Kadınların Gıda ve Mutfak Hijyeni ile İlgili Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 3, 11 - 22, 30.09.2018

Sema Özmert Ergin , Aysun Güzel

Öz

Bu
araştırmanın amacı, farklı yaş, eğitim düzeyi ve meslek grubundaki kadınların
gıda ve mutfak hijyeni bilgilerinin,  bu
konudaki tutum ve davranışlarının değerlendirilmesidir. Araştırma tanımlayıcı
tipte epidemiyolojik bir araştırmadır ve Burdur ilinde yapılmıştır. Araştırma
Kasım 2016-Ocak 2017 tarihleri arasında araştırmaya katılmaya gönüllü olan 420
kadınla gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya başlamadan önce etik kurul onayı
alınmış ve katılımcılardan gönüllülük formu doldurmaları istenmiştir. Araştırma
verileri 32 sorudan oluşan veri toplama aracı ile toplanmıştır ve SPSS 16
programında analiz edilmiştir. Araştırmaya katılan kadınların yaş ortalaması
39,25±1,25’tir ve %43,1’i üniversite mezunudur. Katılımcıların %55,7’si ev içi
temizlik faaliyetlerinden en önemlisini ‘mutfak’ olarak ifade etmiştir. Gıda
hijyeni açısından katılımcıların %41,4’ü bakterileri tehlikeli bulmuştur.
Dondurulmuş gıdaları çözdürme işleminde buzdolabında bekletme yöntemini en çok
kullanan yaş grubu %83,3 ile 66-77 yaş grubu olmuştur. Bakteriler arasında en
çok bilinen %37,2 ile ‘Brucella’
olmuştur. Katılımcıların %11,9’u son beş yıl içinde gıda zehirlenmesi
yaşamıştır ve en fazla zehirlenmeye neden olan gıda %20 ile ‘tavuk eti’ olarak
saptanmıştır.

     Kadınların gıda ve mutfak hijyeni
bilgileri eksiktir ve yanlış yaptıkları uygulamalar fazladır. Satın alma ve
gıda hazırlamaya yönelik yanlış uygulama yapan kadınlar tespit edilmeli; yaş
gruplarına ve eğitimlerine göre gruplandırılmalı ve hem görsel hem de işitsel
düzeyde davranış değiştirmeye yönelik eğitimler verilmelidir.

 

Anahtar Kelimeler

Gıda, Hijyen, İnsan sağlığı, Kadın

Kaynakça

• 1. Kayaardı, S. (2005). Gıda Hijyeni ve Sanitasyon. 2. baskı. İzmir: Sidas yayıncılık.
• 2. Allegrante JP, Barry MM, Auld ME, Lamarre MC, Taub A. (2009). Toward International Collaboration on Credentialing in Health Promotion and Health Education: The Galway Consensus Conference. Health Educ Behav, 36(3): 427-438.
• 3. Jevsnik M, Hlebec V, Raspor P. (2008). Consumers’ awareness of food safety from shopping to eating. Food Control, 19: 737-745.
• 4. Abdalla MA, Siham ES, Alian YYHA, Amel OB. (2008). A study of the microbial content of the domestic refrigerators in Khartoum area. Sud J Vet Sci Anim Husb, 47(1&2): 15-23.
• 5. Noronha F, Silva SA, Mena C, Almeida G, Hogg T, Gibbs P, et al. (2006). Food safety in the domestic environment: Kitchen Hygiene. J Food Technol, 4(4): 264-267.
• 6. Özkaya FD, Cömert M. (2008). Gıda zehirlenmelerinde etken faktörler. Turk Hij Den Biyol Derg, 65(3): 149-158.
• 7. Urazel B, Çelikel A, Karbeyaz K, Akkaya H. (2014). Gıda zehirlenmesine bağlı rapor düzenlenen adli olguların değerlendirilmesi. Dicle Tıp Derg, 41(1): 113-117.
• 8. Losasso C, Cibin V, Cappa V, Roccato A, Vanzo A, Andrighetto I, et al. (2012). Food safety and nutrition: Improving consumer behaviour. Food Control, 26(2): 252-258.
• 9. Scott E. A rewiew of foodborne disease and other hygiene issues in the home. (1996). J Appl Bacteriol, 80: 5-9.
• 10. Todd ECD, Michaels BS, Smith D, Greig JD, Bartleson CA. (2010). Outbreaks where food workers have been implicated in the spread of foodborne disease. Part 9. Washing and drying of hands to reduce microbial contamination. J Food Prot, 73: 1937-1955.
• 11. Tache J, Carpentier B. (2014). Hygiene in the home kitchen: Changes in behaviour and impact of key microbiological hazard control measures. Food Control, 35: 392-400.
• 12. Bloomfield SF, Scott EA. (2003). Developing an effective policy for home hygiene: a risk-based approach. Int J Environ Health Res, 13: 57-66.
• 13. Aktuğ Gönül Ş, Yaman DB. (2008). Ev mutfaklarındaki uygulamaların gıda hijyeni açısından değerlendirilmesi. Türkiye 10. Gıda Kongresi, Bildiri kitabı, 21-23 Mayıs 2008, Erzurum, 885-888.
• 14. Alim A, Tomul ZD. (2005). Sivas il merkezindeki semt pazarlarında satılan taze peynirlerin Brucella yönünden araştırılması. Mikrobiyol Bült, 39: 219-223.
• 15. Erdoğrul Ö, Erbilir F. (2005). Microorganisms in kitchen sponges. Internet Journal of Food Safety, 6: 17-22.
• 16. Öz V, Karadayı Ş, Çakan H, Karadayı B, Kaya A. (2014). Acil tedavi birimlerinde gıda zehirlenmeleri. Marmara Med J, 27: 89-95.
• 17. Temelli S, Kahya S, Ata Z, Carlı KT, Eyigor A. (2015). Presence of Salmonella in retail grade a eggs determined by the International Organization for Standardization 6579 method and a LightCycler polymerase chain reaction system. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 62:125-132.
• 18. Redmond EC. (2009). The importance of hygiene in the domestic kitchen: Implications for preparation and storage of food and infant formula. Perspectives in Public Health, 129: 69-76.
• 19. Oosterom J. (1991). Epidemiological studies and proposed preventive measures in the fight against human salmonellosis. Int J Food Microbiol, 12: 41-52.
• 20. Luber P. (2009). Cross-contamination versus undercooking of poultry meat or eggs- which risks need to be managed first?. Int J Food Microbiol, 134: 21-28.
• 21. Şahingöz SA, Şahin H. (2009). Consumer awareness on food poisoning. Pakistan J Nutr, 8(8): 1218-1223.
• 22. Beumer RR, Kusumaningrum H. (2003). Kitchen hygiene in daily life. Int Biodeter Biodegr, 51: 299-302.
• 23. Uzunöz M, Büyükbay EO, Bal HSG. (2008). Kırsal kadınların gıda güvenliği konusunda bilinç düzeyleri (Tokat ili örneği). Uludağ Ünv Ziraat Fak Derg, 22(2): 35-46.
• 24. Pappaioanou M. (2004). Veterinary medicine protecting and promoting the public’s health and well-being. Prev Vet Med 2004; 62:153-163.
• 25. Bilici S, Uyar MF, Beyhan Y, Sağlam F. (2008). Besin Zehirlenmeleri, Nedenleri ve Korunma Yolları. Birinci Baskı. Ankara: Klasmat Matbaacılık.
• 26. Kennedy J, Jackson V, Blair IS, McDowell DA, Cowan C, Bolton DJ. (2005). Consumer food safety knowledge and the microbiological and temperature status of their refrigerators. J Food Prot, 68(7): 1421-1430.
• 27. Halk Sağlığı Uzmanları Derneği. Türkiye Halk Sağlığı Raporu. 2012. İnternet adresi: http://halksagligiokulu.org/anasayfa/components/com_booklibrary/ebooks/Turkiye_Saglik_Raporu_2012.pdf
• 28. Cogan TA, Slader J, Bloomfield SF, Humphrey TJ. (2002). Achieving hygiene in the domestic kitchen: the effectiveness of commonly used cleaning procedures. J Appl Microbiol, 92: 885-892.
• 29. Moretro T, Hoiby-Pettersen GS, Habimana O, Heir E, Langsrud S. (2011). Assessment of the antibacterial activity of a triclosan-containing cutting board. Int J Food Microbiol, 146: 157-162.
• 30. Carrasco E, Morales-Rueda A, Garcia-Gimeno RM. (2012). Cross-contamination and recontamination by Salmonella in foods: A review. Food Res Int, 45:545-556.
• 31. Berkholz P, Stamminger R, Wnuk G, Owens J, Bernarde S. (2010). Manual dishwashing habits: an empirical analysis of UK consumers. Int J Consum Stud, 34: 235-242.
• 32. Richter CP. (2010). Automatic dishwashers: effective machines or less efficient consumer habits. Int J Consum Stud, 34: 228-234.
• 33. Lee J, Cartwright R, Grueser T, Pascall MA. (2007). Efficiency of manual dishwashing conditions on bacterial survival on eating utensils. J Food Eng, 80: 885-891.
• 34. Terpstra MJ. (2001). The correlation between sustainable development and home hygiene. Am J Infect Control, 29: 211-217.