Hemşirelik Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Sağlık Okuryazarlık Düzeyleri

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 247 - 256, 28.06.2021

Şenay Akgün Hümeyra Hançer Tok Duygu Oztaş

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.930482

Cited By: 5

Öz

Araştırma hemşirelik bölümü öğrencilerinin sağlık okuryazarlık düzeyleri ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi amacıyla kesitsel olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini 241 öğrenci oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında kişisel bilgi formu, “Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (YSOÖ)” ve “Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II (SYBDÖ II)” nin yer aldığı online form kullanılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı, karşılaştırmalı ve ilişki analizlerini içeren istatistik testler kullanılmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 20,57±1,4’tür. Katılımcıların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II’ den aldıkları puan ortalaması 135,89±21,7 ve Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği’nden aldıkları puan ortalaması 9±2,3’dir. Araştırmada öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinden aldıkları puanların en düşük fiziksel aktivite (18,97±5,5) ve stres yönetimi (20,46±4,0) alt boyutlarına ait olduğu saptanmıştır. Araştırma sonucunda hemşirelik öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı ve sağlığı geliştirici yaşam davranışlarının istendik düzeyde olmadığı saptanmıştır. Öğrencilerin sağlık okuryazarlığı düzeyi ile sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının yükseltilmesine yönelik olarak Türkiye üniversitelerinin de “sağlığı geliştiren üniversiteler” misyonunu üstlenmesi ve bu doğrultuda düzenlemeler ile projeler yürütülmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Sağlık Okuryazarlığı, Öğrenciler, Hemşirelik.

Healthy Lifestyle Behaviors and Health Literacy Levels of Nursing Students

Öz

This cross-sectional study was conducted to determine the health literacy levels and healthy lifestyle behaviors of the nursing students. The sample of the study consisted of 241 students. An online form was used to collect the data, using a personal information form, the adult health literacy scale, and the healthy lifestyle behaviors scale II. Statistical tests including descriptive, comparative and correlational analysis were used in the analysis of the data. The average age of the participants is 20.57±1.4. Participants' mean score from the Healthy Lifestyle Behaviors Scale II is 135.89±21.7 and the average score they got from the Adult Health Literacy Scale is 9±2.3. In the study, it was determined that the scores that students got from the scale of healthy lifestyle behaviors belonged to the sub-dimensions of physical activity (18.97±5.5) and stress management (20.46±4.0). As a result of the research, it was determined that the health literacy and health-promoting life behaviors of nursing students were low level. Students with health literacy level as for the improvement of healthy lifestyle behaviors in universities in Turkey "health promoting universities" to assume the mission projects are proposed to be carried out.

Anahtar Kelimeler

Health, Health Literacy, Students, Nursing.

Kaynakça

• 1. World Health Organization, (2021). "Adolescent and Young Adult Health". Erişim adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/adolescents-health-risks-and-solutions. (Erişim tarihi:18.04.2021).
• 2. Committee on Improving the Health, Safety, and Well-Being of Young Adults; Board on Children, Youth, and Families; Institute of Medicine; National Research Council; Bonnie, R.J, Stroud, C. and Breiner, H. (2015). "Investing in the Health and Well-Being of Young Adults", Washington (DC): National Academies Press (US); 2015 Jan 27. Summary. Erişim adresi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK284776/, (Erişim tarihi:18.04.2021).
• 3. World Health Organization. (2021). "Good Health in Youth Sets The Stage for Well-Being in Later Life. 2010." Erişim adresi: https://www.who.int/mediacentre/multimedia/podcasts/2010/year_of_youth_20100812/en/ , (Erişim tarihi: 18.04.2021).
• 4. Association for Young People's Health. (2017). "Why is Focusing on Young People’s Health İmportant? NHS Youth Forum & Kath Evans – NHS England". Erişim adresi: https://www.youngpeopleshealth.org.uk/focusing-young-peoples-health-important-nhs-youth-forum-kath-evans, (Erişim adresi:18.04.2021).
• 5. Apaydın Kaya, Ç. (2015). "Adolesan Sağlığı; Koruyucu Hekimlik ve Erken Tanı". İstanbul: Medikal Akademi Yayıncılık.
• 6. T.C. Sağlık Bakanlığı. (2014). "Sağlıklı Gençlerle Sağlıklı Geleceğe". Erişim adresi: https://www.saglik.gov.tr/TR,3034/ saglikli-genclerle-saglikli-gelecege.html (Erişim tarihi: 10.04.2021).
• 7. Drebold, H. (2020). "Improving Health Literacy of Newly Arrived Refugees: A Qualitative Assessment of The Health-Communication Method Förstå Mig Rätt within The Swedish Civic Orientation". Erişim adresi: http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:1442127/FULLTEXT01.pdf, (Erişim tarihi: 19.04.2021).
• 8. Wu, J-R, Moser, D.K, DeWalt, D.A, Rayens, M.K and Dracup, K. (2016). "Health Literacy Mediates The Relationship Between Age and Health Outcomes in Patients with Heart Failure". Circulation: Heart Failure, 9(1), e002250.
• 9. Tözün, M. ve Sözmen M.K. (2015). "Halk Sağlığı Bakışı ile Sağlık Okuryazarlığı (Health Literacy with Perspective of Public Health)". Smyrna Tıp Dergisi, 2, 48-54.
• 10. Degan, T.J, Kelly, P.J, Robinson, L.D. and Deane, F.P. (2019). "Health Literacy in Substance Use Disorder Treatment: A Latent Profile Analysis". Journal of Substance Abuse Treatment, 96, 46–52. https://doi.org/10.1016/j.jsat.2018.10.009
• 11. Bahar, Z, Beşer, A, Gördes, N, Ersin, F ve Kıssal, A. (2018). "Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II'nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması (Healthy Lifestyle Behavior Scale II: A Reliability and Validity Study)". Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12, 1-13.
• 12. Sezer, A. ve Kadıoğlu, H. (2014). "Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi". Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3).
• 13. Akgül, A. (2005). "Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri "SPSS Uygulamaları". (Üçüncü baskı ed.), Ankara: Emek Ofset Ltd. Şti.
• 14. Kendir, C, Akkaya, K, Arslantaş, I. and Kartal, M. (2017). "Health Literacy of Students Who Applied to Medical and Nursing Faculty in Dokuz Eylul University". TJFMPC, 11(3), 144-151
• 15. Macit, M. (2020). "Covid-19 Salgını Sonrası Yetişkin Bireylerin Beslenme Alışkanlıklarındaki Değişikliklerin Değerlendirilmesi". Mersin Univ Saglık Bilim Derg., 13(3), 277-288
• 16. Williamson, S.S. and Chopak-Foss, J. (2015). "Differences in Health Literacy Knowledge and Experiences Among Senior Nursing Students". J Ga Public Health Assoc, 5(2), 184-190.
• 17. Ergün S. (2017). "Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinde Sağlık Okuryazarlığı". Kocaeli Tıp Dergisi, 6(3), 1-6.
• 18. Ayaz-Alkaya, S. and Terzi, H. (2019). "Investigation of Health Literacy and Affecting Factors of Nursing Students". Nurse Education in Practice, 34, 31-35.
• 19. Bakan, A.B. ve Yıldız, M. (2019). "21-64 Yaş Arasındaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma". Sağlık ve Toplum, 29 (3), 33-40.
• 20. Aygar, H, Akbulut Zencirci, S, Ozturk Emiral, G, Alaiye, M, Soysal, A, Onsuz, MF, Isikli, B. and Metintas, S. (2019). "Assessment of Health-Promotion Lifestyle Behaviors of Adults Living in The Semi Rural Area ". North Clin Istanb, 6(1), 13-20. 10.14744/nci.2017.19327
• 21. Polat, Ü, Özen, Ş, Kahraman, B.B. and Bostanoğlu, H. (2016). "Factors Affecting Health-Promoting Behaviors in Nursing Students at A University in Turkey". Journal of Transcultural Nursing, 27(4), 413-419.
• 22.Rezaei‐Adaryani, M. and Rezaei‐Adaryani, M. (2012). "Health‐Promoting Lifestyle of A Group of Iranian Medical, Nursing and Allied Health Students". Journal of Clinical Nursing, 21(23-24), 3587-9.
• 23. Amiri, M, Chaman, R. and Khosravi, A. (2019). "The Relationship Between Health-Promoting Lifestyle and Its Related Factors with Self-Efficacy and Well-Being of Students". Osong Public Health Res Perspect, 10(4), 221−227
• 24. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü. (2018). "Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi ve İlişkili Faktörleri Araştırması". Ankara: Özyurt Matbaacılık.
• 25. Al-Khawaldeh, O. (2014). "Health Promoting Lifestyles of Jordanian University Students". International Journal of Advanced Nursing Studies, 3(1), 27-31.
• 26. Bozhüyük, A. (2010). "Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Değerlendirilmesi". Yükseklisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Ensititüsü, Adana.
• 27. Tedik, S.E. ve Hacıalioğlu, N. (2015). "Hemşirelik Öğrencilerinde Fazla Kilo Durumu ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi". Yükseklisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• 28. Bostan Akmeşe, N. ve Beşer, A. (2017). "Hemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarını Etkileyen Faktörler". Hemşirelikte Eğitim ve Araştirma Dergisi, 14 (1), 38-44
• 29. Sezer, A. (2012) "Sağlık Okuryazarlığının Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ile İlişkisi". Yüksek Lisans Tezi, T.C. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• 30. Zoellner, J, You, W, Connell, C, Smith-Ray, R.L, Allen, K, and Tucker, K.L. (2011). "Health Literacy is Associated with Healthy Eating Index Scores and Sugar-Sweetened Beverage Intake: Findings from The Rural Lower Mississippi Delta". Journal of the American Dietetic Association, 111(7), 1012-20.
• 31. Altsitsiadis, E, Undheim, T, De Vries, E, Hinrichs, B, Stockfleth, E, Trakatelli, M. (2012). "Health Literacy, Sunscreen and Sunbed Use: An Uneasy Association". British Journal of Dermatolog, 167, 14-21.