Mothers' Views about Their Children Sensory Experiences

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 4, 1785 - 1796, 25.12.2024

Hatice Beşir , Kübra Aldırmaz , Habibe Tokuşlu , Şehnaz Ceylan

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1412236

Öz

Understanding a child's sensory experiences accurately and supporting sensory development can contribute to the child's overall development while providing clues about their behaviors. The family, as the child's primary environment, plays a crucial role in observing the child effectively and serving as a source of information. Therefore, in this study, the aim is to identify and thoroughly examine mothers' views on their children's sensory experiences and sensory sensitivities for the purpose of gaining insights into the child's development. The study employed qualitative research methods, content analysis, and included 15 volunteer mothers with children aged between 12 to 48 months in the year 2022. In the research findings, the perspectives of mothers regarding their children's sensory experiences were examined. Various experiences related to different senses (touch, vision, hearing, smell, taste, vestibular, etc.), opinions on sensory materials, and sensitivities were explored, leading to the identification of diverse sub-themes. According to the results of the study, it was found that the majority of mothers are aware of the importance of their children's sensory experiences and contributions to their development; however, this awareness tends to be concentrated in specific sensory domains. Based on this finding, it was interpreted that providing stimuli for other sensory domains could contribute to both parents and children's development. At the same time, another result of the research is that there are sensory conditions that mothers generally observe in their children, but there is uncertainty about whether these are sensory sensitivities or not. In this context, the study suggests enhancing mothers' awareness of their children's sensory sensitivities.

Anahtar Kelimeler

Mother-Child Relations, Child Devevlopment, Sensation

Çocuklarının Duyusal Deneyimleriyle İlgili Anne Görüşleri

Öz

Çocuğun duyusal deneyimlerin doğru bir biçimde anlaşılması ve duyusal gelişimin desteklenmesi, çocuğun gelişimine katkı sağlarken aynı zamanda davranışları hakkında ipuçları sağlayabilir. Çocuğun ilk çevresi olan aile, bu noktada çocuğu en iyi şekilde gözlemleme fırsatı bulması ve bilgi kaynağı olması açısından önemlidir. Bu nedenle, çalışmada, annelerin çocuklarının duyusal deneyimleri ve duyusal hassasiyetleri hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi ve ayrıntılı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi kullanılmış ve 2022 yılında 12-48 ay arasında çocuğu olan 15 gönüllü anne araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırma bulgularında, annelerin çocuklarının duyusal deneyimlerine ilişkin görüşleri incelenmiş ve çeşitli duyulara (dokunma, görme, işitme, koklama, tat alma, vestibüler vb.) yönelik deneyimler, duyu materyalleri, duyu hassasiyetleri ile ilgili görüşleri alınarak farklı alt temalara ulaşılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, annelerin çoğunun çocuklarının duyusal deneyimlerinin ve gelişimlerine katkılarının öneminin farkında olduğunun fakat bu durumun bazı duyu alanlarında yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Bu sonuca göre, diğer duyu alanlarına yönelik uyarıcılar sağlanmasının ebeveynlere ve çocuklarının gelişimine katkı sağlayabileceği şeklinde yorumlanmıştır. Aynı zamanda araştırmanın diğer sonucuna göre annelerin genel olarak çocuklarında gözlemledikleri duyusal durumların var olduğu fakat bunların duyusal hassasiyet olup olmadığıyla ilgili belirsizliklerin var olmasıdır. Bu bağlamda, araştırmada annelerin çocuklarının duyusal hassasiyetlerine yönelik olarak farkındalıklarının arttırılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Anne-Çocuk İlişkileri, Çocuk Gelişimi, Duyu

Kaynakça

• 1. Tekerci, H. (2022). “Erken Çocukluk Döneminde Duyu Eğitimi ve Nörobilim”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (3), 975-994.
• 2. Atli, S. ve Beyazıt, U. (2015). “Bebeklik ve İlk Çocukluk Döneminde Duyusal Deneyimler”. İçinde: M. YILDIZ BIÇAKÇI (Ed.), Bebeklik ve İlk Çocukluk Döneminde (0-36 Ay) Gelişim: Duyuların Gelişimi ve Desteklenmesi (ss. 339-358). Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
• 3. Donovan, W., Taylor, N. and Leavitt, L. (2007). “Maternal Self-Efficacy, Knowledge of Infant Development, Sensory Sensitivity, and Maternal Response during Interaction”. Developmental Psychology, 43 (4), 865-876.
• 4. Beşir, H. (2020). Bebek Kütüphanesinde Verilen Duyusal Deneyimler Eğitim Programının Bebeklerin Gelişim Alanlarına ve Duyu Gelişimine Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük.
• 5. Kranowitz, C. S. (2006). “The Out of Sync Child”. New York: Penguin Publishing.
• 6. Santrock, J. W. (2011). “Life-Span Development”. New York: McGraw Hill.
• 7. Graven, S. N. and Browne, J. V. (2008). “Sensory Development in the Fetus, Neonate, and Infant: Introduction and Overview”. Newborn and Infant Nursing Reviews, 8 (4), 169-172.
• 8. Ceylan, Ş., Beşir, H. ve Korkut, E. S. (2021). “Duyuların Gelişimini Destekleyici Materyal ve Oyunlar: Bebeğimle 36 Ay Duyu Gelişimi”. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• 9. Goodwin, P. M. (2008). Sensory Experiences in the Early Childhood Classroom: Teachers’ Use of Activities, Perceptions of the Importance of Activities and Barriers to Implementation. Unpublished Master’s Thesis. Oklahoma State University Faculty of The Graduate College, Oklahoma.
• 10. Taygur-Altıntaş, T. ve Yılmazer, Y. (2015). “Duyuları Destekleyici Ortam ve Duyu Materyalleri.” İçinde: M. YILDIZ BIÇAKÇI (Ed.), Bebeklik ve İlk Çocukluk Döneminde (0-36 Ay) Gelişim: Duyuların Gelişimi ve Desteklenmesi (ss. 305-336). Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
• 11. Özyazıcı, K., Boğa, E., Alaöz, N., Varlıklıöz, K., Arslan, Z., Akto, S. ve Sağlam, M. (2021). “Duyuların Gelişimi ve Duyu Bütünleme”. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 2 (4), 209-226.
• 12. Albayrak-Sidar, E. (2021). “Duyu’lmak İstiyorum” (10. Baskı). İstanbul: Sola Unitas.
• 13. Branjerdporn, G., Meredith, P., Strong, J. and Green, M. (2019). “Sensory Sensitivity and its Relationship with Adult Attachment and Parenting Styles”. PloS one , 14 (1), 1-17.
• 14. Gourley, L., Wind, C., Henninger, E. M. and Chinitz, S. (2013). “Sensory Processing Difficulties, Behavioral Problems, and Parental Stress in a Clinical Population of Young Children”. Journal of Child and Family Studies, 22 (7), 912-921.
• 15. Dunn, W. (2007). “Supporting Children to Participate Successfully in Everyday Life By Using Sensory Processing Knowledge”. Infants & Young Children, 20 (2), 84-101.
• 16. Little, L. M., Dean, E., Tomchek, S. D. and Dunn, W. (2017). “Classifying Sensory Profiles of Children in the General Population”. Child: Care, Health and Development, 43 (1), 81-88.
• 17. Balıkçı, A. (2013). “Duyu Bütünleme Terapisinde Çevresel Düzenleme ve Materyalin Önemi”. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 1 (2), 97-99.
• 18. Schultz, A. H. (2013). “Some Factors Influencing the Social Life Of Primates In General And Oi" Early Man in Particular”. Social Life of Early Man, 16, 58.
• 19. Ben-Sasson, A., Carter, A. S. and Briggs-Gowan, M. J. (2010). “The Development of Sensory Over-Responsivity From Infancy to Elementary School”. Journal of Abnormal Child Psychology, 38 (8), 1193-1202.
• 20. Eeles, A. L., Anderson, P. J., Brown, N. C., Lee, K. J., Boyd, R. N., Spittle, A. J. And Doyle, L. W. (2013). “Sensory Profiles Obtained from Parental Reports Correlate with Independent Assessments of Development in Very Preterm Children at 2 years of Age”. Early Human Development, 89 (12), 1075-1080.
• 21. Wickremasinghe, A. C., Rogers, E. E., Johnson, B. C., Shen, A., Barkovich, A. J. And Marco, E. J. (2013). “Children Born Prematurely Have Atypical Sensory Profiles”. Journal of Perinatology, 33 (8), 631-635.
• 22. Dickie, V. A., Baranek, G. T., Schultz, B., Watson, L. R. and McComish, C. S. (2009). “Parent Reports of Sensory Experiences of Preschool Children with and Without Autism: A Qualitative Study”. The American Journal of Occupation Thearpy, 63 (2), 172-181.
• 23. Ben-Sasson, A., Carter, A. S. and Briggs-Gowan, M. J. (2009). “Sensory Over-Responsivity in Elementary School: Prevalence and Social-Emotional Correlates”. Journal of Abnormal Child Psychology, 37 (5), 705-716.
• 24. Dunn, W. and Brown, C. (1997). “Factor Analysis on the Sensory Profile From A National Sample of Children without Disabilities”. American Journal of Occupational Therapy, 51 (7), 490-495.
• 25. Bapoğlu-Dümenci, S. S. ve Küçük, T. (2022). “Üstün Yetenekli Çocuklarda Duyusal Hassasiyet ve Duyu Bütünleme”. Sosyal Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 5 (7), 950-961. 26. Akagündüz, D. Ve Aksoy, A. B. (2020). “Duyu Eğitimi Programı’nın Korunma ve Bakım Altındaki Bebeklerin Motor Gelişimine Etkisinin İncelenmesi”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (1), 133-144.
• 27. Kaya-Kara, Ö., Şahin, S., Kara, K. Ve Arslan, M. (2020). “Yenidoğan Preterm Bebeklerde Nöromotor ve Duyusal Gelişim: Prospektif Çalışma”. Türk Pediatri Arşivi, 55 (1), 46-53.
• 28. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). “Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri”. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• 29. Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). “Bilimsel Araştırma Yöntemleri”. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• 30. Kerlinger, F. N. & Lee, H. B. (1999). Foundations Of Behavioral Research. New York: Harcourt College Publishers.
• 31. Charmaz, K. (2006). Constructing grounded theory: Thousand Oaks, CA: Sage.
• 32. Miles, M. B. and Huberman, A. M., (1994). “Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook (Second Edition)”. London: Sage Publications.
• 33. Koyuncuoğlu, B. (2017). Anasınıfına Devam Eden Dört Beş Yaş Çocukların Yaratıcı Düşünme Becerilerine Duyu Eğitim Programının Etkililiğinin İncelenmesi. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• 34. Krog, S. (2015). “Movement Activities: A Critical Link in Developing Motor Skills and Learning in Early Childhood”. African Journal For Physical Health Education, Recreation and Dance, 21 (1.2), 426-443.
• 35. Conway, Erin H. and Fink, Amanda E. (2015). Aligning State Developmental Standards to Toddler and Early Childhood Montessori Practical Life and Sensorial Materials. Master’s Thesis. St. Catherine University, USA.
• 36. Aksu, S. G. (2013). 5-6 Yaş Çocuklarının Canlı-Cansız Kavramları Edinimine Duyu Temelli Eğitim Programının Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• 37. Dunn, W. and Daniels, D. B. (2002). “Initial Development of the İnfant/Toddler Sensory Profile”. Journal of Early Intervention, 25 (1), 27-41.
• 38. Isbell, C. and Isbell, A. (2007). “Sensory Integration: A Practical Guide for Preschool Teachers”. USA: Gryphon House.
• 39. Pekçetin, S. (2015). Prematüre Bebeklerde Duyu Bütünleme Müdahale Programının Duyusal İşlemleme, Emosyonel ve Adaptif Cevaplar Üzerine Etkisi. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• 40. Yurteri-Tiryaki, A. (2018). Duyusal Destek Programının Prematüre ve Düşük Doğum Ağırlıklı Bebeklerin Farklı Alanlardaki Gelişimlerine Etkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara