Etkileşimci ve Dönüşümcü Liderlik Tarzlarının İşten Ayrılma Niyeti ve İş Performansı Üzerinde Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 4, 193 - 203, 31.12.2017

Ferda Alper Ay , Koray Keleş

Öz

Günümüzde örgütlerin rekabet
edebilmeleri ve başarı elde edebilmeleri için etkin ve başarılı liderlere
ihtiyaç duyulmaktadır. Özellikle sağlık personelinin işyerinde etkin ve verimli
çalışması gerektiği düşünüldüğünde, sağlık yöneticilerinin liderlik tarzları
işten ayrılma niyeti ve iş performansına nasıl etki yaptığı araştırmanın
önemini ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışmanın amacı, sağlık yöneticilerinin
(yönetim görevi olan çalışanların) 
etkileşimci ve dönüşümcü liderlik tarzları ile iş performansı ve işten
ayrılma niyeti arasındaki ilişkileri belirleyebilmektir.

Cumhuriyet Üniversitesi
Sağlık Hizmetleri Uygulama ve Araştırma Hastanesi’nde tüm yönetim kademelerinde
çalışan yöneticiler (alt kademe, orta kademe, üst kademe) araştırmanın evrenini
oluşturmaktadır. 139 sağlık yöneticisi arasından 122 kişiye anket yöntemi
kullanılarak veriler elde edilmiştir. Veriler SPSS 22.0 programı ile korelasyon
ve regresyona analizi ile değerlendirilmiştir.  Araştırma bulgularına göre dönüşümcü liderlik
ile işten ayrılma niyeti arasında negatif yönlü ilişki belirlenmiştir. İlaveten
dönüşümcü liderlik iş performansını olumlu yönde etkilemektedir.  Çalışma doğrultusunda dönüşümcü liderliğin
işten ayrılma niyetini azalttığı ve iş performansını artırdığı saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Etkileşimci Liderlik, Dönüşümcü Liderlik, İş Performansı, İşten Ayrılma Niyeti

Kaynakça

• Akad, İ., Budak, G., Budak, G.(2002). İşletme Yönetimi. Barış Yayınları İzmir. Vigoda-Gadot, E. (2006). Leadership style, organizational politics, and employees’ performance: An empirical examination of two competing models. Personnel Review, 36(5), 661-683.
• Ertürk, A., ve Dönmez, E. (2017). Ruhsal Liderlik ve Eğitimdeki Yansımaları, II. Uluslararası Felsefe Eğitim Sanat ve Bilim Tarihi Sempozyumu,11-19.
• Seyhan, M. (2014). İşletmelerde Örgütsel Bağlılık Ve Örgütsel Bağlılığı Etkileyen Faktörler: Gümrük Memurları Üzerine Bir Araştırma, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Dönem Projesi, Edirne.
• Şahin, F., Sarıdemir, T. (2016). Okul Müdürlerinin Liderlik Stillerine Göre Öğretmenlerin Yaşam Doyumlarının ve Evlilik Doyumlarının İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1): 391-426, Ankara.
• Karahan, A. (2008). Hastanelerde Liderlik Ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 10(1), 145-162..
• Aslan, Ş. (2013). Geçmişten Günümüze Liderlik Kuramları (Sağlık Yönetimi Bakış Açısıyla). Eğitim Yayınevi,Konya.
• Çetin, Ş. Korkmaz, M. ve Çakmakçı, C. (2012), Dönüşümsel ve Etkileşimsel Liderlik ile Lider-Üye Etkileşiminin Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(1): 7- 36.7.
• Eren, M. ve Titizoğlu, Ö. (2014). Dönüşümcü Ve Etkileşimci Liderlik Tarzlarının Örgütsel Özdeşleşme Ve İş Tatmini Üzerindeki Etkileri. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (27),275-303..
• Ceylan, A. Keskin, H., Eren, Ş. (2005). Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkilere Yönelik Bir Araştırma. Yönetim Dergisi, 16(51):32-42.
• Seyfikli, C. (2007). Hastane Yöneticilerinin Liderlik Davranışlarının Personel İş Doyumuna Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eskişehir.
• Avolio, B. J.,Bass, B. M. ve Jung, D. I. (1999). Re Examining the Components of Transformational and Transactional Leadership Using the Multifactor Leadership Questionnaire. Journal of Occupational & Organizational Psychology, 72(4): 441-462.
• Erdal, M. (2007). İşletmelerde Dönüştürücü Liderlik Davranışlarının Analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
• Bolat, Tamer ve A. Seymen, Oya (2003). Örgütlerde İş Etiğinin Yerleştirilmesinde Dönüşümcü Liderlik Tarzının Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:6, Sayı:9, 59-85.
• Erçetin, Ş. (2000). Lider Sarmalında Vizyon. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Keçecioğlu, T. (2003). Lider-Liderlik: Değişim Yolunda İyi Bir Öğrenci ve İyi Bir Öğretmen. Okumuş Adam Yayıncılık İstanbul.
• 17. . Dibley, J.E. (2009). The Relatıonshıp Between The Transformatıonal Leadershıp Style Of Offıcers And The Levels Of Theır Followers’ Work Engagemen In The South Afrıcan Army. Master Of Arts İn The Subject Industrıal And Organısatıonal Psychology At The Unıversıty Of South Afrıca.
• Eren, E. (2004). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta Yayınları İstanbul.
• Karip, E. (1998). Dönüşümcü Liderlik. Kuram Ve Uygulamada Eğitim. Yönetim Dergisi, 4(4) 443-465..
• Gökkaya, Ö. (2003). Bilgi Çağında Organizasyon ve Dönüştürücü Liderlik. II. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetimi Kongresi Bildiriler Kitabı, İzmit.
• Murat, G. ve Açıkgöz, B. (2007). Yöneticilerin Örgüt Kültürü Algılamalarına İlişkin Bir Analiz: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Örneği. Zonguldak Karaelmas Üniversitresi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (5): 1–20.
• Bass, B. M., & Avolio, B. J. (1990). Transformational leadership development: Manual for the multifactor leadership questionnaire. Consulting Psychologists Press.
• Demir, H., ve Okan, T. (2008), Etkileşimsel ve Dönüşümsel Liderlik: Bir Ölçek Geliştirme Denemesi. Yönetim ve Yıl Dergisi,19(61):72-90.
• Eraslan, L. (2004). Liderlik Olgusunun Tarihsel Evrimi, Tarihsel Kavramlar ve Yeni liderlik Paradigmasının Analizi. Milli Eğitim Dergisi, Sayı 162, 162,(3).
• Bakan, İ., Erşahan, B., Büyükbeşe, T., Doğan, İ, Kefe, İ. (2015). Dönüşümcü Ve Etkileşimci Liderlik İle Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 7(14): 201-222.
• Demirtaş, E ve Şama, E., (2016). Okullarda Dönüşümcü Liderlik ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 10, 275-298.
• Cho, Seonghee, Misty M. Johanson, and Priyanko Guchait. (2009) "Employees İntent to Leave: A Comparison of Determinants of İntent to Leave Versus İntent To Stay."International Journal of Hospitality Management, 28(3): 374-381.
• Gürkan, G., Demiralay. Ç. (2013) Görev Çatışması ile işten Ayrılma Niyeti İlişkisinin Araştırılması: Konaklama İşletmeleri Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt:14 Sayı:2, 59-79.
• Ünler, E., Kılıç, B., Çıray, J.C. (2014).İletişim İkliminin İş Doyumu ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisine Etkisi. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11(41), 237-250.
• Ilısu, İ. (2012), Personel Güçlendirmenin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi Üzerine Bir Araştırman. Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Yener, S. (2014). Özel Ortaöğretim Kurumlarında Paylaşılan Liderlik Davranışı Ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkide Psikolojik Güvenlik Algısının Aracı Değişken İlişkisinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Gözler, Ö. (2007). Kötü Yönetici İşi Bıraktırıyor, Capital Dergisi, Erişim Tairihi: 05.10.2016 http://www.capital.com.tr/kotu-yonetici-isi-biraktiriyor-haberler/19528.aspx.
• Gürkan, Y.(1995). Çağdaş Yönetim Anlayışı Doğrultusunda Örgütlerde Performans Kavramı Ve Performans Yönetimi. Vergi Dünyası, Sayı: 169, 48–70.
• Yıldız, S., Savcı, G., Kapu, H. (2014). Motive Edici Faktörlerin Çalışanların İş Performansına ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:21 Sayı:1, Manisa.
• Beğenirbaş, M., Turgut, E. (2014). İş Performansının Sağlanmasında Çalışanın Duygusal Emeğinin ve Örgütte Güven Algısının Etkileri. İş, güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi,16(3), 131-149..
• Ertan, H. (2008). Örgütsel Bağlılık, Motivasyonu Ve Performansı Arasındaki İlişki: Antalya’da Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde bir İnceleme Doktora Tezi Afyonkarahisar.
• Ünlü, O. ve Yürür, Ş. (2011). Duygusal Emek, Duygusal Tükenme ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi. İş, Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi,14(2),81-104..
• Bağcı, Z.(2014) Çalışanların İş Doyumunun Görev ve Bağlamsal Performansları Üzerindeki Etkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. Yıl: 4, Sayı: 33, 51-60.
• Çekmecelioğlu, H. (2014). Göreve ve İnsana Yönelik Liderlik Tarzlarının Örgütsel Bağlılık, Is Performansı ve İsten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkileri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Kocaeli. Sayı 28:21-34.
• Griffith, J. (2004). Relation of principal transformational leadership to school staff job satisfaction, staff turnover, and school performance. Journal of Educational Administration, 42(3), 333-356.
• Bass, B., M., (1985), “Leadership: Good, Better, Best”, Organizational Dynamics, Winter85, Vol. 13 Issue 3, 26-40.
• Bluedorn, A.C., (1982), “A Unified Model of Turnover From Organizations”, Human Relations, 35; 135–153.
• Netemeyer, R. G., James S. B., D. O. McKee, ve Robert Mc M., (1997). An Investigation into the Antecedents of Organizational Citizenship Behaviors in a Personal Selling Context. Journal of Marketing, 61, pp. 85-98.
• Kirkman, B.L. ve Rosen, B. (1999), “Beyond Self-Management: Antecedents And Consequences Of Team Empowerment”, Academy of Management Journal, 42(1): 58-74.
• Sigler, T.H., Pearson, C. M. (2000), Creating An Empowering Culture: Examining The Relationship Between Organizational Culture And Perceptions Of Empowerment, Journal of Quality Management, 5:27-52.
• Yılmaz H., Karahan A.(2010). Liderlik Davranışı, Örgütsel Yaratıcılık Ve İşgören Performansı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Uşak’ta Bir Araştırma, Yönetim Ve Ekonomi Dergisi, 17(2), 145-158.
• Uysal, Ş. A., Keklik, B., Erdem, R., Ve Çelik, R. (2012). Hastane Yöneticilerinin Liderlik Özellikleri İle Çalışanların İş Üretkenlik Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 15(1).25-57.
• Özdevecioğlu, M., ve Kanıgür, S. (2009). Çalışanların ilişki ve görev yönelimli liderlik algılamalarının performansları üzerindeki etkileri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(16), 53-82.