Acil Yardım ve Afet Yönetimi Öğrencilerinde Afetlere Hazırlık Durumları ile Psikolojik Sağlamlık Durumlarının İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 617 - 624, 30.06.2022

Ömer Demirbilek , Emrah Gökkaya

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1001225

Cited By: 7

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de Acil Yardım ve Afet Yönetimi alanında eğitim gören lisans öğrencilerinin afete hazırlık inanç durumları ve psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma korelasyonel modelde tasarlanmıştır. Çalışmanın evrenini Türkiye’de Acil Yardım ve Afet Yönetimi alanında eğitim gören 2430 lisans öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada örneklem olarak seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden, uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda erişilebilen ve çalışmaya katılmayı kabul eden 517 (%21,27) öğrenci ile çalışma gerçekleştirilmiştir. Veri toplama araçları olarak demografik bilgi formu, genel afete hazırlık inanç ölçeği ve kısa psikolojik sağlamlık ölçekleri kullanılmıştır. Ölçeklerin güvenilirliğini belirlemede Cronbach alfa analizi, ölçekler ve alt boyutların ilişkisini tespit için ise Sperman korelasyon analizi kullanılmıştır. Çalışmaya katılım 155 (%32,2) öğrenci ile en fazla Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi öğrencileri katılmıştır. Verilerin analizinde normal dağılım gösterip göstermediği Shapiro-Wilk testi ile belirlenmiştir. Verilerin analizi esnasında tanımlayıcı özellikler olan toplam sayı, en az, en çok, ortalama, standart sapma ve ortanca değerler verilmiştir. Analizler sonucunda afete hazırlık inanç ölçeğinin toplamından ve alt boyutları ile psikolojik sağlamlığın pozitif yönde anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu görülmüştür. Bununla birlikte dikkat çekici şekilde algılanan ciddiyet ve psikolojik sağlamlığın ise negatif yönde anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Buna göre acil yardım ve afet yönetimi öğrencilerinde genel afete hazırlık inanç durumlarının yüksek olması psikolojilerini olumlu yönde etkilemektedir. Ancak ciddiyetleri arttıkça psikolojileri olumsuz yönde etkilenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Acil yardım ve afet yönetimi, Afete hazırlık, Psikolojik sağlamlık

Investigation of the Relationship between Disaster Preparedness and Psychological Resilience in Emergency Aid and Disaster Management Students

Öz

In this study, the relationship between the disaster preparedness belief status and psychological resilience of undergraduate students studying in the field of Emergency Aid and Disaster Management was examined. The research was designed in the correlational model. The universe of the study consists of 2430 undergraduate students studying in the field of Emergency Aid and Disaster Management in Turkey. The convenient sampling method, one of the non-random sampling methods, was used as a sample in the study. In this context, the study was conducted with 517 (21.27%) students who were accessible and agreed to participate in the study. Demographic information form, general disaster preparedness belief scale and short psychological resilience scales were used as data collection tools. Cronbach's alpha analysis was used to determine the reliability of the scales, and Sperman's correlation analysis was used to determine the relationship between the scales and sub-dimensions. Participation in the study was 155 (32.2%) students and Çanakkale Onsekiz Mart University students participated the most. The Shapiro-Wilk test was used to determine whether the data showed normal distribution in the analysis. During the analysis of the data, the descriptive features such as total number, minimum, maximum, mean, standard deviation and median values were given. As a result of the analyzes, it was seen that the total and sub-dimensions of the disaster preparedness belief scale had a positive and significant relationship with psychological resilience. However, it was determined that perceived seriousness and psychological resilience had a significant negative relationship. Accordingly, the high level of general disaster preparedness belief in Emergency Aid and Disaster Management students affects their psychology positively. However, as their severity increases, their psychology is negatively affected.

Anahtar Kelimeler

Psychological stability, Disaster preparation belief, Emergency Assistance and Disaster Management

Kaynakça

• 1. T.C. İçişleri Bakanlığı, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. (2014). “Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü”. Ankara: Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
• 2. UNDRR. (2009). “2009 UNISDR Terminology on Disaster Risk Reduction”. Erişim adresi: https://www.unisdr.org/files/7817_ UNISDRTerminologyEnglish.pdf. (Erişim tarihi:26.08.2021). 3. CRED. (2021)."Disaster1 Year in Review 2020 Global Trends and Perspectives". Erişim adresi: https://emdat.be/sites/default/ files/adsr 2020.pdf. (Erişim tarihi: 17.08.2021).
• 4. EM-DAT. (2021). “EM-DAT Atlası- Türkiye; 2018”. Erişim adresi:https://www.emdat.be/emdat_atlas/sub_html_pages/sub_html_TUR.html. (Erişim tarihi:13.08.2021).
• 5. T.C. İçişleri Bakanlığı, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. (2021). “Haberler”. Erişim adresi: https://afad.gov.tr/haberler. (Erişim tarihi: 13.08.2021).
• 6. Mızrak, S. (2017). Afetlere Dirençli Toplum Oluşturmak İçin Bireysel Yeterlilikler. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• 7. Anadolu ajansı. (2020). “İçişleri Bakanı Soylu: 2021 yılını Türkiye'de Afet Eğitim Yılı ilan edeceğiz”. Erişim adresi: https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/icisleri-bakani-soylu-2021-yilini-turkiyede-afet-egitim-yili-ilan-edecegiz/1986383. (Erişim tarihi: 20.09.2021).
• 8. Koçak, H. ve Çalışkan, C. (2017). "İlk ve acil yardım (paramedik) lisans eğitimi tartışmaları ve acil yardım ve afet yönetimi eğitimi". Hastane Öncesi Dergisi, 2 (1), 63-66.
• 9. Maya, İ. ve Çalışkan, C. (2016). "Dünyada lisans derecesi düzeyinde afet eğitimi ve öğretimi yapan programların değerlendirilmesi ve Türkiye örneği". TurkishStudies, 11 (9), 579-604.
• 10. Erdur Baker, Ö. ve Doğan, T. (2020). “Afetler Krizler Travmalar ve Psikolojik Yardım”. Ankara: Atalay Matbaacılık.
• 11. Oflaz, F. (2008). "Felaketlerin psikolojik etkileri ve hemşirelik uygulaması". C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12 (3), 70-76.
• 12. McCann, C. M, Beddoe, E, McCormick, K, Huggard, P, Kedge, S, Adamson, C. and Huggard, J. (2013). "Resilience in the health professions: A review of recent literature". Intnl J Wellbeing, 3 (1) 60-81. doi:10.5502/ijw. v3i1.4
• 13. Inal, E. Altintas, KH. and Dogan, N. (2018). “The Development of a General Disaster Preparedness Belief Scale Using the Health Belief Model as a Theoretical Framework”. International Journal of Assessment Tools in Education, 5 (1), 146-158.
• 14. Smith, BW. Dalen, J. Wiggins, K. Tooley, E. Christopher, P, and Bernard, J. (2008). “The brief resilience scale: assessing the ability to bounce back”. Int J Behav Med, 15 (3), 194-200. doi:10.1080/10705500802222972
• 15. Doğan, T. (2015). "Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması". The Journal of Happiness & Well-Being, 3 (1), 93-102.
• 16. Ertuğrul, B. ve Ünal, S. (2020). "Bir Vakıf Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunda Öğrenim Gören Öğrencilerin Genel Afete Hazırlıklı Olma İnanç Durumlarının Belirlenmesi". Afet ve Risk Dergisi, 3 (1), 31-45.
• 17. İnal, E. Kocagöz, S. ve Turan M. (2012). "Temel afet bilinç ve hazırlık düzeyinin saptanmasına yönelik bir araştırma". Türkiye Acil Tıp Dergisi, 12 (1), 15-19.
• 18. Kocaman, Y. (2019). 112'de Çalışan Personelin Afete Hazırlık Düzeyinin İncelenmesi: Gümüşhane İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gümüşhane.
• 19. Inal, E. (2015). Acil Durumlara/Afetlere Bireysel Hazırlığı Değerlendirmek İçin Sağlık İnanç Modeli’ne Dayalı Ölçek Geliştirme. Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Halk sağlığı enstitüsü, Ankara.
• 20. Karakış, S. (2019). Kamu Hastanelerinde Çalışan Hemşirelerin Afetlere Hazır Oluşluk Durumları ve Psikolojik Sağlamlıkları. Yüksek Lisans tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 21. McAllister, M. and Lowe, JB. (2011). “The Resilient Nurse: Empowering Your Practice”. New York: Springer Publishing Company.
• 22. McAllister, M. (2013). "Resilience: a personal attribute, social process and key professional resource for the enhancement of the nursing role”. Prof Inferm, 66 (1), 55-62.
• 23. Gillespie B.M, Chaboyer W, Wallis M. and Grimbeek P. (2007). "Resilience in the operating room: developing and testing of a resilience model". J Adv Nurs. 59 (4), 427-438.