Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı ve Siber Zorbalık

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 596 - 609, 30.06.2022

Ümran Demircan Merve Işık Nermin Gürhan

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.889889

Öz

İnternet yaşamımızda kolaylık sağlarken, bağımlılığa da neden olduğu belirtilmekte ve bu durum siber zorbalık kavramını beraberinde getirmektedir. Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve siber zorbalık sıklığını belirlemek ve demografik özelliklerle ilişkisini saptamaktır. Ayrıca sosyal medya bağımlılığı ve siber zorbalık arasındaki ilişkiyi incelemektir. Tanımlayıcı tipteki araştırma örneklemi 210 öğrenciden oluşmaktadır. Veriler ‘Kişisel Bilgi Formu’, ‘Sosyal Medya Bağımlılık Ölçeği’ ve ‘Siber Zorbalık Ölçeği’ kullanılarak toplanmıştır. Verilerde tanımlayıcı istatistikler, ki kare, Pearson korelasyon testi, t testi, ANOVA test analizinden yararlanılmıştır. Kabul edilen anlamlılık düzeyi p<0,05’tir. Araştırmada öğrencilerin sosyal medya bağımlılığı ve siber zorbalık düzeyleri düşük, Sosyal Medya Bağımlılığı ile Siber Zorbalık arasında pozitif yönlü ilişki bulunmuştur. Yaş ile Siber Zorbalıkla pozitif yönlü, Sanal toleransla negatif yönlü ilişki saptanmıştır. Sosyal Medya Bağımlılığının cinsiyet, anne eğitim düzeyi ve internette kalma süresine göre anlamlı olarak farklılaştığı; kadınların erkeklere göre, anne eğitim düzeyi ilkokul olanların okuma yazma olmayan, lise ve üniversitede okuyanlara göre; interneti 5 saat ve fazla kullananların 1-2 ve 3-4 saat kullananlara göre, sosyal medya bağımlılığı puan ortalamaları daha yüksek bulunmuştur. Siber Zorbalık cinsiyet, sınıf derecesi, anne eğitim düzeyine göre anlamlı olarak farklılaşmaktadır. Erkek öğrencilerin kadın öğrencilere göre; ikinci sınıfların birinci sınıflara göre; annesi lise mezunu olanların diğerlerine göre siber zorbalık puan ortalamaları daha yüksektir. Sosyal medya bağımlılığı farkındalık çalışmaları, önleme programları ve siber zorbalığı azaltmak için etiğin eğitime entegrasyonu önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenci, siber zorbalık, sosyal medya

The Relationship Between Social Media Addiction and Cyber Bullying in University Students

Öz

While the Internet provides convenience, it is stated that it also causes addiction and brings the concept of cyberbullying with it. The aim of this study is to determine the frequency of social media addiction and cyberbullying among university students and to determine their relationship with demographic characteristics. It is also to examine the relationship between social media addiction and cyberbullying. The descriptive research sample consists of 210 students. Data were collected using the ‘Personal Information Form’, the ‘Social Media Addiction Scale’ and ‘Cyberbullying Scale’ Descriptive statistics, chi-square, Pearson correlation test, t test, ANOVA test analysis were used in the data. The accepted significance level is p<0.05.In the study, it was determined that the students' social media addiction and cyberbullying levels were low, there was positive relationship between Social Media Addiction and Cyberbullying. There was a positive relationship with age and Cyber Bullying, and a negative relationship with Virtual Tolerance. Social Media Addiction differs significantly according to gender, mother's education level and duration of stay on the internet.; women compared to men, primary school education level of women compared to illiterate, high school and university; Social media addiction mean scores of those who use the internet for 5 hours or more were found to be higher than those who use the internet for 1-2 and 3-4 hours. Cyberbullying differs significantly according to gender, grade level, and mother's education level. Compared to female students, male students; second graders compared to first graders; Cyberbullying mean scores of those whose mothers are high school graduates are higher than the others. Social media addiction awareness studies, prevention programs and integration of ethics into education can be recommended to reduce cyberbullying.

Anahtar Kelimeler

Cyberbullying, social media, student

Kaynakça

• 1. Yaman, E. ve Sönmez, Z. (2015). “Ergenlerin Siber Zorbalık Eğilimleri’’. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying, 2 (1), 18-31.
• 2. Tokunaga, R.S. (2010). “Following you home from school: A critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization’’. Computers in Human Behavior, 26 (3), 277-287.
• 3. Kowalski, R.M, Limber, S.P. and Agaston, P.W. (2012). “Cyberbullying Bullying in the Digital Age’’. Second Edition. Wiley- Blackwell Pub.
• 4. Savcı, M, Ercengiz, M. ve Aysan, F. (2018). “Ergenlerde Sosyal Medya Bozukluğu Ölçeği’nin Türkçe Uyarlaması’’. Arch Neuropsychiatry, 55, 1-8.
• 5. Van den Eijnden R. J. J. M, Lemmens J.S. and Valkenburg P.M. (2016). “The Social Media Disorder Scale: Validity and psychometric properties’’. Comput Human Behav, 61, 478–487.
• 6. Akbaba, S. ve Eroğlu, Y. (2013). “İlköğretim Öğrencilerinde Siber Zorbalık ve Mağduriyetin Yordayıcıları’’. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (1), 105-121.
• 7. Kavuk, M. ve Keser, H. (2016). “İlköğretim okullarında siber zorbalık’’. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31.
• 8. Küçük, S, İnanıcı, M.A. ve Ziyalar, N. (2017). ‘’Siber Zorbalık Ölçeği Türkçe Uyarlaması’’. Adli Tıp Bülteni, 22 (3), 172-176.
• 9. Gürhan, N. (2017). ‘’Her Yönüyle Akran Zorbalığı’’. Türkiye Klinikleri J Psychiatr Nurs-Special Topics, 3 (2), 175-81.
• 10. TÜİK (2019). “Hane halkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması’’. Haber bülteni no: 30574.
• 11. Şahin, C. ve Yağcı, M. (2017). “Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formu: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması’’. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14 (1), 523-538.
• 12. Tutgun-Ünal, A. (2019). “İletişim Fakültesi Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılığının İncelenmesi: Üsküdar Üniversitesi Örneği’’. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, (2), 49-80.
• 13. Özdemir, Z. (2019). “Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı’’. Beykoz Akademi Dergisi, 7 (2), 91-105. doi: 10.14514/Byk.M.26515393.2019.7/2.91-105
• 14. Gül, Ş. ve Diken, E.H. (2018). ‘’Fen Bilgisi Öğretmeni Adaylarının Sosyal Medya Bağımlılıklarının İncelenmesi’’. Kafkas Üniversitesi, E – Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5 (1), 41-50.
• 15. Dalmaz, E. (2014). “Üniversite Öğrencilerinde Siber Zorbalık/Mağduriyet, Depresyon ve Anksiyete Arasındaki İlişkinin İncelenmesi’’, Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Uygulamalı Psikoloji Programı, İstanbul.
• 16. Eroğlu, Y. ve Güler, N. (2015). ‘’Koşullu Öz-Değer, Riskli İnternet Davranışları ve Siber zorbalık/Mağduriyet Arasındaki İlişkinin İncelenmesi’’. Sakarya University Journal of Education, 5 (3), 118-129.
• 17. Otrar, M. ve Ökte, A. (2014). “Öğrencilerin Zorbalık Eğilimleri ile Sosyal Medya Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi’’. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching, 3(3), 135-144.
• 18. Ünver, H. ve Koç, Z. (2017). “Siber Zorbalık ile Problemli İnternet Kullanımı ve Riskli İnternet Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi’’. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15 (2), 140-117.
• 19. Baldry, A.C, Farrington, D.P. and Sorrentino, A. (2015). “Am I At Risk Of Cyberbullying”? A Narrative Review and Conceptual Framework for Research on Risk of Cyberbullying and Cybervictimization: The Risk and Needs Assessment Approach. Aggression and Violent Behavior, 23, 36-51.
• 20. Ekşi, F. (2012). “Narsistik Kişilik Özelliklerinin İnternet Bağımlılığı ve Siber Zorbalığı Yordama Düzeyinin Yol Analizi ile İncelenmesi’’. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (3), 1683-1706.
• 21. Özel, S. (2013). “Lise Öğrencileri Arasında Siber Zorbalık, Siber Mağduriyet, Depresyon ve Benlik Saygısı İlişkisi’’. Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Fatih Üniversitesi, İstanbul.
• 22. Tutgun Ünal, A. ve Deniz, L. (2016). ‘’Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılığının İncelenmesi’’. Route Educational and Social Science Journal, 3 (2), 155-181.
• 23. Balcı, Ş. ve Tiryaki, S. (2013). “Facebook Addiction Among High School Students in Turkey”, TÜRKİAD Araştırmaları Dergisi, (34), 255-278.
• 24. Yılmazsoy, B. ve Kahraman, M. (2017). “Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılığı ile Sosyal Medyayı Eğitsel Amaçlı Kullanımları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Facebook Örneği”, Journal of Instructional Technologies and Teacher Education, 6 (1), 9-20.
• 25. Çelik, M. (2017). “Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılık Düzeylerinin İncelenmesi: Kültür Üniversitesi Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma’’. İletişimde Yeni Yaklaşımlar Konferansı, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• 26. Alkan, H. ve Doğan, B. (2018). ‘’A Research of The Relationship Between High School Students' Social Media Usage And Their Well-Being’’. International Journal of Educational Research Review, 3 (4), 97-102.
• 27. Calvete, E, Orue, I, Estévez, A, Villardón, L. and Padilla, P. (2010). “Cyberbullying in Adolescents: Modalities and Aggressors’ Profile’’. Computers in Human Behavior, 26 (5), 1128-1135.
• 28. Özdemir, M. ve Akar, F. (2011). “Lise Öğrencilerinin Siber-Zorbalığa İlişkin Görüşlerinin Bazı Değişkenler Bakımından İncelenmesi’’. Educational Administration: Theory and Practice, 17 (4), 605-626.
• 29. Erdem, G. (2019). “Lise Düzeyindeki Öğrencilerde, Sosyal Medya Kullanımı, Akran İlişkileri ve Duygu Düzenleme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi’’. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa.
• 30. Atalay, R. (2014). “Lise Öğrencilerinin Sosyal Medyaya İlişkin Tutumları ile Algıladıkları Sosyal Destek Düzeyleri Arasındaki İlişki (Bahçelievler İlçesi Örneği)’’. Eğitim Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• 31. Çiftçi, H. (2018). “Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı’’. Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (4), 417-434.
• 32. Demir Y. ve Kumcağız, H. (2019). “Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılığının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi’’. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9 (52), 23-42.
• 33. Karaiskos, D, Tzavellas, E, Balta, G. and Paparrigopoulos, T. (2010). “Social Network Addiction: A New Clinical Disorder?”, European Psychiatry, 25, 855.
• 34. Alyakut, Ö. (2017). “Üniversite Öğrencilerinin Siber Zorbalık Hakkında Görüşleri’’. Proceedings Book of 2nd International Scientific Researches Congress on Humanities and Social Sciences (Ibad-2017), 349-363.
• 35. İğdeli, F. (2018). “Üniversite Öğrencilerinin Siber Zorbalık, Siber Mağduriyet ve Siber Zorbalık Duyarlılıklarının Çeşitli Değişkenler Bağlamında İncelenmesi’’. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• 36. Özden, M.S. ve İçellioğlu, S. (2014). “The Perception of Cyberbullying and Cybervictimization by University Students in Terms of Their Personality Factors’’. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 4379-4383.
• 37. Balakrishnan, V. (2015). “Cyberbullying Among Young Adults in Malaysia: The Roles of Gender, Age and Internet Frequency’’. Computers in Human Behavior, 46, 149–157.
• 38. Akçan, G. ve Öztürk, E. (2020). ‘’The Investigation of Predictors of Cyberbullying and Cyber Victimization in University Students’’. Turkiye Klinikleri J Foren Sci Leg Med, 17 (1), 47-57.
• 39. Laftman, S.B, Modin, B. and Östberg, V. (2013). “Cyberbullying and Subjective Health: A Large-Scale Study of Students in Stockholm, Sweeden’’. Children and Youth Services Review, 35, 112-119.
• 40. Serin, H. (2012). “Ergenlerde Siber Zorbalık/Siber Mağduriyet Davranışları ve Bu Davranışlara İlişkin Öğretmen ve Eğitim Yöneticilerinin Görüşleri’’. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.