ÇOCUKTAN ÇOCUĞA DİŞ SAĞLIĞI EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 3, 46 - 59, 01.07.2016

Arzu Özyürek N. Ferah Yavuz Zuhal Begde Sevim Gürleyik Neşe Karadayı Fatih Akça Derya Atalay

Öz

Bu çalışmada, Çocuktan Çocuğa Yaklaşımı ile yürütülen diş sağlığı eğitiminin etkilerini incelemek amaçlanmıştır. Uygulama sürecinde 30 ilkokul 4.sınıf öğrencisi ile Çocuktan Çocuğa Yaklaşım modelinin konu belirleme, çalışma, tartışma, hareketi planlama, hareket ve değerlendirme aşamaları gerçekleştirilmiştir. Sekiz hafta süren etkinliklerin ardından çocuk, veli ve öğretmenlerle odak grup görüşmeleri yapılmıştır. Çalışma grubunu dokuz çocuk, sekiz veli ve altı öğretmen oluşturmuştur. Veriler, çocuk, veli ve öğretmenlerle ayrı ayrı yapılan odak grup görüşmeleri ile toplanmıştır. Görüşmeler içerik analizi yöntemiyle analiz edilerek uygulamanın etkileri değerlendirilmiştir. Sonuç olarak; yapılan çalışmadan çocuklar ve velilerinin kişisel olarak önemli kazanımlar elde ettikleri, çocukların edindiği kazanımları diğer kişilerle paylaşmaktan hoşlandıkları, öğretmenlerin uygulamadan memnun oldukları belirlenmiştir. Ağız ve diş sağlığı konusunda yerel ve ulusal anlamda toplumda farkındalık oluşturulmasına katkı sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuktan Çocuğa Yaklaşımı, Ağız ve Diş Sağlığı, Okul Sağlığı, Toplum Sağlığı

ASSESSMENT OF CHILD-TO CHILD DENTAL HEALTH EDUCATION

Öz

The aim of this study is to examine the impact of dental health education via Child-to-Child Approach. Identifying, researching, discussing, planning, revising and assessment stages of Child-to Child Approach have been carried out with forth-year students (n:30) during the study. Upon 8 week long activities, focus group discussions have been performed with children, parents, as well as teachers. The study group was composed of nine children, eight parents and six teachers. The data were obtained by performing focus group interviews with children, parents and teachers. These interviews were evaluated by using the content analysis method and their impact was assessed. Conclusively, it has been concluded that children and their families gain personal benefits, children enjoy sharing what they have learned and teachers are pleased with the application. Our study contributes to the formation of both local and national awareness with respect to the oral and dental health.

Anahtar Kelimeler

Child-to Child Approach, Oral and Dental Health, School Heath, Community Health

Kaynakça

• 1. Temel Z.F, Kurtulmuş Z, Toran M. Çocuk işçiliği ile eğitim yoluyla mücadele, II. Uluslararası Katılımlı Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi (Sağlık, Gelişim ve Eğitimde Çocuk); 7-9 Ekim 2009, Ankara. 2009. ss. 159-165.
• 2. Temel Z.F (ed), Fazlıoğlu Y. Erken Çocukluk Eğitiminde Yaklaşımlar ve Programlar, ISBN:978-605-4551-29-3, Ankara- 2012. ss. 229-258.
• 3. Pridmore P. Children’s participation in development for school health, compare, A Journal of Comparative and International Education 2000; 30 (1): 103-113.
• 4. Farah I, Jaworski B (Eds.) Kassam-Khamis T, Bhutta S.M. Partnership in Educational Development: Affecting Schools Through a Health Education Initiative. Symposium Books, Oxford- 2006. pp: 2119-233.
• 5. Gibbs S, Mann G, Mather N. Child-to-Child A Practical Guide, Empowering Children as Active Citizens, ISBN:0-9542671-1- 7. U. K. London-2002.
• 6. Ataman Ü. Yüksek Lisans Tezi; “Okulöncesı̇ Beslenme Eğitiminde Çocuktan Çocuğa Eğitim” Selçuk Ünı̇versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Tez Yöneticisi; Doç. Dr. Nurhan Ünüsan. Konya-2009.
• 7. Senemoğlu N. Gelişim, Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. ISBN: 978-605-352-678-0. Ankara-2007.
• 8. Diken İ.H (ed), Erdiller Z.B. Erken Çocukluk Eğitimi, Erken Çocukluk Eğitiminde Temel Kuram ve Yaklaşımlar, ISBN: 978-605-364-096-7, Ankara-2010. ss. 56-90.
• 9. Bailey D, Hawes H, Bonati G (Eds.) Child-To-Child, A Resource Book-Part 1: Implementing the Child-to-Child Approach. 2nd Edition. Britsh Library, London-1994. http://www.asksource.info/pdf/20848_c2cresbkpartone_1994.p df, Erişim Tarihi: 11.09.2014.
• 10. Özyürek A, Yavuz N.F, Çinar M. Çocuktan çocuğa yaklaşımı ile “ağız ve diş sağlığı eğitimi, Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi-UHBAB 2015; 4 (13): 28-42.
• 11. Mwebi B.M. Teaching HIV/AIDS through a child-to-child approach: a teacher’sperspective, Canadian Journal of Education 2012; 35 (3): 117-132.
• 12. Hawes H. Child to Child Another Path to Learning, Unesco Institute for Education. ISBN: 92820 1049 X, Federal Republic of Germany-1988.
• 13. HDRC. Helpders Report: Child to Child Approaches, HDRC DFID Human Development Resource Centre, UK aid from the Department for International Development. UK-2012
• 14. Lamarine R.J. International Quarterly of Community Health Education, 1985-1986; 6 (1). http://baywood.metapress.com/app/home/contribution.asp?refer rer=parent&backto=issue,6,6;journal,114,132;linking publicationresults, Erişim Tarihi: 02.11.2014.
• 15. Batak, F. Yüksek Lisans Tezi; “Okul Öncesi Dönem Çocuğunda Çocuktan Çocuğa Eğitim” Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Entstitüsü, Tez Yöneticisi; Prof. Dr. Nurgün Platin. Ankara-1997.
• 16. Freeman R, Bunting G. A child‐to‐child approach to promoting healthier snacking in primary school children: A randomised trial in Northern Ireland, Health Education 2003; 103 (1): 17– 27,
• 17. Kadzo Kitsao P, Waudo J.N. Health education at kitooniprimary school, machakos district, kenya with reference to the child-to-child approach: An etnographic study, The South African Journal of Clinical Nutrition, 2002; 15 (2): 26-30.
• 18. Fryer M.L. Health education through ınteractive radio: A childto-child project in Bolivia, Environmental & Occupational Health. 1991 http://heb.sagepub.com/content/18/1/65.short, Erişim Tarihi: 03.11.2014.
• 19. Mahr J, Wuestefeld M, Ten Haaf J, Krawinkel M.B. Nutrition education for illiterate children in Suthern Madagaskaraddressing their needs, perception and capabilities, Public Health Nutrition 2005; 8 (4): 366-372.
• 20. Keyman F. Sivil Toplum Kuruluşları ve Türkiye. İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sivil Toplum Kuruluşları Araştırma Birimi, Sivil Toplum ve Demokrasi Konferans Yazıları, No:4. İstanbul- 2004.
• 21. Öztunç H, Haytaç M.C, Özmeriç N, Uzel B. Adana İlinde 6-11 yaş grubu çocukların ağız ve diş sağlığı durumlarının değerlendirilmesi, Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 2000; 17 (2): 1-6.
• 22. Özyürek A, Cinar M, Yavuz N.F, Bektaş M, Çetin A. Investigation of the Relationship Between the Oral Health Knowledge and the Practice of the Elementary School Students and Their Mothers, ERPA International Congresses on Education, 4-7 June 2015, Athens/Greece. p.198. https://www.erpacongress.com/upload/dosya/erpa_2015_bookof-abstracts_1559d8f3a909f9.pdf Erişim Tarihi: 10.12.2015.
• 23. Çokluk Ö, Yılmaz K, Oğuz E. Nitel bir görüşme yöntemi: Odak grup görüşmesi, Kuramsal Eğitimbilim 2011; 4 (1), 95-107.
• 24. Boran Z. Bitirme Tezi; “11-12 Yaş Çocuklarında Ağız ve Diş Sağlığı Eğitiminin Etkinliğinin Değerlendirilmesi” Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Pedodonti Anabilim Dalı, Tez Yöneticisi; Prof. Dr. Ece Eden. İzmir-2009.
• 25. Çavuş Z.S. Yüksek Lisans Tezi; “Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Ağız ve Diş Sağlığına Aile Tutumlarının ve Beslenme Alışkanlıklarının Etkisinin Incelenmesi” Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Okul Öncesi Öğretmenliği Anabilim Dalı, Tez Yöneticisi; Doç. Dr. Yasemin Aydoğan. Bolu-2010.
• 26. Tezel A. Yüksek Lisans Tezi; “Erzurum Ili Ilkokul 4.Sınıf ve 5.Sınıf Çocuklarının Ağız ve Diş Sağlığı Konusundaki Tutum ve Davranış Düzeylerinin Araştırılması” Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Tez Yöneticisi; Yrd. Doç. Dr. Talat Ezmeci. Erzurum-1995.
• 27. Bonati G. Involving Children in Disaster Risk Reduction, Using the Child-to Child Approach to Increase Children’s Participation in Disaster Risk Reduction Programmes (A Short Guide). Bonati-child to child-Handbook.pdf. www.child-tochild.org/, Erişim Tarihi: 06.06.2014.
• 28. http://www.karabuk.edu.tr/etk_detail.asp?etkinlikID=1446, Erişim Tarihi: 23.08.2014.
• 29. http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/78/05/715011/iceri kler/cocuktan-ogren-disbakimini_1229854_gorme_engelli.html, Erişim Tarihi: 23.08.2014.
• 30. http://www.milliyet.com.tr/cocuktan-ogren-dis-bakiminikarabuk-yerelhaber-213817/ Erişim Tarihi: 23.08.2014.
• 31. http://safranbolubaglar.meb.k12.tr/, Erişim Tarihi: 23.08.2014.
• 32. http://turkishvoice.org/haber/yerel/%E2%80%98cocuktanogren-dis-bakimini%E2%80%99/15180.html, Erişim Tarihi: 23.08.2014.
• 33. http://www.yurtgundemi.com/cocuktan-ogren-dis-bakiminihaberi-6654599.htm, Erişim Tarihi: 23.08.2014