The Nursing Approach On Sexual/Reproductive Health In The Elderly: A Topic Ignore In Turkey

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 3, 280 - 284, 30.09.2020

Filiz Polat , Fatma Karasu

Öz

Yaşlılık fiziksel ve bilişsel olarak gerilemenin, sağlık kaybının ve sosyal durumda değişmenin olduğu toplumsal ve kültürel bir olaydır. Bu dönemde meydana gelen fizyolojik, psikolojik ve sosyal değişiklikler bireylerin cinselliğini ve eş ilişkilerini etkilemektedir. Cinsel işlev bozuklukları yaşlı kadın ve erkeklerin cinsel aktivite sıklığını etkileyen fizyolojik faktörlerin başında gelmektedir. Yaşlı sağlığı alanında çalışan sağlık profesyonellerinin cinsel işlev bozukluğu ve müdahale konusunda eğitim, danışmanlık ve güvence sağlayıcı rolleri bulunmaktadır. Hemşirelerin yaşlı bireylerin ihtiyaçlarını belirlenmesinde ve ihtiyaçların giderilmesi için hemşirelik bakımının sağlanmasında büyük sorumlulukları bulunmaktadır. Birey veya çiftlerin cinsel sorunlarının bütüncül hemşirelik yaklaşımı ile rahatlıkla anlatabilecekleri uygun ortamların oluşturulması, cinsel işlevlerinin değerlendirilmesi, bakım planında ele alınması, hasta eğitimlerinde cinsel sağlığın korunmasına yönelik eğitimlerin daha fazla yapılmasını gerekmektedir. Bütün bu uygulamalar yaşam kalitesinin yükseltilmesinde, cinsel sağlığın korunmasında ve gelişiminde önemli rol oynamaktadır. Üreme sağlığı hizmetleri ve sorunları cinselliği kapsayan bir bütün olarak her yaştaki kadın ve erkekleri ilgilendiren bir konu olduğu için süreklilik içinde bir bütün olarak ele alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, Cinsel ve Üreme Sağlığı, Hemşirelik.

Kaynakça

• 1. Softa, HK, Karaahmetoğlu, GU, Erdoğan, O, Yavuz, S. (2015). “Yaşlılarda yaşam doyumunu etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi”. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, (1), 12-21. 2. Karakuş, B. (2018). “Türkiye’de yaşlılara yönelik hizmetler, kurumsal yaşlı bakımı ve kurumsal yaşlı bakımında illerin durumu” (s:60), Ankara: Ertem Basım Yayın Dağıtım San. ve Tic. Ltd. Şti. 3. Heidari, S. (2016). “Sexuality and older people: a neglected issue”. Reproductive Health Matter, 24, 1–5. 4. Yıldırım, B, Özkahraman, Ş, Ersoy, S. (2012). “Yaşlılıkta görülen fizyolojik değişiklikler ve hemşirelik bakımı”. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 19-23. 5. Kokanalı, D, Üstün, YE. (2019). “Reproductive Health In Older Women”. Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 16(2), 97-100. 6. Aydın, S. (2000). “Erkek Üreme Sağlığı”. Van Tıp Dergisi, 7(3), 117-119. 7. Wallace, MA. (2008). “Assessment of Sexual Health in Older Adults”. AJN, American Journal of Nursing, 108(7), 52-60. 8. Özvarış, ŞB, Ertan, EA. “Üreme sağlığında yaşam boyu yaklaşımı”. http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/ureme_sagliginda_yasam_boyu.pdf. Erişim Tarihi: 07.11.2019. 9. Pehlivan, S, Karadakovan, A. (2013). “Yaşlı bireylerde fizyolojik değişiklikler ve hemşirelik tanılaması”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 385-395. 10. Silva, LCS, Cunha, LP, Carvalho, SM, Tocantins, FR. (2015). “Health needs of the elderly woman in the context of primary health care: integrative review”. Enfermeria Global, 14(40), 375-388. 11. .Ören, M, Kızıltepe, R, Özekes, BÇ. (2016). “Yaşlılıkta cinsellik (Sexuality in the elderly)”. Ege Tıp Dergisi, 55, 38-44. 12. Addis, IB, Van Den Eeden, SK, Wassel-Fyr, CL, Vittinghoff, E, Brown, JS, Thom, DH. (2006). “Study Group. Sexual Activity and Function in Middle-Aged and Older Women”. Obstet Gynecol, 107(4), 755-764. 13. Heidari, M, Ghodusi, M, Rezaei, P, Abyaneh, SK, Sureshjani, EH, Sheikhi, RA. (2019). “Sexual Function and Factors Affecting Menopause: A Systematic Review”. Journal of Menopausal Medicine, 25, 15-27. 14. Buttaro, TM, Koeniger-Donohue, R, Hawkins, J. (2014). “Sexuality and Quality of Life in Aging: Implications for Practice”. The Journal for Nurse Practitioners – JNP, 10(7), 480-485. 15. Yaşlı Sağlığı Modülleri, (2011), (s:312-315). T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Ankara: Anıl Matbaacılık. 16. Reyhan, F, Özerdoğan, N, Arık, E. (2018). “İhmal edilen bir konu: Yaşlılıkta cinsellik”. Sağlık Bilimleri Dergisi, 27(1), 76-79. 17. Aguilar, RA. (2017). “Sexual expression of nursing home residents: Systemic review of the literatüre”. Journal of Nursing Scholarship, 49(5), 470-477. 18. Editörler: Eker, E, Şimşek, F. (2007). Bilgilendirme Dosyası-2 ‘’Erkeklerde Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Açısından Sağlıklı Yaşlanma’’. Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Alanında Ulusal ve Yerel Medya Yoluyla Savunuculuk Projesi. Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği. [http://www.cetad.org.tr/CetadData/Books/26/pdf-dosyasini-indirmek-icin-tiklayiniz.pdf]. İstanbul. 19. Canlı, S, Karataş, N. (2018). “Yaşlılar İçin Bir Halk Sağlığı Hemşireliği Yaklaşımı: ‘’Fiziksel Aktivite Danışmanlığı’’”. ASHD, 17(2), 36-45. 20. Sinković, M, Towler, L. (2019). “Sexual Aging: A Systematic Review of Qualitative Research on the Sexuality and Sexual Health of Older Adults”. Qualitative Health Research, 29(9), 1239-1254. 21. Fışkın, G, Beji, NK. (2014). “Cinsel fonksiyonun değerlendirilmesi ve hemşirenin rolü”. Androloji Bülteni, 16(56), 73-76. 22. Karakoyunlu, FB, Öncel, S. (2009). “Cinsel fonksiyon bozukluklarında kadına ait hemşirelik bakım süreci örneği”. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(3), 82-92. 23. Taylor, B, Davis, S. (2006). “Using the extended PLISSITmodel to address sexual healtcare needs”. Nurs Stand, 21(11), 35-40. 24. Şen, S, Usta, E, Aygin, D, Sert, H. (2015). “Yaşlılık ve cinsellik konusunda sağlık profesyonellerinin yaklaşımları”. Androloji Bülteni, 17(60), 64-7. 25. Gümüş, AB, Şıpkın, S, Keskin, K. (2012). “Fonksiyonel sağlık örüntüleri modeli ile bir huzurevinde yaşayan yaşlıların bakım gereksinimlerinin belirlenmesi”. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 3, 13-21. 26. Sabancıoğulları, S. Ata, E. Kelleci, M. Doğan, S. (2011). “Bir psikiyatri kliniğinde hemşireler tarafından yapılan hasta bakım planlarının Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli ve NANDA tanılarına göre değerlendirilmesi”. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, (2), 117-122. 27. Alam, RR, Fadila, DS. (2016). “Knowledge, attitude and practice of elders about sexuality”. Journal of Nursing Education and Practice, 6(12), 24-33. 28. Ege, E, Akın, B, Arslan, SY, Bilgili, N. (2010). “Sağlıklı kadınlarda cinsel fonksiyon bozukluğu sıklığı ve risk faktörleri”. TÜBAV Bilim Dergisi, 3(1), 137-144. 29. Muliira, JK, Muliira, RS. (2013). “Sexual Health for Older Women, Implications for nurses and other healthcare providers”. Sultan Qaboos Univ Med J., 13(4), 469–476.