Yaşayan İnsan Hazinesi İsmail Bütün’ün Bakış Açısından Turistik Bir Değer Olarak Geleneksel Çanakkale Seramiği

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 445 - 464, 28.09.2024

Tülay Güzel , Yılmaz Akgündüz , Figen Sevınc Basol , Gökhan Turak , Mutlu Can

https://doi.org/10.32572/guntad.1443233

Öz

İsmail Bütün, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Yaşayan İnsan Hazinesi” olarak kabul edilmiştir ve kendisi UNESCO tarafından desteklenen “Yaşayan İnsan Hazineleri Ulusal Envanteri” listesine dahil edilmiştir. Bu araştırmada İsmail Bütün’ün bakış açısından geçmişten günümüze geleneksel Çanakkale seramiği ele alınmıştır. Ayrıca araştırmada İsmail Bütün tarafından yapılan seramiklere de yer verilerek geleneksel Çanakkale seramiklerine yönelik farkındalığın arttırılması ve seramik üretiminin sürdürülebilirliğinin sağlanması da amaçlanmaktadır. Bu kapsamda İsmail Bütün ile yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiş ve kendisinin ürettiği geleneksel Çanakkale seramikleri fotoğraflanmıştır. Araştırma bulgularına göre geleneksel Çanakkale seramik üretimi ile ilgili ortaya çıkan en önemli temalar ekonomik kazanç, usta yeterliliği ve toprak teminidir. Ayrıca geçmişte yapılan seramiklerle ilgili olarak günlük kullanım, düşük fiyat ve yerel ürün temaları öne çıkarken; günümüzde yapılan seramiklerde özgün ürün, yüksek fiyat, yatırım amaçlı satın alma ve uluslararasılaşma temaları ön plana çıkmaktadır. Bu araştırma, Çanakkale şehrinin önemli bir sanat ustasını ve sanatsal değeri yüksek olan turistik ürününü ele alarak tarihine ışık tutması ve alana katkı sağlaması açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Somut Olmayan Kültürel Miras, Geleneksel Çanakkale Seramiği, Turizm, Yaşayan İnsan Hazinesi, İsmail Bütün

Etik Beyan

Bu çalışma TÜBİTAK 3005 Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Yenilikçi Çözümler Araştırma Projeleri Destekleme Programı (Proje No: 122G047) kapsamında desteklenmiştir

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

122G047

Traditional Çanakkale Ceramics as A Touristic Value from the Perspective of Living Human Treasure İsmail Bütün

Öz

İsmail Bütün has been recognized as a “Living Human Treasure” by the Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey and is included in the list of the “National Inventory of Living Human Treasures” supported by UNESCO. In this paper, traditional Çanakkale ceramics from past to present are discussed from the perspective of İsmail Bütün. In addition, this paper aims to increase awareness of traditional Çanakkale ceramics and ensure the sustainability of ceramics by offering ceramics what İsmail Bütün produce. In this context, a semi-structured interview was held with İsmail Bütün and the traditional Çanakkale ceramics produced by him were photographed. According to the research findings, the most important themes that emerged regarding traditional Çanakkale ceramic production are economic gain, master competence and soil supply. Moreover, the themes of daily uses, low prices and local products stand out in ceramics made in the past; the themes of original products, high prices, purchasing for investment purposes and internalization come to the fore in ceramics made today. This research is important in terms of shedding light on the history of Çanakkale and contributing to the field by dealing with an important art master and a touristic product with high artistic value. It is noted that ceramics, which were historically made for daily use, are now purchased for decorative and investment purposes as original products and exported to different cities and countries. This research is important for shedding light on the history of Çanakkale city by addressing an important master of art and its tourist product with high artistic value, thereby contributing to the field.

Anahtar Kelimeler

Intangible Cultural Heritage, Traditional Çanakkale Ceramics, Tourism, Living Human Treasure, İsmail Bütün

Proje Numarası

122G047

Kaynakça

• Aragem. (2023a). Somut olmayan kültürel miras nedir? https://aregem.ktb.gov.tr/TR-345089/somut-olmayan-kulturel-miras-nedir.html adresinden alınmıştır.
• Aragem. (2023b). Yaşayan insan hazineleri ulusal envanteri. https://aregem.ktb.gov.tr/TR-12929/yasayan-insan-hazineleri-ulusal-envanteri.html adresinden alınmıştır.
• Arioğlu, I.E., & Atasoy, Ö. A. (2015). Somut olmayan kültürel miras kapsamında geleneksel el sanatları ve Kültür ve Turizm Bakanlığı. Electronic Turkish Studies, 10(16), 109-126.
• Ayda, D. (1994). XIX. yüzyıl Çanakkale seramiklerinden, ördek başlı testiler. Vakıflar Dergisi, 24, 159-164.
• Ayda, D. (1997). Çanakkale seramikleri. Vakıflar Dergisi, 26, 373-389. Beyazıt, M., & Işık, İ. (2012). Geçmişten günümüze Kütahya çini sanatı ve Kütahya çiniciliği. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 891-898.
• Bogan, E., & Roman, E. R. (2013). The Horezu ceramics–between traditional and commercial. Quality–Access to Success Journal, 14, 208-213.
• Chano-yu. (2023). Famous Japanese potters and marks. https://chano-yu.com/famous-japanese-potters-and-marks/ adresinden alınmıştır.
• Coşar, M., & Coşar, Y. (2021). Çanakkale seramiklerinde hayvan figürleri. MECMUA - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 206-220.
• Çini. (2023). Traditional craftsmanship of Çini-making. https://ich.unesco.org/en/RL/traditional-craftsmanship-of-cini-making-01058 adresinden alınmıştır.
• Deniz, T., & Çelik, Ö. (2020). Somut olmayan kültürel miras taşıyıcıları: Safranbolu el sanatları ustaları üzerine bir inceleme. Doğu Coğrafya Dergisi, 25(43), 123-138.
• Enoteca. (2023). Alessi Ceramics. https://www.enoteca.com.au/manufacturers/alessi-ceramics adresinden alınmıştır.
• Grobar, L.M. (2019). Policies to promote employment and preserve cultural heritage in the handicraft sector. International Journal of Cultural Policy, 25(4), 515-527.
• Gülaçtı, N. (2018). Kütahya seramik ve çinicilik zanaat/sanatının tarihsel süreci ve gerileme nedenleri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 58, 31-40.
• Kamarudin Z., Latip N.S.A , Mansor M. , Salleh N.H., & Hakim, L. (2013). Sustainability of Malay traditional craft and craftmanship as cultural heritage in Kuala Kangsar, Perak, Malaysia, Journal of Architecture, Planning and Construction Management, 3(1), 152-170.
• Karagül, M. F. (2013). Çanakkale ve Midilli adası arası seramik öyküsü. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 11(14), 85-105.
• Kosiv, (2023). Tradition of Kosiv painted ceramics. https://ich.unesco.org/en/RL/tradition-of-kosiv-painted-ceramics-01456 adresinden alınmıştır.
• Marques, C. S., Santos, G., Ratten, V., & Barros, A. B. (2019). Innovation as a booster of rural artisan entrepreneurship: A case study of black pottery. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 25(4), 753-772.
• Öney, G. (1971). Türk devri Çanakkale seramikleri-Turkish period. Çanakkale Ceramics. Çanakkale Seramik Fabrikaları A.Ş. Yayınları.
• Öter, Z. (2010). Türk el sanatlarının kültür turizmi bağlamında değerlendirilmesi. Millî Folklor Dergisi, 11(86), 174-185.
• Popescu, D. (2022). Ministry of culture: Another 15 people will receive the honorary title of living human treasure. https://www.agerpres.ro/english/2022/07/14/ministry-of-culture-another-15-people-will-receive-the-honorary-title-of-living-human-treasure--949844 adresinden alınmıştır.
• Resmî Gazete. (2006). Somut olmayan kültürel mirasın korunması sözleşmesinin onaylanmasının uygun bulunduğuna dair kanun. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/01/20060121-1.htm adresinden alınmıştır.
• Sani, N. A., & Ahmad, Y. (2017). Shifting from cultural practitioners to ıntangible cultural heritage (ICH) inheritors: Issues, Challenges and approaches in the Malaysian’s living human treasure system. Safeguarding Cultural Heritage: Challenges and Approaches, 104-108.
• Tekkök Karaöz, B. (2018). Çanakkale seramikleri; 17. yüzyıl sonundan 21. Yüzyıla. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 16(25), 19-35.
• Tekkök, B. (2011). Remnants of Çanakkale glazed ware production: A long tradition of glazing in the Troad region. Near Eastern Archaeology, 74(4), 226-235.
• Thapa, S. (2023). Korean cultural symbolic ıcons. https://annyeongindia.com/korean-cultural-symbolic-icons/ adresinden alınmıştır.
• UNESCO Somut olmayan kültürel miras listeleri. (2024). https://www.unesco.org.tr/Pages/126/123/UNESCO-Somut-Olmayan-K%C3%BClt%C3%BCrel-Miras-Listeleri adresinden alınmıştır.
• UNESCO. (2023). Intangible heritage domains in the 2003 convention. https://ich.unesco.org/en/intangible-heritage-domains-00052 adresinden alınmıştır.
• UNESDOC. (2002). Guidelines for the establishment of living human treasures systems. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000129520 adresinden alınmıştır.
• VatraMcp. (2022). Sorin Ion Giubega, olarul din Horezu. https://vatra-mcp.ro/sorin-ion-giubega-olarul-din-horezu/ adresinden alınmıştır.
• Yalçın, H. (2022). Bir araştırma deseni olarak fenemenolji. AÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 213-232.
• Yetkin, Ş. (1993). Çini. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 8, 329-335
• Zlakusa. (2023). Zlakusa pottery making, hand-wheel pottery making in the village of Zlakusa. https://ich.unesco.org/en/RL/zlakusa-pottery-making-hand-wheel-pottery-making-in-the-village-of-zlakusa-01466 adresinden alınmıştır.
• Zümrüt, Y. (2021). “Çanakkale ceramics” meeting of tradition and future. Aritmi-Iartsymp 1. Uluslararası Sanat Sempozyumu (ss.154-171). Kocaeli, Turkey.