Denizli’deki Dört ve Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinin Engelliler İçin Uygunluk Düzeyinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 490 - 518, 28.09.2024

Hatice Arman Zengin , Gülay Bulgan

https://doi.org/10.32572/guntad.1455247

Öz

Dünya nüfusunun önemli bir bölümünü oluşturan engelli bireyler hayatlarının büyük bir kısmında birçok zorlukla karşı karşıya kalmaktadır. Turizmde konaklama ihtiyaçlarını karşılamak isteyen engelli bireyler, otel işletmelerinde erişim engelleri ile karşılaşmaktadır. Bu nedenle, otel işletmelerinin rezervasyon sistemlerinden, tesislerinin dış çevresine, iç mekanlarının tüm alanlarına kadar (odalar, tuvaletler, restoranlar, barlar, vb.) engelli bireylerin ihtiyaçlarına uygun donanımsal ve yapısal düzenlemeler oluşturulmalıdır. Denizli ilinde bulunan dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinin engelli bireylere yönelik sağlamakta oldukları hizmetler değerlendirilerek, erişim problemlerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada işitme, görme ve ortopedik engelli bireylerin yaşadığı erişilebilirlik sorunlar irdelenerek, konaklama hizmeti aldıkları otel işletmelerinin eksiklikleri belirlenmiş ve bu eksikliklerin giderilmesi için öneriler sunulmuştur. Araştırmada yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda otel yöneticilerinin çoğunluğunun, ağırlıklı olarak ortopedik engelli bireylere hizmet sunduğu, diğer engelli bireylerin ise bu durumdan şikayetçi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, görme engelli bireyler için otel işletmelerinin restoran ve barlarında erişilebilirlik sorunlarının çözülmediği ve işitme engelli bireyler için otel işletmelerinde işaret dili bilen personelin bulunmadığı tespit edilmiştir. Bu durum işitme engelli bireyler için otel işletmelerinin erişilebilir olmadığını göstermektedir

Anahtar Kelimeler

Turizm, Engelsiz Turizm, Engelli Birey, Otel İşletmeleri, Denizli

Determining the Convenience Level of Four and Five Star Hotels in Denizli for the Disabled

Öz

Disabled individuals, who constitute a significant portion of the world's population, face many difficulties throughout most of their lives. Disabled individuals who want to meet their accommodation needs in tourism encounter access barriers in hotel establishments. Therefore, appropriate hardware and structural arrangements should be created for the needs of disabled individuals, from the reservation systems of hotel establishments to the exterior of their facilities and all areas of their interiors (rooms, toilets, restaurants, bars, etc.). The services provided by four and five-star hotels in Denizli province to disabled individuals were evaluated and accessibility problems were determined. In the study, accessibility problems experienced by hearing, visually and orthopedically impaired individuals were examined, deficiencies in the hotel establishments where they received accommodation services were determined and suggestions were presented to eliminate these deficiencies. Semi-structured interview technique was used in the study. As a result of the study, it was determined that the majority of hotel managers mainly provided services to orthopedically disabled individuals, while other disabled individuals complained about this situation. In addition, it was determined that accessibility problems in the restaurants and bars of hotel establishments for visually impaired individuals were not solved and that there were no personnel who knew sign language for hearing impaired individuals in hotel establishments. This situation shows that hotel businesses are not accessible for hearing impaired individuals.

Anahtar Kelimeler

Tourism, Accessible Tourism, Disabled Individual, Hotel Businesses, Denizli

Kaynakça

• 29 Ağustos 2023 tarihli resmî gazete ’de yer alan turizm tesislerinin niteliklerine ilişkin yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair yönetmelik https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/08/20230829-8.pdf
• 5378 sayılı engelliler hakkında kanunu, 01/07/2005, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5378-20130425.pdf
• Akar Şahingöz, S., & Keskin, T. (2018). Ankara’daki restoranların engelli bireylerin erişilebilirliğine uygunluğu. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(3), 404-422.
• Akıncı, Z., & Sönmez, N. (2014). Engelli bireylerin erişilebilir turizm beklentilerinin değerlendirilmesine yönelik nitel bir araştırma, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 26(1), Bahar, 97-113. https://doi.org/10.17123/atad.vol26iss195912
• Akıncı, Z., Çelik, M., & Elinç, H. (2021). A study to determine the standards of accessible (disabled friendly) accommodation enterprises, Journal of Applied Tourism Research, 2(2),91-116.
• Ankaya, F. Ü., & Aslan, B. G. (2020). Engelli turizm potansiyelinin değerlendirilmesi; Dünya ve Türkiye örnekleri, Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 3(2), 52-57.
• Aratoğlu Uslu, G., (2019). Alanya bölgesindeki dört ve beş yıldızlı konaklama işletmelerinin bedensel engelli turizmine bakışı. [Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Atak, V. (2008). Marmaris’teki otel işletmelerinin bedensel engelli turizmine bakışı, [Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/429687/yokAcikBilim_312107.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• Ayyıldız, T., Atay, H., & Yazıcı, A. (2014). Konaklama işletmelerinin engelliler için olanakları ve yöneticilerin görüşleri: Kuşadası örneği. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 2, 84-100.
• Bağcılar Belediyesi Engelliler Sarayı (2022). Erişim adresi: engelsiz Eğitim Projesi | Bağcılar Belediyesi | Engelliler Sarayı (bagcilarengellilersarayi.com)
• Balcı, M. (2021). Engelli turizmi: Çanakkale. [Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Baydeniz, E., & Türkoğlu, T. (2021). Termal otel işletmelerinde engelli misafirlere yönelik uygulamaların değerlendirilmesi: Afyonkarahisar ilinde bir uygulama, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5, 442-452.
• Birleşmiş Milletler (United Nations). 2021. Department of economic and social AffairsDisability.https://www.un.org/development/desa/disabilities/resources/factsheet-on-persons-with-disabilities.html
• Boyacıoğlu, E. Z., & Çağlar, S. (2014). Engellilerin turizm hizmetlerine erişilebilirlikleri, 15. Ulusal Turizm Kongresi, Ankara. . http://acikerisim.kirklareli.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/20.500.11857/1359/XV.UTK_2014.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
• Buhalis, D. (2005). The future of eTourism intermediaries. Tourism Management, 26(1), 95-114.
• Bulgan, G., & Göktaş, P. (2016). X, Y, Z, Kuşağı engellilerinin turizme erişilebilirliklerinin karşılaştırılması, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 24-49.
• Bulgan, G. (2014). Engelli turizmi: Antalya ilindeki dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. [Doktora Tezi, Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi].https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Bulgan, G., Arslan, R., & Şen Demir, Ş. (2019). Engelli bireylerin otel işletmelerinde karşılaştıkları sorunlar, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(2), 121-134.
• Burnett, J. J., & Baker, H. B. (2001). Assessing the travel-related behaviors of the mobility-disabled consumer, Journal of Travel Research, 40 (1): 4-11.
• Büyükşalvarcı, A., Şapcılar, M. C., & Tuncel, M. (2017). Otel işletmelerinde engelli olanaklarına ilişkin yöneticilerin görüşleri: Konya örneği, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 13, 249-263.
• Cavlak, N., & Cavlak, H. (2018). Avrupa erişilebilir turizm politikası ve Türkiye, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 29-41.
• Cockburn-Wootten, C., & Mcintosh, A. (2020). Hospitality, tourism and mindfulness: Exploring the possible in the face of uncertainty. Journal of Sustainable Tourism, 28(12), 1993-2006.
• Çetin, K. (2022). Görme engelli bireyler ve turizm faaliyetlerinde erişilebilir düzenlemeler, International Journal of Contemporary Tourism Research, 2022, 6(1), 69-87. https://doi.org/10.30625/ijctr.1087206
• Darcy, S., & Dickson, J. T. (2009). “A whole-of-life approach to tourism: the case for accessible tourism experiences”. Journal of Hospitality and Tourism Management, 16(1), 32-44.
• Darcy, S. (1998). Anxiety to access: tourism patterns and experiences of new south wales people with a physical disability. Sydney: Tourism New South Wales.
• Darcy, S. (2003). Disability, community and citizenship. Paper presented at the Making Connections: NSW Premier’s Forum on Spinal Cord Injury and Conditions, Sydney Exhibition & Convention Centre, Sydney, Australia
• Daruwalla, P., & Darcy, S. (2005). Personal and societal attitudes to disability, Annals of Tourism Research, 32(3),549-570.
• Davies, T. D., & Beasley, A. K. (1994). Accessible design for hospitality: Planning accessible hotels, motels and other recreational facilities. McGraw-Hill,Inc.
• Engelsiz yaşam fuarı ve farkındalık zirvesi. (2024). Eyaf Expo 2023 – engelsiz yaşam fuarı & farkındalık zirvesi. https://eyafexpo.com/
• Erkaya, B. (2021). Erişilebilir turizm bağlamında konaklama işletmelerinde engelli bireylere sunulan hizmetlerin önem-performans analizi ile değerlendirilmesi, [Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Göktaş, P., & Bulgan, G. (2016). Turizm sektöründe engelliler ile iletişimin geliştirilmesine yönelik bir çalışma, Erciyes İletişim Dergisi “akademia”. 4(3),36-46.
• Güçlü Nergiz, H., & Ünsal Akbıyık, B. S. (2018). Kocaeli ilindeki konaklama işletmeleri yöneticilerinin engelli turizmini değerlendirmelerine yönelik nitel bir araştırma, Uluslararası Turizm, İşletme, Ekonomi Dergisi, 2(2), 176-183.
• Inna, A. (2021). Accessible tourism in Russia: recommendations for a universal design barrier-free environment. a dissertation submitted to the school of tourism and maritime technology of polytechnic of leiria in partial fulfilment of the requirements for the master's degree in sustainable tourism management.
• Kahveci, A. (2016). Sürdürebilir turizm çerçevesinde engelsiz turizm potansiyelinin incelenmesi: Taraklı örneği, [Yüksek Lisans Tezi Bahçeşehir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=TN4zcDiD352FsGoTt1K0eA&no=E8kIiWg6b_XT-0P4UbG5Kg
• Karataş, K. (2000). Görme özürlülerin eğitimi. Ankara: Körler Federasyonu Yayını.
• Kaygısız, Ü., & Bulgan, G. (2015). İnsan hakları çerçevesinde engellilerin seyahat hakkı ve Avrupa Birliği’ deki yasal düzenlemeler. Akademik Bakış Dergisi, (49), 98- 106.
• Kırlar Can, B. (2022). Konaklama işletmelerinde engelliliğe yönelik yaklaşımın sorumlu turizm bağlamında değerlendirilmesi: Denizli örneği, Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(1), 301-317. https://doi.org/10.32572/guntad.1062397.
• Kırlar, B. (2013). İzmir ili örneğinde otel işletmelerinin ulaşılabilirlik standartlarına uygunluğu üzerine bir durum analizi ve otel yöneticilerinin engelli turizmine bakış açıları. [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kozak, M., & Turan, A. (2014). Engelliler ve turizm: engelli bireylerin seyahat acenteleri yöneticilerinin algılamaları. Gazi Üniversitesi, Ankara, 15. Ulusal Turizm Kongresi Bildirileri Kitabı, 1176-1191
• Leiras, A., & Franco, I. C. (2023). Search strategies in accessible tourism, barrier-free tourism, disabled tourism and easy access tourism literatüre. Tourism Review, 79(3), 981-999.
• Meriç, S. & Işık, H. (2019). Van ilindeki otellerin engelli bireylere uygunluğunu belirlemeye yönelik bir araştırma, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 520-529. https://doi.org/10.21733/ibad.603413.
• Meriç, S. (2020). Engelli basketbolcuların sosyal hayatını engelleyen sağlık sorunlarının turizm faaliyetleri açısından değerlendirilmesi, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3),2391-2408.
• Mülayim, A. (2017). İç mekan düzenlemesinde engellilere yönelik çözüm önerileri, Kırklareli University Journal of Engineering and Science 3, 68-94.
• Mülayim, A. (2009). Bedensel özürlüler için mimari mekan tasarımı [Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=SZpbMIzJmaSsdyIKdCQniw&no=fwhkGNafjQzH2dWppOQs5A.
• Mülayim, A., & Özşahin, B. (2010). Bedensel engellilerin konaklama sorunları ve çözüm önerileri üzerine bir inceleme, ÖZ-VERİ Dergisi, 7(2), 1663-1684.
• O’Neill, M., & Knight, J. (2000). Disability tourism dollars in western Australia hotels, Hospitality Rewiews, 2(18), 72-88.
• Olcay, A., Parlak, Ö., & Ertürk, M. (2018). Otel işletmelerinde erişilebilir turizme yönelik düzenlemelerin yeterliliği üzerine bir uygulama: Gaziantep’teki bir yerel ve bir uluslararası zincir otel işletmesi örneği, Journal of Recreation and Tourism Research, 5(1), 98-120.
• Özeren, M., & Büyükşalvarcı, A. (2019), Turizm paydaşlarının bakış açılarıyla engelli turizmi: Konya örneği, Journal of Social and Humanities Sciences Research, 6(42), 2486-2499. https://doi.org/10.26450/jshsr.1357
• Özeren, M. (2019). Turizm paydaşlarının bakış açılarıyla engelli turizmi: Konya örneği, [Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Özgür Göde, M., & Önçel, S. (2016). Yiyecek içecek işletmelerinde engellilere yönelik düzenlemelerin incelenmesi: Eskişehir örneği, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8(2), 189-201.
• Özürlüler Vakfı. (2009). Mimari erişilebilirlik kılavuzu.Viral Reklam.
• Piramanayagam, S., Seal, P., & More, V. (2019). Impact of employee empowerment, teamwork and employee training on employee performance. International Journal of Management Studies, 6(3), 1-13.
• Popiel, M. (2016). Barries in undertaking tourist activity by disabled people, Prace Naukowe Akademii im. Jana Dlugosza Czestochowie, XV(3), 103-110.
• Ribeiro, F. R., Silva, A., Barbosa, F., Silva, A. P., & Metrolho, J. C. (2018). Mobile applications for accessible tourism: overview, challenges and a proposed platform, Inf Technol Tourism, 19, 29–59.
• Samsun Büyükşehir Belediyesi. (2022). Mavi ışıklar engelliler eğitim dinlenme ve rehabilitasyon merkezi. https://samsun.bel.tr/icerik/mavi-isiklar-engelliler-egitim-dinlenme-ve-rehabilitasyon-merkezi adresinden alınmıştır.
• Shaw, G., & Coles, T. (2004). Disability, holiday making and the tourism ındustry in the UK: a preliminary Survey”. Tourism Management, 25(3), 397-403.
• Small, J., & Harris, C. (2011). Obesity and tourism: Rights and responsibility. Annals of Tourism Research, 39(2), 686–707.
• Şenol, F., Oktay, K., & Özmen, M. (2016). “Engelli turistlere yönelik otel uygulamaları: Antalya yöresi örneği”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 74-91.
• Takeda, K., & Card, J. A., (2002). U.S tour operators and travel agencies: barriers encountered when prowiding package tours to people who have difficulty Walking, Journal of Travel and Tourism Marketing, 12(1), 47-60.
• Tellioğlu, S. (2019). Avrupa Birliği (AB)’nin ve bazı gelişmiş ülkelerin engelliler yönelik sosyal politikaları ve sosyal hizmetleri, Sosyal Bilimler Dergisi 6,(34), 166-182.
• TS 9111. (2011). Özürlü insanların ikamet edeceği binaların düzenlenmesi kuralları. https://tofd.org.tr/Images/ts-9111-2011.pdf
• UN Tourism. (2024). Tourism for all yönetmeliği. https://www.unwto.org/ World Health Organisation. (2011). World report on disability, Malta.
• Wu, Y., & Cheng, M. (2008) Accessible tourism for the disabled: Long tail theory. emerging technologies and information systems for the knowledge society. Heidelberg.
• Yau, M. K., McKercher, B., & Packer, T. L. (2004). Traveling with a disability more than an access ıssue, Annals of Tourism Research, 31(4), 946-960.
• Yıldız, Z., Yıldız, S., & Karaçayır, E. (2017). Dünyada ve Türkiye’de engelli turizmi pazarının değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2), 61-80.
• Yılmazdoğan, O. C., & Temizkan, S. P. (2014). Otel internet sitelerinde engelli bireylerin ihtiyaçlarına yönelik bilgilerin varlığına üzerine bir araştırma, Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 2, 159-172.
• Yılmazer, A., Kalpaklıoğlu, N. Ü., & Yılmaz, S. (2020). Engelli bireylerin turizme katılımına yönelik konaklama işletmelerinden beklentileri ve mevcut durum tespitine ilişkin bir araştırma, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3), 2821-2839.