Ulusal Kurtuluş Ordusu, Kolombiya’da Barışın Tesisi ve Sürdürülebilirliği

Yıl 2024, Cilt: 20 Sayı: 49, 413 - 435, 26.12.2024

Onur Ağkaya

https://doi.org/10.17752/guvenlikstrtj.1512466

Öz

Kolombiya’daki iç savaş 60 yıldır süregitmektedir. Günümüz itibariyle savaşan gruplar arasında, Latin Amerika’nın aktif en eski gerilla örgütü Ejército de Liberación Nacional (ELN-Ulusal Kurtuluş Ordusu) bulunmaktadır. ELN, Kolombiya’daki birçok gerilla örgütünden farklılıklar arz eden bir oluşumdur. Bu çalışmada, öncelikli olarak ELN’nin, diğer örgütlerden farklılıklarının Kolombiya’da barış süreçlerini etkileyip etkilemeyeceği araştırma sorusuna yanıt aranmaktadır. Bu soruya yanıt verilebilmesi için, ELN’nin ortaya çıkışından bu yana tarihsel gelişimi, yapısı ve eylem repertuarı ele alınmakta ve Kolombiya’da barışın tesisine ve muhtemel geleceğine dair bir analiz sunulmaktadır. Araştırma sorusuna bağlı olarak, metodolojik olarak tarihsel-sosyolojik yorumlayıcı bir perspektifin benimsendiği çalışma, ELN ve Kolombiya örneklerini ele alarak Türkiye’de yapılan çatışma çözümü ve barış çalışmalarına katkı sağlamayı hedeflemektedir. Bu doğrultuda, yapılan analiz sonucunda, ELN’nin farklı bir yapı olduğu, bu örgütle müzakerelerin diğer gerilla örgütlerinden farklı bir şekilde daha kapsayıcı ajanda ve yaklaşımı gerektirdiği savunulmaktadır. Son olarak, çalışmada ELN’nin silah bırakmayı kabul etse bile Kolombiya’da barışın en azından kısa vadede ulaşılabilir ve sürdürülebilirlikten uzak olduğu öne sürülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ulusal Kurtuluş Ordusu, ELN, Kolombiya, Çatışma Çözümü, Barış Tesisi

Etik Beyan

Çalışma, herhangi bir projeye tabi değildir.

Destekleyen Kurum

Çalışma, herhangi bir projeye tabi değildir.

Proje Numarası

Çalışma, herhangi bir projeye tabi değildir.

Teşekkür

Çalışma, herhangi bir projeye tabi değildir.

The National Liberation Army, Peacebuilding and its Sustainability in Colombia

Öz

The Colombian civil war has been going on for 60 years. Currently, one of the key warring factions is the Ejército de Liberación Nacional (ELN - National Liberation Army), recognized as the oldest active guerrilla organization in Latin America. The ELN is a formation that differs from other guerrilla organizations in Colombia. The study primarily seeks to answer the research question of “Will the ELN’s differences from other organizations affect the peace processes in Colombia?”. The study examines the ELN’s historical development, structure, and action repertoire since its emergence, presenting an analysis of peacebuilding in Colombia and its future. Following the research question and adopting a historical-sociological interpretative perspective as methodology, the study aims to contribute to conflict resolution and peace studies in Türkiye by examining the examples of the ELN and Colombia. This study contends that the ELN has a distinctive structure; accordingly, negotiations with this organization should be handled with a more comprehensive agenda and approach than those of other guerrilla organizations in Colombia. Lastly, the study argues that even if the ELN agrees to disarmament, peace in Colombia is far from achievable and sustainable, at least in the short term.

Anahtar Kelimeler

National Liberation Army, ELN, Colombia, Conflict Resolution, Peacebuilding

Proje Numarası

Çalışma, herhangi bir projeye tabi değildir.

Kaynakça

• ACOSTA-LÓPEZ Juana ve GOEBERTUS Juanita (2021). “The Colombian Plebiscite and Its Relevance for Peacebuilding”, Juana Acosta-López vd. (ed.), Aprendiendo de la Transición: Lecciones y Desafíos del Modelo de Justicia Transicional en Colombia, Universidad de La Sabana, Bogotá, 183-204.
• AGUILERA PEÑA Mario (2003). “La memoria y los héroes guerrilleros”, Análisis Político, 49, 3-27. AĞKAYA, Onur (2021). “Kolombiya: İki Yüzyıla Yayılan Çatışma ve Çözüm Süreci”, Görkem Tanrıverdi Şeyşane (ed.), Silahlı Çatışmaların Çözümü Mümkün mü? Dünyadan Örneklerle Barış Süreçleri, Siyasal Kitabevi, Ankara, 163-192.
• APONTE David (2011). “Terminando el conflicto violento con el ELN: de la necesidad de finalizarlo más allá del recurso a las armas”, Andrés Vargas R. vd. (ed.), No Estamos Condenados a la Guerra: Hacia una Estrategia de Cierre del Conflicto con el ELN, CERAC, Bogotá, 33-110.
• ARSLAN Emin (2021). Terörle Mücadele Bağlamında Barış Anlaşması ve Askeri Güç Kullanımı Çözümleri Analizi: FARC-LTTE Örnekleri, Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep. ÁVILA Ariel (2019). Detrás de la Guerra en Colombia, Planeta, Bogotá.
• AZZELLINI Dario (2009). “Ejército de Liberación Nacional, Colombia”, Immanuel Ness, vd. (ed.), International Encyclopedia of Revolution and Protest: 1500 to the Present, Vol I, Blackwell Publishing, Singapur, 1081-1084.
• BAYSAL Başar (2022). “Kolombiya-FARC Barış Görüşmelerinde Katılımcılığın Rolü: Kadınlar, Kurbanlar ve Ordu”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, 18: 41, 109-135.
• BAYSAL Başar ve SEZEK E. Nur (2022). “Kolombiya-FARC Barış Sürecinin Uygulanması: Sorunlar ve Riskler”, Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, 5: 1, 35-48.
• BELTRÁN María C. (2018). “Estrategia de internacionalización del Ejército de Liberación Nacional (ELN) y seguridad fronteriza”, Opera, 23, 139-162.
• BURNYEAT Gwen (2019). “Peace Pedagogy and Interpretative Frameworks of Distrust: State-Society Relations in the Colombian Peace Process”, Bulletin of Latin American Research, 39: 1, 37-52.
• CNMH (Centro Nacional de Memoria Histórica) (2013). ¡Basta Ya! Colombia: Memorias de Guerra y Dignidad, Imprenta Nacional de Colombia, Bogotá.
• CNMH (Centro Nacional de Memoria Histórica) (2014). Guerilla y Población Civil: Trayectoria de las FARC, 1949‐2013, Imprenta Nacional de Colombia, Bogotá.
• CNMH (Centro Nacional de Memoria Histórica) (2017). Una guerra sin edad: Informe nacional de reclutamiento y utilización de niños, niñas y adolescentes en el conflicto armado colombiano, Imprenta Nacional de Colombia, Bogotá.
• ÇALIŞIR Hakan (2019). Kolombiya-Farc Barış Süreci: Bir Çatışma Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• ÇINAR Sertan ve GÜNLÜ Ramazan (2019). “Kolombiya’da Barış Anlaşması ve Askerileşme”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4:2, 289-301.
• EVANS Ellis (2021). “El fortalecimiento de las actividades del ELN (Ejército de Liberación Nacional) en Colombia y Venezuela”, Revista Fuerza Aérea-Eua, 20:2, 24-45.
• GONZÁLEZ Andrés F. A. (2021). “Descifrando al ELN: Un federalismo insurgente, génesis y desarrollo de sus constreñimientos organizacionales, 1964-2020”, Andrés F. A. González ve Fernán E. González González (ed.), ¿Por qué es tan difícil negociar con el ELN? Las consecuencias de un federalismo insurgente, 1964-2020, CINEP, Bogotá, 55-196.
• GONZÁLEZ Andrés F. A. vd. (2021). ¿Por qué es tan difícil negociar con el ELN? Las consecuencias de un federalismo insurgente, 1964-2020, CINEP, Bogotá.
• GUTIÉRREZ SANÍN Francisco (2010). “¿Estados fallidos o conceptos fallidos? La clasificación de las fallas estatales y sus problemas”, Revista de Estudios Sociales, 37, 87-104.
• HERRERA CALDERÓN Fernando (2021). Twentieth Century Guerrilla Movements in Latin America: A Primary Source History, Routledge, New York.
• IDLER Annette (2019). Borderland Battles: Violence, Crime, and Governance at the Edges of Colombia’s War, Oxford University Press, New York.
• KAYA Emrah (2022). Terörle mücadelede müzakere yöntemi: ETA-FARC-LTTE-PKK, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• KLINE Harvey F. (2020). Between the Sword and the Wall: The Santos Peace Negotiations with the Revolutionary Armed Forces of Colombia, University of Alabama Press, Alabama.
• LEE III, Rennselaer W. ve THOUMI Francisco E. (1999). “The Political-Criminal Nexus in Colombia”, Trends in Organized Crime, 5, 59-84.
• LÜNING Hildegard (2016). Camilo Torres Restrepo: Sacerdocio y Política (Çev. Jorge Aurelio Díaz), Universidad Nacional de Colombia, Bogotá.
• MEDINA Carlos (2008). ELN-Ejército de Liberación Nacional: Notas para una Historia de las Ideas Políticas: 1958-2007, Doktora Tezi, Universidad Nacional de Colombia, Bogotá.
• NIÑO César ve CASTILLO Alberto (2021). “La transformación de la seguridad en Colombia tras el Acuerdo de Paz con las FARC-EP”, Opera, 30, 79-98.
• OSPINA Hernando C. (2018). El Terrorismo de Estado en Colombia, Fundación Editorial el Perro y la Rana, Caracas.
• PALACIOS Marco (2007). Between Legitimacy and Violence: A History of Colombia, 1875-2002, Duke University Press, Durham.
• PAX CHRISTI HOLANDA (2002). La industria del secuestro en Colombia. ¿Un negocio que nos concierne? Drukkerij Moretus B.V., Utrecht.
• PÉREZ DE ARMIÑO Karlos (2023). “Introduction: EU Support for Peace in Colombia. Territorial Approach, Strengthening Civil Society and Human Rights”, Karlos Pérez de Armiño (ed.), European Union Support for Colombia’s Peace Process: Civil Society, Human Rights and Territorial Peace, Palgrave Macmillan, Cham, 1-47.
• PÉREZ SALAZAR Bernardo (2007). “El paramilitarismo en Cundinamarca y Bogotá”, Romero, Mauricio (ed.), Parapolítica: La ruta de la expansión paramilitar y los acuerdos políticos, CEREC, Bogotá, 59-107.
• PICAREALLA Lucia (2019). “Camilo Torres Restrepo: Political Struggle, Sociology and Praxis”, Culture e Studi del Sociale, 4:1, 63-76.
• SANTOS Juan Manuel (2019). La Batalla por la Paz: El Largo Camino para Acabar el Conflicto con la Guerrilla más Antigua del Mundo, Planeta, Bogotá.
• SEZEK E. Nur ve UYSAL OĞUZ Ceren (2021). “Bir Çatışmanın Analizi ve Müzakere Süreci: Kolombiya’da FARC Örneği”, Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 9:1, 185-211.
• THOENE Ulf, ALONSO Roberto García ve BERNAL Camila Andrea Blanco (2020). “Memory and Trauma: Soldier Victims in the Colombian Armed Conflict”, SAGE Open, 10:3.
• TILLY Charles (1995). Contentious Repertoires in Great Britain, 1758-1834”, Traugott, Mark (ed.), Repertoires and Cycles of Collective Action, Duke University Press, Durham, 25-42.
• TILLY Charles (2003). The Politics of Collective Violence, Cambridge University Press, Cambridge, 2003.
• UYSAL OĞUZ Ceren ve SEZEK E. Nur. (2021). “İç Çatışma Sonrası Kolombiya’da Barış İnşası Süreci”, Gazi Akademik Bakış, 15:29, 337-358.
• VILLAMIZAR Darío (2017). Las Guerrillas en Colombia: Una Historia desde los Orígenes hasta los Confines, Debate, Bogotá.
• VILLAMIZAR Darío (2020). “Colombia: 70 Years of Guerrilla Warfare”, Dirk Kruijt, Eduardo Rey Tristán ve Alberto Martín Álvarez (ed.), Latin American Guerrilla Movements: Origins, Evolution, Outcomes, Routledge, New York, 168-180.
• ALZATE GONZÁLEZ Camilo (2022). “¿Por qué es diferente negociar con el Eln que con las Farc?, El Espectador, https://www.elespectador.com/colombia-20/paz-y-memoria/proceso-de-paz-con-el-eln- por-que-es-diferente-al-de-las-farc/, erişim 22.05.2024.
• BBC (2017). “ELN peace talks: What are the challenges?”, https://www.bbc.com/news/world-latin- america-35929399, erişim 19.05.2024.
• BBC (2017). “Odin Sanchez freed: Colombia’s ELN rebels release key hostage” https://www.bbc.com/news/ world-latin-america-38846925, erişim 19.05.2024.
• BBC (2019). “Carro bomba en Colombia: al menos 21 muertos y 68 heridos tras la explosión en la Escuela de Cadetes General Santander”, https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-46910365, erişim 17.05.2024.
• BBC (2019). “Atentado en Bogotá: el gobierno de Colombia identifica al presunto autor material del atentado con carro bomba que dejó al menos 21 muertos”, https://www.bbc.com/mundo/noticias-america- latina-46911281, erişim 17.05.2024.
• BBC (2020). “US offers $5m-reward for Colombian ELN rebel leader”, https://www.bbc.com/news/world- latin-america-54235997, erişim 20.05.2024.
• BBC (2021). “Colombia: quiénes son y cuánto poder tienen los grupos que se resisten a la paz”, https://www.bbc.com/ mundo/noticias-america-latina-58757536, erişim 14.05.2024.
• BBC (2022). “Colombia in new peace talks with leftist ELN rebels”, https://www.bbc.com/news/world-latin- america-63711842, erişim 16.05.2024.
• BBC (2022). “Cómo es y qué busca el ELN, la guerrilla de Colombia que ahora negocia la paz con el gobierno de Petro”, https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-63709744, erişim 29.05.2024.
• BBC (2023). “Colombian government and dissident rebels agree to ceasefire”, https://www.bbc.com/news/ world-latin-america-66861726, erişim 28.05.2024.
• Caracol (2019). “Aumento de violencia, secuestros y desplazamiento denuncia HRW en Colombia”, https://caracol.com.co/2024/06/13/habra-seguridad-para-la-cop16-minambiente/ erişim 04.01.2022.
• CNN (2022). “La Colombia que deja Iván Duque: desafíos, fracasos y logros”, https://cnnespanol.cnn. com/2022/08/06/colombia-deja-ivan-duque-violencia-desafios-logros-orix/ erişim 29.04.2024.
• CNN (2022). “Más del 95% de exguerrilleros de las FARC que se desmovilizaron continúan acogidos a los acuerdos de paz, dice la ONU”, https://cnnespanol.cnn.com/2022/01/12/exguerrilleros- desmovilizaron-continuan-acogidos-al-acuerdo-paz-colombia-onu-orix/, erişim 30.04.2024.
• CNN (2023). “Qué es el ELN: ¿quién es su líder, cuántos miembros tiene y qué ha hecho en Colombia?” https://cnnespanol.cnn.com/2023/08/03/eln-quien-lider-miembros-colombia-orix/, erişim 12.04.2024.
• “Council Decision 2019/1341, 9.8.2019”, Official Journal of the European Union, https://eur-lex.europa.eu/ legal-content/en/TXT/HTML/?uri=CELEX:32019D1341&from=en, erişim 08.06.2024.
• DNI (Director of National Intelligence) (2024). “NATIONAL LIBERATION ARMY (ELN)”, https://www.dni.gov/nctc/ftos/eln_fto.html, erişim 04.06.2024.
• DW (2023). “ONU: 355 exguerrilleros FARC asesinados tras firma de paz”, https://www.dw.com/es/onu- 355-exguerrilleros-farc-asesinados-tras-firma-de-paz-en-colombia/a-64316052, erişim 22.05.2024.
• El Espectador (2023). “Los datos que demuestran que el ELN sí ha reclutado menores de edad en sus filas”, https://www.elespectador.com/colombia-20/conflicto/reclutamiento-de-ninos-en-eln-serian-1391- casos-que-dijeron-antonio-garcia-y-otty-patino/, erişim 20.06.2024.
• El País (2023). “El ELN anuncia que abandona el secuestro con fines extorsivos”, https://elpais.com/america- colombia/2023-12-17/el-eln-anuncia-que-abandona-el-secuestro-con-fines-extorsivos.html, erişim 23.06.2024.
• El País (2023). “La violencia expulsa a cientos de familias de exguerrilleros de las FARC”, https://elpais.com/ america-colombia/2023-07-04/la-violencia-expulsa-a-cientos-de-familias-de-exguerrilleros-de-las- farc-de-sus-hogares-en-areas-de-proteccion.html, erişim 17.05.2024.
• El País (2024). “El ELN regresa al secuestro con fines extorsivos”, https://elpais.com/america- colombia/2024-05-07/el-eln-regresa-al-secuestro-con-fines-extorsivos.html, erişim 23.05.2024.
• El País (2024). “Los negociadores del Gobierno le piden a Petro que evite el cisma con el ELN que hunde la negociación”, https://elpais.com/america-colombia/2024-04-27/los-negociadores-del-gobierno- le-piden-a-petro-que-evite-un-cisma-con-el-eln-que-hunda-la-negociacion.html#?rel=mas, erişim 05.06.2024.
• Insight Crime (2017). “Ejército de Liberación Nacional (ELN)”, https://insightcrime.org/es/noticias-crimen-organizado-colombia/eln-colombia/, erişim 22.05.2024.
• International Crisis Group (2016). “Reassembling Colombia’s Rejected Peace Deal”, https://www.crisisgroup. org/latin-america-caribbean/andes/colombia/reassembling-colombia-s-rejected-peace-deal, erişim 26.09.2024.
• MOULY Cécile ve DELGADO Esperanza Hernández (2020). “Logros, desafíos y lecciones del proceso de paz entre el Gobierno colombiano y el Ejército de Liberación Nacional, 2010-2019”, https://www. researchgate.net/publication/341526208_Logros_desafios_y_lecciones_del_proceso_de_paz_entre_ el_Gobierno_colombiano_y_el_Ejercito_de_Liberacion_Nacional_2010-2019 erişim 23.05.2024.
• PAPPIER Juan (2020). “Does the FARC still exist? Challenges in Assessing Colombia’s ’Post Conflict’ under International Humanitarian Law”, Human Rights Watch, https://www.hrw.org/news/2020/10/22/ does-farc-still-exist-challenges-assessing-colombias-post-conflict-under, erişim 25.09.2024.
• Public Safety Canada (2024). “Currently Listed Entities”, https://www.publicsafety.gc.ca/cnt/ntnl-scrt/cntr- trrrsm/lstd-ntts/crrnt-lstd-ntts-en.aspx erişim 22.06.2024.
• TORRADO Santiago (2023). “Secuestro en Colombia, el regreso del gran trauma nacional”, El País, https://elpais.com/america-colombia/2023-11-14/secuestro-en-colombia-el-regreso-del-gran- trauma-nacional.html#?rel=mas, erişim 19.05.2024.
• TORRADO Santiago (2024). “Proceso de paz con el ELN: cese al fuego, secuestro, participación de la sociedad civil y las claves de los diálogos con el Gobierno de Gustavo Petro”, El País, https://elpais.com/america-colombia/2024-05-22/proceso-de-paz-con-el-eln-cese-al-fuego- secuestro-participacion-de-la-sociedad-civil-y-las-claves-de-los-dialogos-con-el-gobierno-de- gustavo-petro.html#, erişim 05.06.2024.
• Verdad Abierta (2016). “¿Cómo llega la guerrilla del Eln a la Mesa de Diálogos?”, https://verdadabierta.com/ como-llega-la-guerrilla-del-eln-a-la-mesa-de-dialogos/ erişim 16.05.2024.