çev.). Tercüman 1001 Temel Eser.
• Ergin, M. (1997). Dede Korkut kitabı I. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Fontmagne, B. D. (2022). Kırım Harbi sonrasında İstanbul günleri (1855-1858) II. İmparatorluk Dönemi’nde İstanbul’daki Fransız sefaretini ziyaret (İ. Yerguz, Çev.). Selenge Yayınları.
• Gahan, I. A. M. (2020). Hive Seyahatnamesi ve tarihi musavver (Kolağası Ahmed, Çev.; İ. Aka & M. Ersan, Haz.). Altınordu Yayınları.
• Göka, E. (2010). Türk’ün göçebe ruhu. Timaş Yayınları.
• Gumilëv, L. N. (2003). Eski Ruslar ve büyük bozkır halkları: Kıpçak, Peçenek, Hazar, Yahudi, Guz, Burtas, Tatar ve Moğollar (Cilt II) (D. A. Batur, Çev.). Selenge Yayınları.
• Gündüz, T. (2021). Caterino Zeno ve Ambrogio Contarini’nin seyahatnâmeleri. Yeditepe Yayınevi.
• Güvenç, B. (2016). İnsan ve kültür. Boyut Yayıncılık.
• Koca, S. (2002). Eski Türklerde sosyal ve ekonomik hayat (Cilt 3). İçinde Türkler (ss. 15-37). Yeni Türkiye Yayınları.
• Monguş, K. L. (2019). Tuvaların gelenekleri (İ. Tosun, Çev.). Bengü Yayınları.
• Nazır, B. (2007). Macar ve Polonyalı mülteciler Osmanlıya sığınanlar. Yeditepe Yayınevi.
• Németh, G. (2023). Küçük Asya gezisi (E. Tasnádi, Çev.). Ötüken Neşriyat.
• Quentin, S. S. (2006). Bir Keşiş’in anılarında Tatarlar ve Anadolu 1245-1248 (E. Özbayoğlu, Çev.). Daktav Yayınları.
• Radloff, W. (1986). Sibirya’dan seçmeler (A. Temir, Çev.). Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Ramstedt, G. J. (2021). Doğuya seyahat (1898-1912) (S. M. Arçın, Çev.). Kitabevi.
• Rásonyi, L. (1988). Tarihte Türklük. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Schuyler, E. (2007). Türkistan: Batı Türkistan, Hokand, Buhara ve Kulca seyahat notları (F. Çetin & H. Çetin). Paradigma Yayıncılık.
• Şeşen, R. (2018). İbn Fadlan seyahatnamesi. Yeditepe Yayınevi.
• Tavernier, J. B. (2019). 17. asır ortalarında Osmanlı üzerinden İran’a seyahat (E. Gültekin, Çev.). Köprü Kitapları.
• Terzi, M. A. (2010). Gâvurdağı’nın bulanık tarihindeki sır perdesi. Doğu Kütüphanesi.
• Texier, C. (2002a). Küçük Asya: Coğrafyası, tarihi ve arkeolojisi (Cilt I) (A. Suat, Çev.; K. Y. Kopraman, Akt.). Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı.
• Texier, C. (2002b). Küçük Asya: Coğrafyası, tarihi ve arkeolojisi (Cilt III) (A. Suat, Çev.; K. Y. Kopraman, Akt.). Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı.
• Tott, B. (t.y.). Türkler: 18. yüzyılda. Tercüman 1001 Temel Eser.
• Tott, F. (1996). Türkler ve Tatarlar arasında “on sekizinci yüzyılda Osmanlı Türkleri” (R. Uzmen, Çev.). AD Yayıncılık A.Ş.
• Tournefort, J. (2013). Tournefort seyahatnamesi (Cilt II) (S. Yerasimos, Ed.; A. Berktay, Çev.). Kitap Yayınevi.
• Vambery, A. (1993). Bir sahte dervişin Orta Asya gezisi (N. A. Özalp, Haz.). Ses Yayınları.
• Vladimirtsov, B. Y. (2022). Moğolların içtimaî teşkilâtı Moğol göçebe feodalizmi (A. İnan, Çev.). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Yalman (Yalkın), A. R. (1993). Cenupta Türkmen oymakları. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Yate, C. E. (2022). Horasan ve Sistan (R. Şahsi, Çev.). Türk Tarih Kurumu Yayınları.