Afet Sahası Çalışanlarının Stres Düzeyi ve Motivasyon Verimliliği ile İlişkili Bir Araştırma: Ankara İli İtfaiyesi Örneği

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 4, 1543 - 1552, 26.12.2023

Merve Vuslat Semanur Görgen , Nurçin Küçük Kent

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1366628

Öz

Travmatik etkilenimlere çalışma sürecinde daha sık maruz kalınabilecek olağanüstü ve afet sahası gibi meslek gruplarında strese bağlı sıkıntı koşullarının etkilerinin araştırılması önemlidir.
Bu çalışmanın amacı; acil durumlar, kazalar veya afet gibi yüksek stresli çalışma koşullarında çalışabilen İtfaiye Teşkilatı çalışanlarının; algılanan stres, motivasyon verimlik düzeyleri ve ilişkilerini değerlendirmekti. Çalışma yönteminde 10 sorudan oluşan algılanan stres ve 25 sorudan oluşan motivasyon verimlilik ile ilişkili 5’li Likert tipi anket soruları Ankara Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Teşkilatı’nda çalışan 292 gönüllü katılımcıya uygulandı. Elde edilen veri sonuçlarına ait ortalama±standart sapma değerleri ve gruplar arasındaki karşılaştırmalar SPSS istatistik programı kullanılarak hesaplandı. Çalışanların stres, motivasyon verimlilik düzeyleri ve ilişkilerinin olup olmadığı gruplar arasında karşılaştırıldı. Algılanan stres ve motivasyon verimlilik ölçeklerinin Cronbach alfa güvenirlik katsayıları sırasıyla: 0,634 ve 0,669 idi. Çalışmada yer alan örneklemin algılanan stres (15,47±4,41) ve motivasyon verimlilik (76,29±7,74) düzeyleri orta seviyedeydi. Diğer yandan, çalışanların algılanan stres ile motivasyon verimlilik ortalamaları ve diğer değişkenler arası herhangi bir anlamlı farklılık gözlenmedi (p>0,05).
Bu çalışma sonucunda, travmatik olaylara müdahale eden afet sahası çalışanlarının psikolojik yönden olumsuz etkilenme durumlarına karşı periyodik olarak stres düzeylerinin tespiti ve araştırılmasının süreç yönetiminin başarısı açısından yararlı olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İtfaiye ve Kurtarma Personeli, Motivasyon, Stres, Verimlilik

A Study Related with the Level of Stress and Motivation Effıency of Disaster Field Employees: Ankara Provincial Fire Department Example

Öz

It is important to investigate the effects of stress-related distress conditions in occupational groups such as extraordinary and disaster areas, which may be exposed to traumatic influences more frequently during the working process.
The aim of this study was to evaluate perceived stress, motivational productivity levels and relationships of Fire Brigade employees, who can work in high stress working conditions such as emergencies, accidents or disasters. In the method of the study; A 5-point Likert-type questionnaire consisting of 10 questions related to perceived stress and 25 questions related to motivation and productivity was applied to 292 volunteer participants working in the Ankara Metropolitan Municipality Fire Department. The mean±standard deviation values of the obtained data results and the comparisons between the groups were calculated using the SPSS statistical program. The stress, motivation, productivity levels of the employees and whether they have a relationship were compared between the groups. Cronbach's alpha reliability coefficients of perceived stress and motivation productivity scales were 0.634 and 0.669, respectively. The perceived stress (15.47±4.41) and motivational productivity (76.29±7.74) levels of the sample included in the study were moderate. On the other hand, no significant difference was observed between the employees' the mean of perceived stress and the mean of motivation productivity and other variables (p>0.05).
As a result of this study, it is thought that determining and investigating the stress levels periodically against the psychological negative effects of disaster area workers who intervene in traumatic events may be beneficial for the success of process management.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Fire And Rescue Personnel, Motivation, Stress, Productivity

Kaynakça

• 1. Doğan, A, Keskin, G, Dönmez A. (2021) “Afet yardım çalışanlarında sekonder travma”. Hastane Öncesi Dergisi, 6 (3), 421-432.
• 2. Atılgan, T. ve Dengizler, İ. (2007). “Hazır giyim sektöründe örgütsel stres üzerine bir araştırma”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (2), 62-93.
• 3. Arpacı, Ö. (2009). Otel işletmelerinde çatışma ve yönetimi: Ankara Örneği. Yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• 4. Luo, J, Zhang,B, Willroth, E. C, Mroczek, D.K. Roberts, B. W. (2022)."The roles of general and domain-specific perceived stress in healthy aging". J. Gerontol. B. Psychol. Sci. Soc. Sci., 77 (3), 536–549.
• 5. Altan S. (2018). "Örgütsel yapıya bağlı stres kaynakları ve örgütsel stresin neden olduğu başlıca sorunlar".Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (3), 2587-2621.
• 6. Akdemir, A. (2003). “Temel işletmecilik bilgileri”. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• 7. Fullerton, C. S, Ursano, R. J, Wang, L. (2004). “Acute stress disorder, posttraumatic stress disorder and depression in disaster or rescue workers”. American Journal of Psychiatry, 161 (8), 1370-1376.
• 8. Cohen, S, Kamarck, T, Mermelstein, R. (1983). “A global measure of perceived stress”. Journal of Health and Social Behavior, 24 (4), 385-396.
• 9. Erci, B. (2006). “Algılanan Stres Ölçeğinin Türkçe Versiyonunun Güvenilirlik ve Geçerliği”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 9 (1), 58-63.
• 10. Aysu, S. (2013). Belediyelerde motivasyon ve verimlilik: Çanakkale belediyesi örneği. Yüksek lisans tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• 11. Koçyiğit, D. (2016). “Motivasyon ve verimlilik arasındaki ilişki: bir vakıf üniversitesi örneği”. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 8 (31), 15-26.
• 12. Küçük Kent, N. (2022). “Afetler ve stres. Afet direnç kapsamında çalışmalar II ”. (Ed. Melikşah Turan, Vildan Oral). Ankara: Gazi Kitapevi, 83-106. ISBN: 978-625-8275-56-8.
• 13. Quevillon, RP, Gray, BL, Erickson, SE, Gonzalez, ED ve Jacobs, GA (2016). “Helping the helpers: assisting staff and volunteer workers before, during, and after disaster relief operations”. J Clin Psychol,, 72 (12), 1348-1363.
• 14. Örücü, M. Ç, Demir, A. (2009). “Psychometric evaluation of perceived stress scale for Turkish university students”. Stress And Health: Journal Of The International Society For The Investigation Of Stress, 25 (1), 103-109.
• 15. Yıldız, E, Çeviker, S. A, Tokur, M. E. Koçak, Ö, Bilgeç, S. B, Yıldırımer, A, Balcı, C. (2021). “Pandemi servisi ve yoğun bakımda çalışan sağlık çalışanlarının anksiyeteve stres düzeylerinin değerlendirilmesi”. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 28 (Özelsayı-1), 19-29.
• 16. Savcı, M, Aysan, F. (2014). “Üniversite öğrencilerinde algılanan stres düzeyi ile stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişki”. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014 (3), 44-56.
• 17. Yıldız, E. (2020). Obez kadınlara verilen baş etme eğitiminin yeme tutumu, stres ve stresle baş etme üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• 18. Yıldırım, S. (2008). “Muhasebe öğretim elemanları ve meslek mensuplarının mesleki stres düzeyini bir araştırma üzerine”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 38, 153-162.
• 19. Haşit, G, Yaşar, O. (2015). “Çalışan kadınlarda örgütsel stres kaynakları: bir kamu kurumu örneği”. Sakarya İktisat Dergisi, 4 (4), 1-30.
• 20. Koçel, T. (2005). “İşletme Yöneticiliği”. İstanbul: Beta Yayınları, Yay. No: 1382, 9. Baskı.
• 21. Saracel, N, Taşseven, Ö. Kaynak, E. (2016). “Türkiye’de çalışan y kuşağında iş tatmini-motivasyon ilişkisi”. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 5 (1), 50-79.
• 22. Tunçer, P. (2013). “Örgütlerde performans değerlendirme ve motivasyon”. Sayıştay Dergisi, 88, 87-108.
• 23. Şahin, H. (2005). “Örgütsel stres”. Maden Mühendisleri Odası Yayınları, Mart, S.54-56.
• 24. Bozöyük, Özgül. (2019). Çalışanların motivasyon düzeylerinin iş performanslarına etkisinde örgütsel stresin rolü: Pursaklar ilçesi devlet okulları örneği. Yüksek lisans tezi. Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• 25. Boz, D, Duran, C, Yenilmez, A. B. (2019). “İş stresinin iş motivasyonu üzerine etkisi”. Türkiye Çalışmaları Ekonomi, Finans, Politika Dergisi, 14 (4), 1189-1204.
• 26. Onay, M, Ergüden, S. (2011). “Örgütsel-Yönetsel motivasyon faktörlerinin çalışanların performans ve verimliliğine etkilerini incelemeye yönelik ampirik bir çalışma”. Manisa-sosyal güvenlik kurumu. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3 (2), 221-230.