Alman Askeri Sosyolojisi: Gelişim, Kurumsallaşma ve Sınırlılıklar

Yıl 2022, Cilt: 18 Sayı: 41, 201 - 224, 25.04.2022

Uğur Berk Kalelioğlu

https://doi.org/10.17752/guvenlikstrtj.1027504

Öz

Almanya'da askeri sosyoloji, İkinci Dünya Savaşı akabindeki çalışmalarda kendisini göstermiş, dünyanın çoğu ülkesinde olduğu gibi, Amerikan sosyoloji modelleri erken dönem Alman Askeri Sosyolojisi’nin temelini oluşturmuştur. Özellikle Janowitz ve Huntington’un çalışmalarının, Alman Askeri Sosyolojisi’ne kayda değer bir etkisi olmuştur. Bunun yanı sıra, Alman Silahlı Kuvvetleri tarafından finanse edilen araştırma merkezleri ve genellikle bir Alman siyasi partisiyle iltisaklı olan ve kamu tarafından finanse edilen vakıflar, belirli dönemlerde askeri sosyolojik araştırmaları yürütmüştür. Bu merkezlerde gerçekleştirilen çalışmalar, acil askeri sorunlara yönelik uygulamalı araştırmalarla sınırlı kalmamış, ordu ve toplum arasındaki ilişki hakkında temel, teori odaklı araştırmalar da gerçekleştirilmiştir. Bu makalede, Alman Askeri Sosyolojisi’nin kuruluş saikleri, akademik kurumsallaşma serüveni ve temel metodolojik ve teorik oryantasyonu irdelenmiştir. Bunun yanı sıra, disiplinin Anglosakson muadiliyle mukayesesi yapılmış, Alman askeri sosyologların gözünden yetersizlikler ele alınmıştır. Bu çalışma ile, Türkçe literatürde sayıca az miktarda olan askeri sosyoloji çalışmalarına katkı sunulmak hedeflenmiş, Amerikan Askeri Sosyolojisi yanında Alman Askeri Sosyolojisi’nin Türkiye’deki araştırmalar için bir alternatif sunabileceği değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Alman Askeri Sosyolojisi, Amerikan Askeri Sosyolojisi, Askeri Sosyoloji, Ordu Sosyolojisi, ZMSBw

Kaynakça

• APELT, Maja, Forschungsthema: Militär: Militärische Organisationen im Spannungsfeld von Krieg, Gesellschaft und soldatischen Subjekten. Springer-Verlag, 2010.
• BALD, Detlef, Militär und Gesselschaft 1945-1990. Die Bundeswehr der Bonner Republik. Baden-Baden: Nomos, 1994
• BREDOW, Wilfried. Die unbewältigte Bundeswehr. Zur Perfektionierung eines Anachronismus. Frankfurt/M., Fischer Taschenbuch Verl., 1973
• DÖRFLER-DİERKEN, Angelika & KÜMMEL, Gerhard, (Hrsg.), Am Puls der Bundeswehr: Militärsoziologie in Deutschland zwischen Wissenschaft, Politik, Bundeswehr und Gesellschaft, Springer VS, Wiesbaden, 2016
• FINER, Samuel. The Man on Horseback: The Role of the Military in Politics. Pall Mall Press, London, 1962
• FLECKENSTEIN, Bernhard, Bundeswehr und Industriegesellschaft. Harald Boldt Verlag Boppard am Rhein, 1971
• HUNTINGTON, Samuel P. The Soldier and the State. Cambridge: Harvard University Press, 1957.
• JANOWITZ, Morris. The Professional Soldier (Glencoe, IL.) 1960.
• MOSEN, Wido. Eine Militärsoziologie. Technische Entwicklung und Autoritätsprobleme in modernen Armeen. Neuwied, Berlin, 1967
• POGGELER, Wien & WİEN, Otto. Soldaten Der Demokratie: Die Bundeswehr in Gesellschaft und Staat. Bernard & Graefe Verlag, Frankfurt, 1973
• TREIBER, Hubert. Wie man Soldaten macht. Sozialisation in kasernierter Vergesellschaftung. Düsseldorf, Bertelsmann-Universitätsverlag., 1973
• WALDMAN, Eric. Soldat im Staat. Der Staatsbürger in Uniform. Harald Boldt Verlag, Boppard, 1963
• BAŞPINAR, Adem. “Askeri Sosyoloji: Tarih ve Kaynaklar”. T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, 2010, Erişim: 14.05.2021. url: http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/46552.pdf
• ATEŞ, Barış. "Askeri Sosyoloji: Kuruluş, Gelişim ve Gelecek Üzerine Bir Değerlendirme." Türk Savaş Çalışmaları Dergisi 1.1. 2020, 53-74.
• BIEHL, “Heiko, Von der Verteidigungs- zur Interventionsarmee. Konturen eines gehemmten Wandles”.- Kümmel, Gerhard (Ed.). Streitkräfte im Einsatz. Zur Soziologie militärischer Interventionen, Baden-Baden: Nomos, 2008
• BIEHL, Heiko, History Looms… Resources, Restrictions, and Perspectives on Military Sociology in Germany. Sõjateadlane, 2016, 3: 167-187.
• CRABB, Tyler & SEGAL, David R. "Comparative Systems of Analysis: Military Sociology in the United States and Europe." Handbook of the Sociology of the Military. Springer, Cham, 2018. 61-86.
• DÖRFLER-DIERKEN, Angelika ve KÜMMEL, Gerhard, “Die Militärsoziologie, das Militär und die Zukunft”, Am Puls der Bundeswehr, 2016, s.345 KLEIN, Paul. Die Militärsozialwissenschaften in Deutschland und das Sozialwissenschaftliche Institut der Bundeswehr. In: Am Puls der Bundeswehr. Springer VS, Wiesbaden, 2016. 67-82
• KÜMMEL, Gerhard. Halb zog man sie, halb sank sie hin… Die Bundeswehr und ihre Öffnung für Frauen. In: Am Puls der Bundeswehr. Springer VS, Wiesbaden, 2016. p. 277-301.
• LASSWELL, Harold D. The Garrison State. American journal of sociology, 1941, 46.4: 455-468.
• MOSKOS, Charles C. The American combat soldier in Vietnam. Journal of Social Issues, 1975.
• MOSKOS, Charles, C. UN Peacekeepers: The Constabulary Ethic and Military Professionalism. Armed Forces & Society, 1975, 1: 4, 388–401.
• ROWLEY, Elisabeth, FABIAN Weitz, and INES-JACQUELİNE Werkner. "Militärsoziologische Forschung in den USA und in Deutschland: Eine Literaturanalyse über fünf Jahrzehnte." Militärsoziologie–Eine Einführung. VS Verlag für Sozialwissenschaften, 2012. 495-519.
• RUSSET, Bruce. Political Perspectives of U.S. Military and Business Elites. Armed Forces & Society, 1974, 1: 1, 79–108.
• SEGAL, David. Civil-Military Relations in the Mass Public. Armed Forces & Society, 1975, 1: 2, 215–229.
• SLATER, Jerome. Apolitical Warrior or Soldier-Statesman: The Military and the Foreign Policy Process in the Post-Vietnam Era. Armed Forces & Society, 1977, 4: 1, 101–118.