Turist Rehberlerinin Alan Uzmanlığına Bakış Açıları Üzerine Görgül Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 8 - 27, 24.03.2024

Derya Toksöz

https://doi.org/10.32572/guntad.1301301

Öz

Araştırmanın amacı, Türkiye’nin farklı bölgelerinde mesleklerini icra eden turist rehberlerinin meslekte uzmanlaşmaya ve uzmanlık alanlarına/türlerine yönelik görüşlerini ortaya koymaktır. Bu noktada meslekte uzmanlaşma konusu özellikle son 10 yılda önem kazanmış ancak hala hakkettiği değeri/ilgiyi kazanamamış bir araştırma sahasıdır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılarak yürütülen araştırmada, veri toplama yöntemi olarak görüşme tekniği tercih edilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla Mart 2023 tarihinde 16 turist rehberine ulaşılmıştır. Araştırmanın örnekleme yöntemi olarak tesadüfü olmayan örnekleme yöntemlerinden amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen veriler üzerinden betimsel analiz yapılmıştır. Araştırma sonucunda temel olarak görüşmecilerin neredeyse hepsinin turist rehberliği mesleğinde uzmanlaşmanın bir gereklilik olduğunu düşündükleri tespit edilmiştir. Uzmanlaşmanın, ülkenin sahip olduğu değerlere (turistik ürünlere) ve ziyaretçi talebine göre şekillenmesi gerektiği ise diğer bir araştırma bulgusudur. Araştırmanın sonuç kısmında, değerlendirmelere ve önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Turist Rehberliği, Turist Rehberliğinde Uzmanlaşma, Uzmanlık Alanı

An Empirical Research about Tourist Guides' Perspectives on Field Specialization

Öz

The purpose of the research carried out is to reveal the opinions of tourist guides who perform their professions in different regions of Turkey on specialization in the profession and their areas/types of expertise. At this point, the subject of specialization in the profession is a research field that has gained importance in the last 10 years but still has not gained the value/interest it deserves. Interview technique was used as the data collection method in the research, which was conducted as a case study, one of the qualitative research designs. Through a semi-structured interview form, 16 tourist guides were reached in March 2023. Purposeful sampling method, one of the non-random sampling methods, was used as the sampling method of the research. Descriptive analysis was made on the data obtained. As a result of the research, it was determined that almost all of the interviewees thought that specialization in the tourist guide profession is a necessity. Another research finding is that specialization should be shaped according to the country's values (touristic products) and visitor demand. In the conclusion part of the research, evaluations and suggestions are presented.

Anahtar Kelimeler

Tourist Guide, Specialization in Guiding, Specialty Field

Kaynakça

• Ahipaşaoğlu, S. (2006). Turizmde Rehberlik. (2. Baskı). Gazi Kitabevi.
• Akay, B., & Özöğütçü, B. (2018). Turist rehberlerinin turlarda gastronomiyi kullanmaları üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(3), 143-153. https://doi.org/10.21325/jotags.2018.244
• Akdu, S. (2022). Turist Rehberlerinin Uzmanlaşma Sürecine Lisansüstü Eğitimin Katkısı ve Mevcut Durumun Tespiti. Turist Rehberliği Dergisi (TURED), 5(2), 100-116.
• Akpınar, A., & Avcı, N. (2021). Turist Rehberliğinde Uzmanlaşma: Uzman Rehberlere Yönelik Bir Durum Çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 755-787. https://doi.org/10.16953/deusosbil.817730.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı. Adapazarı: Sakarya Yayıncılık.
• Ap, J. & Wong, K.K. (2001). Case study on tour guiding: Professionalism, issues and problems. Tourism Management, 22(5), 551-563. https://doi.org/10.1016/S0261-5177(01)00013-9.
• Bahar, M. (2021). Turist Rehberliğinde Uzmanlaşma: Gastronomi Rehberliği Açısından Turist Rehberliği Ön Lisans ve Lisans Programlarının Değerlendirilmesi. Journal of Travel and Tourism Research, (16), 102-119.
• Başoda, A., Aylan, S., Kılıçhan, R., & Acar, Y. (2018). Gastronomi Uzmanlığı, Turları ve Rehberliği: Kavramsal Bir Çerçeve. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 1809-1926. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.436190.
• Black, R., Ham, S., & Weiler, B. (2001). Ecotour guide training in less developed countries: Some preliminary research findings. Journal of Sustainable Tourism, 9(2), 147-156.
• Briggs, C. L. (1986). Learning how to ask: A sociolinguistic appraisal of the role of the interview in social science research (1. Basım). Cambridge University Press.
• Budak, F. (2022). Turizm Rehberliğinde Alan Uzmanlığı Önerisi: ‘Zeytin Tarımı ve Zeytinyağı’ Üzerine Turist Rehberliği. [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi].https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=qVqOZFj2DwNmvdf1oGFYiAA35Vt6hhtjPUqTSBSXcSk1aSVzzy9RDyl-LVCXASIP.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi. Celep, O. (2022). Özel ilgi turlarında rehber ihtiyacı kapsamında uzmanlaşma eğitimi. Turist Rehberliği Dergisi (TURED), 5(1), 27-45.
• Christie, M. F., ve Mason, P. A. (2003). Transformative tour guiding: Training tour guides to be critically reflective practitioners. Journal of Ecotourism, 2(1), 1–16. https://doi.org/10.1080/14724040308668130
• Cohen, E. (1985). The Tourist Guide: The Origins, Structure, and Dynamics of A Role. Annals of Tourism Research, 12(1), 5-29. https://doi.org/10.1016/0160-7383(85)90037-4
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches ( 2. Baskı). SAGE Publications.
• Çakmak T. F. & İstanbullu Dinçer, F. (2018). Turist Rehberliği Bölümleri Ders Programlarının “Türk Kimliği” Açısından İncelenmesi. International Journal of Contemporary Tourism Research, 2, 67-75.
• Çetin, A., & Soybalı, H. H. (2021). Turizm rehberliği öğrencilerinin uzmanlaşma, rehberlik eğitim konuları ve tur rehberliği hizmet kalitesi unsurlarına atfettikleri önem düzeylerinin belirlenmesi. Uluslararası Türk Dünyası Yunus Emre Sempozyumu, Denizli, Türkiye.
• Çolakoğlu, O., Epik, F. & Efendi, E. (2014). Tur Yönetimi ve Turist Rehberliği. Ankara: Detay Yayıncılık. Demircan, M. (2007). Vergi hukuku açısından profesyonel turist rehberliği. Detay Yayıncılık.
• DiCicco‐Bloom, B., & Crabtree, B. F. (2006). The qualitative research interview. Medical Education, 40(4), 314-321.
• Eser, S., & Şahin, S. (2020). Turist rehberliği mesleğinde yaşanan güncel sorunlar üzerine bir inceleme. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi. 4(2), 1344-1355.
• Feldman, J., & Skinner, J. (2018). Tour guides as cultural mediators. Ethnologia Europaea, 48(2). 5-13.
• Güven, A., Ünal, C., & Caber, M. (2018). Turist rehberliği uzmanlaşma eğitiminde farkındalık yaratma: Turizm paydaşlarına yönelik bir durum çalışması. Içinde N. Hacıoğlu, C. Avcıkurt, A. Kılıç, & H. U. Yıldırım (Ed.), Turist rehberliği üzerine güncel araştırmalar (1. baskı, ss. 200–232). Detay Yayıncılık.
• Holloway, J. C., (1981). The Guided Tour: A Sociological Approach. Annals of Tourism Research, 8(3), 377-402. https://doi.org/10.1016/0160-7383(81)90005-0
• Jensen, Ø. (2010). Social meditation in remote developing world tourism locations – the significance ofsocial ties between local guides and host communities in sustainable tourism development. Journal of Sustainable Tourism,18(5), 615-633. https://doi.org/10.1080/09669581003615590
• Karataş, Z. (2017). Sosyal bilim araştırmalarında paradigma değişimi: Nitel yaklaşımın yükselişi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 68-86.
• Kelly, G. A. (1963). A theory of personality: The psychology of personal constructs. W. W. Norton & Company. Kong, H. (2014). Are tour guides in China ready for ecotourism? An importance–performance analysis of perceptions and performances. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 19(1), 17-34.
• Köroğlu, Ö. (2007). Değişen tüketici eğilimleri çerçevesinde özel ilgi turizminin geliştirilmesi ve profesyonel turist rehberliği mesleğinde uzmanlaşmanın önemi. Çeşme Ulusal Turizm Sempozyumu, İzmir, Türkiye.
• Köroğlu, Ö. (2011). İş doyumu ve motivasyon düzeylerini etkileyen faktörlerin performansla ilişkisi: Turist rehberleri üzerine bir araştırma. [Doktora tezi, Balıkesir Üniversitesi].https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=veR1mHu9yoWjwcVUjCEoPLsQld_TrpJZKKsHQDE9r4MTFLylLOvrG-56AwSw7Mls
• Köroğlu, Ö., & Güdü Demirbulat, Ö. (2017). Rehberlikte sertifikasyon kalifikasyon ve uzmanlaşma. Içinde İ. S. Ö. Güzel, V. Altıntaş (Ed.), Turist rehberliği araştırmaları: Öngörüler ve uygulamalar (1. baskı, ss. 49–76). Detay Yayıncılık.
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. SAGE.
• Mackenzie, S. H., & Raymond, E. (2020). A conceptual model of adventure tour guide well-being. Annals of Tourism Research, 84, 102977. https://doi.org/10.1016/j.annals.2020.102977
• Mancini, M. (2001). Conducting tours. Delmar/Thomson Learning.
• Merriam, S. (2018). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve etik (Çev.).Dinç, E., içinde: Nitel Araştırma desen ve uygulama için bir rehber. Turen, S., (Ed.) (3. bs.). Ankara: Nobel Yayıncılık, (Özgün çalışma 2009).
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. Basım. Çev. Edit.: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Noble, H., & Smith, J. (2015). Issues of validity and reliability in qualitative research. Evidence-Based Nursing, 18(2), 34-35.
• Parsons, H., Houge Mackenzie, S., & Filep, S. (2019). Facilitating self-development: How tour guides broker spiritual tourist experiences. Tourism Recreation Research, 44(2), 141–152.
• Pearce, P. L. (1984). Tourist-guide interaction. Annals of Tourism Research, 11(1), 129-146.
• Pond, K.L. (1993). The professional guide: Dynamics of tour guiding. New York: Van Nostrand Reinhold.
• Rabotić, B. (2010). Tourist guiding from the perspective of sustainable tourism. In International Conference Sustainable Tourism: Issues, Debates, Challenges, Crete & Santorini, April, 2010. (pp. 22-25).
• Resmi Gazete, (2012). 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu, Sayı 28331, Tarih 22.06.2012.
• Schmidt., V. (1978). The anthropology of tourism. Oxford: Blackwell.
• Schuchat. M.G. (1983). Comforts of group tours. Annals of Tourism Research, 10,465-471. https://doi.org/10.1016/0160-7383(83)90003-8.
• Stemmer, K., Aas, Ø., Veisten, K., & Lindberg, K. (2022). Assessing recreation specialization to guide nature-based tourism development: A hybrid choice model of birder destination preferences. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 39, 100516.
• Tanrısever C., Bektaş, İ. & Koç, D. E. (2019). Dünyada Turist Rehberliği Eğitimi. Turist Rehberliği Dergisi, 2(1), 44-56.
• Temizkan, S. P. (2010). Profesyonel turist rehberlerinin turizm pazarlamasındaki rolüne etkisi açısından hizmet içi eğitim seminerleri. [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi].https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=veR1mHu9yoWjwcVUjCEoPBfF5dtzCT1mhTqY2C8RgOc7Goci_ZZeTQNv3U3EYR04
• TUREB (Turist Rehberleri Odaları Birliği). (2023). Rehber İstatistikleri. https://www.tureb.org.tr/tr/RehberIstatistik/.
• Türker, A., Güzel, F. Ö. & Türker, Özaltın, G. (2012). Turizm aktörü olarak profesyonel turist rehberlerinin Türkiye’deki rehberlik eğitim sistemine bakış açılarını belirlemeye yönelik bir odak grup çalışması. Turizm Eğitimi Konferansı, Ankara, Türkiye.
• Ukdu, U., Karakaş, D., Çelik, E., Zurnacı, J. & Tabu, Ö. (2018). Turizm rehberliğinde alan uzmanlığı önerisi: Sağlık turizmi rehberliği. Turist Rehberliği Dergisi (TURED), 1(2), 124-138.
• Weiler, B., & Black, R. S. (2015). The changing face of the tour guide: One-way communicator to choreographer to co-creator of the tourist experience. Tourism Recreation Research, 40(3), 364–378.
• Yenipınar, U., &Yılmaz, L. (2019). Turist rehberliğinde uzmanlaşma. Içinde Ö. Güzel & Ö. Köroğlu (Ed.), Turist rehberliğinde uzmanlaşma özel ilgi turlarından özel konulara (1. baskı). Nobel Yayıncılık.
• Yenipınar, U., Bak, E., & Çapar, G. (2014). Turist rehberliği meslek kanununun, meslek örgütleri ve öğretim elemanlarının bakış açısı ile değerlendirilmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 86-114.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, K. (2010). Raising the quality in qualitative research. Elementary Education Online, 9(1), 79-92.
• Zengin, B., Batman, O. & Yıldırgan, R. (2004). Seyahat acentalarının turist rehberlerinden beklentilerine yönelik bir araştırma. I. Balıkesir Ulusal Turizm Kongresi, Balıkesir, Türkiye.