Adil Dünya İnancı ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Öz Yeterliliğin Aracı Rolü: Sağlık Yöneticiliği Adayları Üzerine Bir Araştırma

Murat Baş; Ferhat Onur Ağaoğlu

doi:10.37989/gumussagbil.1135910

Araştırma Makalesi

Adil Dünya İnancı ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Öz Yeterliliğin Aracı Rolü: Sağlık Yöneticiliği Adayları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2022, , 873 - 881, 27.09.2022

Murat Baş , Ferhat Onur Ağaoğlu

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1135910

Öz

Bu çalışma ile sağlık yöneticiliği adayları özelinde adil dünya inancı ve yaşam doyumu arasındaki ilişkide öz yeterliliğin aracı rolünün belirlenmesi hedeflenmiştir. Araştırmanın evrenini 323 kayıtlı öğrencisi bulunan Sağlık Yönetimi bölümü öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklemin belirlenmesinde kullanılan formül sonucu %95 güven aralığında 179 öğrenciyle yapılacak anketin yeterli olduğu tespit edilmiş; 242 öğrenciye ulaşılarak online anket yoluyla elde edilen veriler SPSS 22 ve AMOS 24 programları aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda adil dünya inancının öz yeterlilik ve yaşam doyumu ile arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Bununla beraber adil dünya inancı ve yaşam doyumu arasındaki ilişkide öz yeterliliğin kısmı aracı rolü olduğu belirlenmiştir. Analiz sonuçları paralelinde durum tespiti yapılmış, sağlık yöneticisi adaylarına önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Yönetimi, Adil Dünya İnancı, Öz Yeterlilik, Yaşam Doyumu

Kaynakça

1. Lerner, M. J. (1977). “The justice motive: Some hypotheses as to its origins and forms.” Journal of personality, 45 (1), 1-52.
2. Levy, S. and Campbell, H. (2008). "Student Motivation: Premise, Effective Practice and Policy”. Australian Journal of Teacher Education,33 (5), n5.
3. Diener, E, Emmons, R. A, Larsen, R. J. and Griffin, S. (1985). “The satisfaction with life scale.” Journal of Personality Assessment, 49 (1), 71–75.
4. Lipkusa, I. M, Dalbert, C. and Siegler, I. C. (1996). “The importance of distinguishing the belief in a just world for self versus for others: Implications for psychological well-being.” Personality and Social Psychology Bulletin, 22 (7), 666-677.
5. Lerner, M. J. and Miller, D. T. (1978). “Just world research and the attribution process: Looking back and ahead.” Psychological bulletin, 85 (5), 1030.
6. Dalbert, C. (2009). “Belief in a just world.” Handbook of individual differences in social behavior, 288-297.
7. Tomaka, J. and Blascovich, J. (1994). Effects of justice beliefs on cognitive appraisal of and subjective physiological, and behavioral responses to potential stress. Journal of personality and social psychology, 67 (4), 732.
8. Bandura, A. (1997). “Self-efficacy: The exercise of control.” New York: Freeman
9. Gollwitzer, P. M. (1999). “Implementation intentions: Strong effects of simple plans.” American Psychologist, 54, 493–503.
10. Luszczynska, A, Scholz, U. and Schwarzer, R. (2005). “The general self-efficacy scale: multicultural validation studies.” The Journal of psychology, 139(5), 439-457.
11. Diener, E. (2009). “Subjective well-being. “The science of well-being, 11-58.
12. Shin, D. C. and Johnson, D. M. (1978). “Avowed happiness as an overall assessment of the quality of life.” Social indicators research, 5 (1), 475-492.
13. Diener, E, Suh, E. M, Lucas, R. E. and Smith, H. L. (1999). “Subjective well-being: Three decades of progress.” Psychological bulletin, 125(2), 276.
14. Pavot, W. and Diener, E. (2009). “Review of the satisfaction with life scale.” In Assessing well-being (pp. 101-117). Springer, Dordrecht.
15. Lipkus, I. M, Dalbert, C. and Siegler, I. C. (1996). “The importance of distinguishing the belief in a just world for self versus for others: Implications for psychological well-being.” Personality and Social Psychology Bulletin, 22, 666-677.
16. Dzuka, J. and Dalbert, C. (2002). “Mental health and personality of Slovak unemployed adolescents: The impact of belief in a just world 1.” Journal of Applied Social Psychology, 32 (4), 732-757.
17. Correia, I, Batista, M. T. and Lima, M. L. (2009). “Does the belief in a just world bring happiness? Causal relationships among belief in a just world, life satisfaction and mood.” Australian Journal of Psychology, 61 (4), 220-227.
18. Freedman, J, Sears, O.D. and Carlsmith, M.J. (2003). “Introduction To Social Psychology.” Çev. A. Dönmez. 41. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.
19. Mohiyeddini, C. and Montada, L. (1998). “BJW and self-efficacy in coping with observed victimization.” In Responses to victimizations and belief in a just world (pp. 41-54). Springer, Boston, MA.
20. Ok, Y. (2019). Adil dünya inancı, öz yeterlilik, işyeri saldırganlığı ve işyerinde engelliye yönelik tutumlar arasındaki ilişkiler (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
21. Gilman, R. and Huebner, E. S. (2003). “A Review of Life Satisfaction Research With Children and Adolescents.” School Psychology Quarterly, 18 (2), 192-205.
22. Vecchio, G. M, Gerbino, M, Pastorelli, C, Del Bove, G. and Caprara, G. V. (2007). “Multi-Faceted Self-Efficacy Beliefs as Predictors of Life Satisfaction in Late Adolescence.” Personality and Individual Differences, 43 (7), 1807-1818
23. Myers, D. G. and Diener, E. (1995), “Who is Happy?”. Psychological Science, 6 (1), 10-17
24. Ural, A. ve Kılıç, İ. (2005). “Bilimsel Araştırma Süreci ve Spss ile Veri Analizi.” Detay Yayıncılık, Ankara.
25. Dalbert, C. (1999). “The world is more just for me than generally: About the personal belief in a just world scale's validity.” Social justice research, 12 (2), 79-98.
26. Göregenli, M. (2003). “Şiddet, Kötü Muamele ve İşkenceye ilişkin değerlendirmeler, tutumlar ve deneyimler.” İşkencenin Önlenmesinde Hukukçuların Rolü Projesi Raporu. İzmir.
27. Sherer, M. and Adams, C. H. (1983). “Construct validation of the self-efficacy scale.” Psychological reports, 53 (3), 899-902.
28. Şimşek, E. ve Aktaş, H. (2014). “Örgütsel sessizlik ile kişilik ve yaşam doyumu etkileşimi: Kamu sektöründe bir araştırma.” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), 121-136.
29. Mishra, P. and Datta, B. (2011). “Perpetual Asset Management of Customer-Based Brand Equity-The PAM Evaluator.” Current Research Journal of Social Science, 3 (1), 34-43.
30. Ural, A. ve Kılıç, İ. (2018). “Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi.” Yenilenmiş 6. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
31. Mallinckrodt, B, Abraham, W. T, Wei, M. and Russell, D. W. (2006). “Advances in Testing the Statistical Significance of Mediation Effects. Brief Report.” Journal of counseling psychology, 53 (3), 372-378
32. Gürbüz, S. (2019). “Sosyal Bilimlerde Aracı, Düzenleyici ve Durumsal Etki Analizleri.” Seçkin Yayıncılık, Ankara.
33. Kocagazioğlu, S. Y. (2019). Adli alanda çalışanlarda adil dünya inancı, tükenmişlik, iş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Adli Tıp Enstitüsü, Sosyal Bilimler Anabilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi) İstanbul.
34. Kıral, K. (2011). Demans hasta yakınlarında depresyon ve yaşam doyumu: bilişsel duygu ayarlama, sosyal destek ve adil dünya inancı ilişkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
35. Riley, G. A. and Baah-Odoom, D. (2012). “Belief in a just world, generalised self-efficacy and stigma may contribute to unsafe sexual intentions via a reduced perception of vulnerability to HIV/AIDS amongst young people in Ghana.” AIDS care, 24 (5), 642-648.
36. Freedman, J, Sears, O.D. and Carlsmith, M.J. (2003). “Introduction To Social Psychology.” Çev. A. Dönmez. 41. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.
37. Kurbanoğlu, S. Serap (2004). “Öz-yeterlik inancı ve bilgi profesyonelleri için önemi”. Bilgi Dünyası, 5 (2): 137-152.
38. Yürür, S. (2019). “Örgütsel Davranış Kuramları.” Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
39. Dalbert, C. (2001). “The justice motive as a personal resource: Dealing with challenges and critical life events.” Springer Science and Business Media.

The Mediating Role of Self-Efficiency in the Relationship Between Belief in Just World and Life Satisfaction: A Research on Health Management Candidates

Yıl 2022, , 873 - 881, 27.09.2022

Murat Baş , Ferhat Onur Ağaoğlu

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1135910

Öz

With this study, it was aimed to determine the mediating role of self-efficacy in the relationship between belief in a just world and life satisfaction, in particular for health management candidates. The population of the research consists of Health Management students of a university with 323 registered students. As a result of the formula used to determine the sample, it was determined that the questionnaire to be made with 179 students was sufficient at the 95% confidence interval; 242 students were reached and the data obtained through the online questionnaire were analyzed through SPSS 22 and AMOS 23 programs. As a result of the research, it was determined that there is a positive and significant relationship between belief in a just world and self-efficacy and life satisfaction. However, it has been determined that self-efficacy has a partial mediating role in the relationship between belief in a just world and life satisfaction. In parallel with the results of the analysis, the situation was determined and suggestions were made to the health administrator candidates.

Anahtar Kelimeler

Health Management, Belief in Just World, Self-Efficiency, Life Satisfaction

Kaynakça

1. Lerner, M. J. (1977). “The justice motive: Some hypotheses as to its origins and forms.” Journal of personality, 45 (1), 1-52.
2. Levy, S. and Campbell, H. (2008). "Student Motivation: Premise, Effective Practice and Policy”. Australian Journal of Teacher Education,33 (5), n5.
3. Diener, E, Emmons, R. A, Larsen, R. J. and Griffin, S. (1985). “The satisfaction with life scale.” Journal of Personality Assessment, 49 (1), 71–75.
4. Lipkusa, I. M, Dalbert, C. and Siegler, I. C. (1996). “The importance of distinguishing the belief in a just world for self versus for others: Implications for psychological well-being.” Personality and Social Psychology Bulletin, 22 (7), 666-677.
5. Lerner, M. J. and Miller, D. T. (1978). “Just world research and the attribution process: Looking back and ahead.” Psychological bulletin, 85 (5), 1030.
6. Dalbert, C. (2009). “Belief in a just world.” Handbook of individual differences in social behavior, 288-297.
7. Tomaka, J. and Blascovich, J. (1994). Effects of justice beliefs on cognitive appraisal of and subjective physiological, and behavioral responses to potential stress. Journal of personality and social psychology, 67 (4), 732.
8. Bandura, A. (1997). “Self-efficacy: The exercise of control.” New York: Freeman
9. Gollwitzer, P. M. (1999). “Implementation intentions: Strong effects of simple plans.” American Psychologist, 54, 493–503.
10. Luszczynska, A, Scholz, U. and Schwarzer, R. (2005). “The general self-efficacy scale: multicultural validation studies.” The Journal of psychology, 139(5), 439-457.
11. Diener, E. (2009). “Subjective well-being. “The science of well-being, 11-58.
12. Shin, D. C. and Johnson, D. M. (1978). “Avowed happiness as an overall assessment of the quality of life.” Social indicators research, 5 (1), 475-492.
13. Diener, E, Suh, E. M, Lucas, R. E. and Smith, H. L. (1999). “Subjective well-being: Three decades of progress.” Psychological bulletin, 125(2), 276.
14. Pavot, W. and Diener, E. (2009). “Review of the satisfaction with life scale.” In Assessing well-being (pp. 101-117). Springer, Dordrecht.
15. Lipkus, I. M, Dalbert, C. and Siegler, I. C. (1996). “The importance of distinguishing the belief in a just world for self versus for others: Implications for psychological well-being.” Personality and Social Psychology Bulletin, 22, 666-677.
16. Dzuka, J. and Dalbert, C. (2002). “Mental health and personality of Slovak unemployed adolescents: The impact of belief in a just world 1.” Journal of Applied Social Psychology, 32 (4), 732-757.
17. Correia, I, Batista, M. T. and Lima, M. L. (2009). “Does the belief in a just world bring happiness? Causal relationships among belief in a just world, life satisfaction and mood.” Australian Journal of Psychology, 61 (4), 220-227.
18. Freedman, J, Sears, O.D. and Carlsmith, M.J. (2003). “Introduction To Social Psychology.” Çev. A. Dönmez. 41. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.
19. Mohiyeddini, C. and Montada, L. (1998). “BJW and self-efficacy in coping with observed victimization.” In Responses to victimizations and belief in a just world (pp. 41-54). Springer, Boston, MA.
20. Ok, Y. (2019). Adil dünya inancı, öz yeterlilik, işyeri saldırganlığı ve işyerinde engelliye yönelik tutumlar arasındaki ilişkiler (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
21. Gilman, R. and Huebner, E. S. (2003). “A Review of Life Satisfaction Research With Children and Adolescents.” School Psychology Quarterly, 18 (2), 192-205.
22. Vecchio, G. M, Gerbino, M, Pastorelli, C, Del Bove, G. and Caprara, G. V. (2007). “Multi-Faceted Self-Efficacy Beliefs as Predictors of Life Satisfaction in Late Adolescence.” Personality and Individual Differences, 43 (7), 1807-1818
23. Myers, D. G. and Diener, E. (1995), “Who is Happy?”. Psychological Science, 6 (1), 10-17
24. Ural, A. ve Kılıç, İ. (2005). “Bilimsel Araştırma Süreci ve Spss ile Veri Analizi.” Detay Yayıncılık, Ankara.
25. Dalbert, C. (1999). “The world is more just for me than generally: About the personal belief in a just world scale's validity.” Social justice research, 12 (2), 79-98.
26. Göregenli, M. (2003). “Şiddet, Kötü Muamele ve İşkenceye ilişkin değerlendirmeler, tutumlar ve deneyimler.” İşkencenin Önlenmesinde Hukukçuların Rolü Projesi Raporu. İzmir.
27. Sherer, M. and Adams, C. H. (1983). “Construct validation of the self-efficacy scale.” Psychological reports, 53 (3), 899-902.
28. Şimşek, E. ve Aktaş, H. (2014). “Örgütsel sessizlik ile kişilik ve yaşam doyumu etkileşimi: Kamu sektöründe bir araştırma.” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), 121-136.
29. Mishra, P. and Datta, B. (2011). “Perpetual Asset Management of Customer-Based Brand Equity-The PAM Evaluator.” Current Research Journal of Social Science, 3 (1), 34-43.
30. Ural, A. ve Kılıç, İ. (2018). “Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi.” Yenilenmiş 6. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
31. Mallinckrodt, B, Abraham, W. T, Wei, M. and Russell, D. W. (2006). “Advances in Testing the Statistical Significance of Mediation Effects. Brief Report.” Journal of counseling psychology, 53 (3), 372-378
32. Gürbüz, S. (2019). “Sosyal Bilimlerde Aracı, Düzenleyici ve Durumsal Etki Analizleri.” Seçkin Yayıncılık, Ankara.
33. Kocagazioğlu, S. Y. (2019). Adli alanda çalışanlarda adil dünya inancı, tükenmişlik, iş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Adli Tıp Enstitüsü, Sosyal Bilimler Anabilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi) İstanbul.
34. Kıral, K. (2011). Demans hasta yakınlarında depresyon ve yaşam doyumu: bilişsel duygu ayarlama, sosyal destek ve adil dünya inancı ilişkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
35. Riley, G. A. and Baah-Odoom, D. (2012). “Belief in a just world, generalised self-efficacy and stigma may contribute to unsafe sexual intentions via a reduced perception of vulnerability to HIV/AIDS amongst young people in Ghana.” AIDS care, 24 (5), 642-648.
36. Freedman, J, Sears, O.D. and Carlsmith, M.J. (2003). “Introduction To Social Psychology.” Çev. A. Dönmez. 41. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.
37. Kurbanoğlu, S. Serap (2004). “Öz-yeterlik inancı ve bilgi profesyonelleri için önemi”. Bilgi Dünyası, 5 (2): 137-152.
38. Yürür, S. (2019). “Örgütsel Davranış Kuramları.” Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
39. Dalbert, C. (2001). “The justice motive as a personal resource: Dealing with challenges and critical life events.” Springer Science and Business Media.

Toplam 39 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm	Araştırma Makaleleri
Yazarlar	Murat Baş 0000-0002-9479-4571 Ferhat Onur Ağaoğlu 0000-0001-5366-6154
Yayımlanma Tarihi	27 Eylül 2022
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2022

Kaynak Göster

APA	Baş, M., & Ağaoğlu, F. O. (2022). Adil Dünya İnancı ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Öz Yeterliliğin Aracı Rolü: Sağlık Yöneticiliği Adayları Üzerine Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(3), 873-881. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1135910
AMA	Baş M, Ağaoğlu FO. Adil Dünya İnancı ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Öz Yeterliliğin Aracı Rolü: Sağlık Yöneticiliği Adayları Üzerine Bir Araştırma. Gümüşhane Sağlık Bilimleri Dergisi. Eylül 2022;11(3):873-881. doi:10.37989/gumussagbil.1135910
Chicago	Baş, Murat, ve Ferhat Onur Ağaoğlu. “Adil Dünya İnancı Ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Öz Yeterliliğin Aracı Rolü: Sağlık Yöneticiliği Adayları Üzerine Bir Araştırma”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 11, sy. 3 (Eylül 2022): 873-81. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1135910.
EndNote	Baş M, Ağaoğlu FO (01 Eylül 2022) Adil Dünya İnancı ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Öz Yeterliliğin Aracı Rolü: Sağlık Yöneticiliği Adayları Üzerine Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 11 3 873–881.
IEEE	M. Baş ve F. O. Ağaoğlu, “Adil Dünya İnancı ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Öz Yeterliliğin Aracı Rolü: Sağlık Yöneticiliği Adayları Üzerine Bir Araştırma”, Gümüşhane Sağlık Bilimleri Dergisi, c. 11, sy. 3, ss. 873–881, 2022, doi: 10.37989/gumussagbil.1135910.
ISNAD	Baş, Murat - Ağaoğlu, Ferhat Onur. “Adil Dünya İnancı Ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Öz Yeterliliğin Aracı Rolü: Sağlık Yöneticiliği Adayları Üzerine Bir Araştırma”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 11/3 (Eylül 2022), 873-881. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1135910.
JAMA	Baş M, Ağaoğlu FO. Adil Dünya İnancı ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Öz Yeterliliğin Aracı Rolü: Sağlık Yöneticiliği Adayları Üzerine Bir Araştırma. Gümüşhane Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11:873–881.
MLA	Baş, Murat ve Ferhat Onur Ağaoğlu. “Adil Dünya İnancı Ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Öz Yeterliliğin Aracı Rolü: Sağlık Yöneticiliği Adayları Üzerine Bir Araştırma”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, c. 11, sy. 3, 2022, ss. 873-81, doi:10.37989/gumussagbil.1135910.
Vancouver	Baş M, Ağaoğlu FO. Adil Dünya İnancı ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Öz Yeterliliğin Aracı Rolü: Sağlık Yöneticiliği Adayları Üzerine Bir Araştırma. Gümüşhane Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11(3):873-81.

Makale Dosyaları

Tam Metin