TÜKETİCİ SİNİZMİNİN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER AÇISINDAN ANALİZİ: OTOMOTİV SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2023, , 178 - 193, 30.12.2023

Ercan Keser , Umut Arkan

https://doi.org/10.54439/gupayad.1402017

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, otomotiv sektöründe hizmet sunan yetkili bayiler kapsamında otomobil kullanıcılarının sinizm düzeylerinin demografik özellikleri yönünden anlamlı bir şekilde farklılaşıp farklılaşmadığının tespitinin gerçekleştirilmesidir. Gereç ve Yöntem: Çalışmanın ana kütlesini Van ilinde ikamet eden ve otomobil yetkili servislerden hizmet alan otomobil kullanıcıları oluşturmaktadır. Çalışmada örnekleme yöntemi açısından kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada toplam 419 otomobil kullanıcısı ile birebir anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ulaşılan veriler SPSS ve LISREL programları kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular %95 güven aralığında değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmada açımlayıcı faktör analizi uygulanarak tüketici sinizminin tek boyutlu bir yapıya sahip olduğu ve aynı zamanda ölçeğin oldukça güvenilir olduğu saptanmıştır. Buna ilaveten araştırmada doğrulayıcı faktör analizi de gerçekleştirilmiştir. Çalışmada otomobil sahibi bireylerin ortalama sinizm seviyeleri 5’li likert derecelemesi kapsamında 3,75’tir. Ayrıca yapılan varyans analizleri sonucunda otomobil kullanıcılarının meslekleri, medeni durumları, gelir seviyeleri ve yaş grupları bakımından tüketici sinizm seviyeleri arasında anlamlı yönde farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Buna karşın araştırma katılımcılarının eğitim durumları ve cinsiyetleri noktasında otomobil bayilerine yönelik sinizm seviyeleri arasında anlamlı yönde farklılıklar saptanamamıştır. Sonuç: Araştırma sonucunda, otomobil kullanıcılarının otomobil yetkili bayilerine yönelik sinizm düzeylerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte tüketicilerin sinizm düzeylerinin demografik özellikleri bakımından farklılıklar taşıdığı saptanmıştır. Bu çerçevede otomotiv sektöründe faaliyet gösteren yetkili bayilerin otomobil kullanıcılarının sinizm seviyelerini düşürecek önlemler almaları ve araştırma sonuçları kapsamında demografik açıdan daha yüksek sinizm seviyesine sahip olan otomobil kullanıcılarına yönelik memnuniyet artırıcı çalışmalar gerçekleştirmelidirler.

Anahtar Kelimeler

Tüketici Sinizmi, Sinizm, Otomotiv Sektörü

ANALYSIS OF CONSUMER CYNICISM IN TERMS OF DEMOGRAPHIC CHARACTERISTICS: AN APPLICATION IN THE AUTOMOTIVE INDUSTRY

Öz

Purpose: The purpose of this study is to determine whether the cynicism levels of automobile users within the scope of authorized dealers providing services in the automotive industry differ significantly in terms of their demographic characteristics. Materials and Methods: The main population of the study consists of automobile users who reside in Van and receive service from authorized automobile services. In terms of sampling method, convenience sampling method was used in the study. In the research, a one-on-one survey was conducted with a total of 419 automobile users. The data obtained in the study were analyzed using SPSS and LISREL programs. The findings obtained were evaluated within the 95% confidence interval. Findings: By applying exploratory factor analysis in the study, it was determined that consumer cynicism has a unidimensional structure and at the same time, the scale is quite reliable. In addition, confirmatory factor analysis was also conducted in the study. In the study, the average cynicism level of individuals who own a car is 3.75 on a 5-point Likert scale. Additionally, as a result of the variance analysis, it was determined that there were significant differences between the consumer cynicism levels of automobile users in terms of their professions, marital status, income levels and age groups. On the other hand, no significant differences were detected between the cynicism levels of the research participants towards automobile dealers in terms of their educational status and gender. Results: As a result of the research, it was determined that the cynicism levels of automobile users towards authorized automobile dealers are high. However, it has been determined that consumers' cynicism levels differ in terms of their demographic characteristics. In this context, authorized dealers operating in the automotive industry should take measures to reduce the cynicism levels of automobile users and, within the scope of the research results, should carry out satisfaction-increasing activities for automobile users who have a higher level of cynicism in terms of demographics.

Anahtar Kelimeler

Consumer Cynicism, Cynicism, Automotive Sector

Kaynakça

• Akcay, G., ve Ozdemir, E. (2021). Hizmet sektörüne yönelik tüketici sinizmi: demografik özellikler açısından bir araştırma. Business and Economics Research Journal, 12(4), 855-870. http://dx.doi.org/10.20409/berj.2021.356
• Akçay, G. (2021). Tüketici sinizminin öncülleri ve sonuçları: Hizmet sektörü üzerinde bir araştırma (Doktora tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Aksu, G., Eser, M. T. ve Güzeller, C. O. (2017). Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi. Detay Yayıncılık.
• Andaç, R. E. (2019). Sinizm ve tüketici sinizmi: İstanbul ilinde bir uygulama (Yüksek lisans tezi). İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi.
• Andersson, L. M., & Bateman, T. S. (1997). Cynicism in the workplace: Some causes and effects. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 18(5), 449-469. https://doi.org/10.1002/(SICI)1099-1379(199709)18:5<449::AID-JOB808>3.0.CO;2-O
• Atılgan, K. Ö., İnce, T. ve Yılmaz, S. (2017). Tüketicilerin satın alma niyetleri ve boykota yönelik tutumlarının tüketici sinizmi, fiyat şeffaflığı ve fiyat adaleti bağlamında incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(3), 34-44.
• Aydın, G. (2022). The role of word-of-mouth communication in the formation of cynical attitudes towards private health care organızations. Journal of Management and Economics Research, 20(1), 394-413. https://doi.org/10.11611/yead.1080745
• Ayyıldız, A. Y., ve Baykal, M. (2021). Otel işletmelerinde tüketici sinizminin satın alma niyetine etkisinde elektronik ağızdan ağıza pazarlama niyetinin rolü. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(46-1), 1521-1535.
• Balaji, M. S., Jha, S., Sengupta, A. S., & Krishnan, B. C. (2018). Are cynical customers satisfied differently? Role of negative inferred motive and customer participation in service recovery. Journal of Business Research, 86, 109-118. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2018.01.023
• Balay, R., Kalay, A. ve Cülha, A. (2013). Örgüt kültürü ve örgütsel sinizm ilişkisi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(2), 123-144.
• Bertilsson, J. (2015). The cynicism of consumer morality. Consumption Markets & Culture, 18(5), 447-467. https://doi.org/10.1080/10253866.2015.1038255
• Bozoklu, Ç. P. ve Ermeç, A. (2020). Tüketici sinisizmi ölçeği’nin türkçe’ye uyarlanması: Güvenilirlik ve geçerlilik araştırması. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 440-459.
• Can, A. (2016). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde veri analizi (4. Baskı). Pegem Akademi.
• Ceylan, H. H. ve Köse, B. (2019). Amaca dönük pazarlamada tüketici algısının satın alma niyeti üzerine etkisi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(18), 186-202. https://doi.org/10.31834/kilissbd.623190
• Chu, A., & Chylinski, M. (2006). A model of consumer cynicism–antecedents and consequences. Proceedings of the Australian and New Zealand Marketing Academy, 1(9), 1-8.
• Chylinski, M., & Chu, A. (2010). Consumer cynicism: antecedents and consequences. European Journal of Marketing, 44(6), 796-837. https://doi.org/10.1108/03090561011032720
• Çelik, Z., & Gümüş, C. (2023). Tüketici sinizmine yönelik kavramsal bir model önerisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(49), 171-183. https://doi.org/10.31795/baunsobed.1231202
• Çerçi, M. (2021). İndirim günü reklamı yapan markalara yönelik sinik tutumlar. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 12(47), 32-47. https://doi.org/10.5824/ajite.2021.04.002.x
• Çetinkaya, O. A. ve Ceng, E. (2018). Türkiye’deki black friday etkinliğinin tüketici sinizmi bağlamında bir değerlendirmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 167-180.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları (2. Baskı). Pegem Akademi.
• Dean Jr, J. W., Brandes, P., & Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. Academy of Management review, 23(2), 341-352.
• Durmuş, Y. (2022). Yeni medyada markalara yönelik güven yitimi bağlamında üretilen tüketici sinizmi pratikleri (Yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi.
• Etci, H. (2023). Sendikal sinizm algısının demografik değişkenlerle ilişkisi: kamu görevlileri üzerine bir inceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(1), 578-592. https://doi.org/10.20491/isarder.2023.1605
• Göktaş, B. (2019). Tüketici sinizmi kavramı ve ağızdan ağıza pazarlama eylemlerinin sinik tüketici davranışlarına etkisi konusunda bir uygulama. OPUS International Journal of Society Researches, 13(19), 1650-1692. https://doi.org/10.26466/opus.581400
• Grama, B., & Todericiu, R. (2016). Change, resistance to change and organizational cynicism. Studies in Business and Economics, 11(3), 47-54. https://doi.org/10.1515/sbe-2016-0034
• Güven, E. (2016). Tüketimde sinik tutum: Tüketici sinizminin sebep ve sonuçları. İşletme araştırmaları dergisi, 8(2), 152-174. https://doi.org/10.20491/isarder.2016.174
• Hair J. F., Black W. C., Babin B. J., & Anderson R. E. (2014). Multivariate data analysis (7th Ed.), Pearson Education Limited.
• Helm, A. E. (2006). Cynical consumers: Dangerous enemies, loyal friends (Unpublished Doctoral Dissertation). Missouri University.
• Helm, A. E., Moulard, J. G., & Richins, M. (2015). Consumer cynicism: Developing a scale to measure underlying attitudes influencing marketplace shaping and withdrawal behaviours. International Journal of Consumer Studies, 39(5), 515-524. https://doi.org/10.1111/ijcs.12191
• Indibara, I., & Varshney, S. (2021). Cynical consumer: how social cynicism impacts consumer attitude. Journal of Consumer Marketing, 38(1), 78-90. https://doi.org/10.1108/JCM-07-2019-3305
• Indibara, I., Halder, D., & Varshney, S. (2023). Consumer cynicism: Interdisciplinary hybrid review and research agenda. International Journal of Consumer Studies, 47(6), 2724-2746. https://doi.org/10.1111/ijcs.12979
• Kalağan, G., ve Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 83-97.
• Kalaycı, Ş. (2010). Faktör Analizi. Şeref Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri içinde (s. 321-331), (5. Baskı). Asil Yayın Dağıtım.
• Karagöz, K. (2021). Türkiye’de otomotiv sektörünün ekonomiye etkisi: Ekonometrik bir analiz. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(12), 126-143.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi (25. Baskı). Nobel Yayıncılık.
• Keser, E. ve Söğütlü, R. (2023). Investigation of the mediating role of consumer boycott participation motives in the effect of consumer cynicism on consumer boycott behavior. Current Research in Social Sciences, 9(1), 69-91. https://doi.org/10.30613/curesosc.1261916
• Khan, M. I., Loh, J. M., Hossain, A., & Talukder, M. J. H. (2023). Cynicism as strength: Privacy cynicism, satisfaction and trust among social media users. Computers in Human Behavior, 142(107638), 1-11. https://doi.org/10.1016/j.chb.2022.107638
• Korkmaz, Y. (2017). SPSS ve AMOS uygulamalı nitel-nicel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Leung, K., Li, F., & Zhou, F. (2012). Sex differences in social cynicism across societies: The role of men’s higher competitiveness and male dominance. Journal of Cross-Cultural Psychology, 43(7), 1152-1166. https://doi.org/10.1177/0022022111422259
• Mikkonen, I., Moisander, J., & Fırat, A. F. (2011). Cynical identity projects as consumer resistance–the Scrooge as a social critic? Consumption, Markets and Culture, 14(1), 99-116. https://doi.org/10.1080/10253866.2011.541163
• Mirvis, P. H., & Kanter, D. L. (1991). Beyond demography: A psychographic profile of the workforce. Human Resource Management, 30(1), 45-68. https://doi.org/10.1002/hrm.3930300104
• Mousavizadeh, S. M., Nourbakhsh, S. K., Mirabi, V., & Safarzadeh, H. (2023). Designing a model of factors affecting consumer cynicism in the automotive ındustry using a meta-synthesis approach. New Marketing Research Journal, 13(1), 17-46. https://doi.org/10.22108/NMRJ.2023.136162.2828
• Odou, P., & De Pechpeyrou, P. (2011). Consumer cynicism: From resistance to anti‐consumption in a disenchanted world? European Journal of Marketing, 45(11/12), 1799-1808. https://doi.org/10.1108/03090561111167432
• Pir, E. Ö. (2022). Webrooming davranışı ve tüketici sinizmi ilişkisinde fiyat duyarlılığının aracı etkisi. Business & Management Studies: An International Journal, 10(1), 340-365. https://doi.org/10.15295/bmij.v10i1.2017
• Sarıyer, N. (2021). Tüketicilerin sinik davranışlarının netnografya ile tespiti. Journal of Life Economics, 8(4), 485-497. https://doi.org/10.15637/jlecon.8.4.08
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi analiz ve raporlaştırma (2. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, temel ilkeler ve LİSREL uygulamaları. Ekinoks Yayıncılık.
• Tokgöz, E. (2020). Tüketicinin kin tutma eğiliminin pazardan geri çekilme niyeti üzerinde etkisi: Tüketici sinizminin aracı ve düzenleyici rolü. Journal of Management and Economics Research, 18(1), 36-58. http://dx.doi.org/10.11611/yead.607411
• Tran, H. A., Strizhakova, Y., Usrey, B., & Johnson, S. (2022). Consumer cynicism in service failures. Psychology & Marketing, 39(2), 346-359. https://doi.org/10.1002/mar.21599
• Yılmaz, V. ve Çelik, H. E. (2009). LISREL ile yapısal eşitlik modellemesi-I. Pegem Akademi.