MEDİKALİZASYON İLE İLGİLİ YAPILMIŞ ÇALIŞMALARIN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ: WEB OF SCIENCE ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Cilt: 28 Sayı: 2, 311 - 328, 28.06.2025

Hatice Güneş , Ramazan Erdem , Rabia Tatlıdil , Şeyma Parlak Ulu , Ayşe Gülen Ertümer

https://doi.org/10.61859/hacettepesid.1592993

Öz

Bu çalışma, Medikalizasyon kavramıyla ilgili Web of Science veri tabanında yer alan akademik yayınları bibliyometrik bir yaklaşımla incelemeyi amaçlamaktadır. Farklı disiplinlerce kullanılan medikalizasyon kavramının disiplinler arasındaki yeri ve kavrama dair mevcut literatürün durumu ortaya konmaya çalışılmıştır. Araştırmada, bir bilim alanının ya da konunun niceliksel analizlerine imkân tanıyan bibliyometrik analiz yöntemi kullanılmıştır. Web of Science Core Collection (WOS) veri tabanında “medicalisation” ve “medicalization” anahtar kelimeleri ile tüm alanlarda tarama yapılmış, medikalizasyon konusunda 1975-2023 yılları arasında yayımlanan 3346 çalışmaya ulaşılmıştır. Çalışmalar yayın yılı, türü, dili; yayımlandığı dergiler vb. çeşitli parametreler bakımından bibliyometrik analiz tekniklerinden biri olan performans analizi ile incelenmiştir. Ayrıca bu çalışmada medikalizasyon kavramının en çok hangi kavramlarla ve alanlarla ilişkilendirildiğini belirlemek amacıyla VOSviewer 1.6.19. programı aracılığıyla bilimsel haritalama yapılmış ve görseller oluşturulmuştur. Analiz sonuçlarına göre; medikalizasyon konusunda en fazla çalışmanın 2020 (n=262, %7,83) yılında, en fazla yayın yapılan türün makale (n=2726, %81,47), çalışmaların yayın dilinin büyük çoğunluğunun İngilizce (n=2645, %79,05), en fazla yayın yapılan derginin Social Science & Medicine (n=126, %3,76) olduğu; son on yılda en fazla atıfın 2021 (n=4805) yılında gerçekleştiği; en fazla çalışma yapan ülkenin Amerika Birleşik Devletleri (ABD) (n=1037 %30,99); ilgili literatüre en fazla katkı sağlayan kurumun ise Kaliforniya Üniversitesi (n=90, %2,69) olduğu görülmektedir. Medikalizasyon, yeni bir konu olmasa da halen doldurulması gereken boşlukları olan, farklı alanlarla ilişkilendirilebilecek ve farklı disiplinlerce beslenmeye açık bir alandır. Türkiye’de de medikalizasyon alanında yapılmış nitelikli yayınların sayısının az olması göz önünde bulundurulduğunda nitelikli yayınların sayısının artması Türkiye’nin literatüre katkısı açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Medikalizasyon , Tıbbileştirme , Bibliyometrik analiz , Web of science

BIBLIOMETRIC ANALYSIS OF STUDIES ON MEDICALIZATION: WEB OF SCIENCE EXAMPLE

Öz

This study aims to examine academic publications on the concept of medicalization available in the Web of Science database using a bibliometric approach. The position of the concept of medicalization within various disciplines and the current state of the literature on the subject have been explored in this study. In this study, the bibliometric analysis method, which enables quantitative analysis of a scientific field or subject, was used. A search was conducted with the keywords “medicalisation” and “medicalization” in the Web of Science Core Collection (WOS) database in all fields. 3346 studies on topic of medicalization published between 1975 and 2023 were reached. The studies were analyzed using performance analysis, one of the bibliometric analysis techniques, in terms of various parameters such as publication year, type, language, and the journals in which they were published. Additionally, scientific mapping was conducted using the VOSviewer 1.6.19 program to determine the concepts and fields most commonly associated with the concept of medicalization, and visualizations were created. According to the analysis results; the highest number of studies on medicalization have been conducted in 2020 (n=262, 7.83%) and articles being the most common publication type (n=2,726, 81.47%). The majority of the studies have been published in English (n=2,645, 79.05%), and the most preferred journal this field was Social Science & Medicine (n=126, 3.76%). Furthermore, the highest number of citations in the last decade occured in 2021with 4,805 citations. The country the highest number of studies is the United States (USA) (n=1037 30.99%). The institution that contributed the most to the literature on medicalization was the University of California (n=90, 2.69%). Although medicalization is not a new subject, it still has gaps to be filled, can be associated with different fields and is open to contributions from different disciplines. Considering the low number of qualified publications in the field of medicalization in Turkey, the increase in qualified publications is important in terms of Turkey's contribution to the literature.

Anahtar Kelimeler

Medicalization , Medicalisation , Bibliometric analysis , Web of science.

Etik Beyan

Bu çalışma, etik kurul izni gerektirmemektedir.

Kaynakça

• Applbaum, K. (2010). Sağlıkta küresel pazarlama: ilaç entrikaları. L. Panitch ve C. Leys. (Eds.). (U. Haskan, Çev.) Kapitalizmde sağlık-sağlıksızlık semptomları içinde (ss. 99-118). Yordam Kitap.
• Baltacı, N. & Metin, A. (2021). Üremenin kadın üzerinden kontrolü ve medikalizasyon. Türkiye Klinikleri Doğum-Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği-Özel Konular, 72-81.
• Boz, İ. (2021). Doğurganlığın tıbbileştirilmesi kapsamında kadının göz hapsi. Türkiye Klinikleri Doğum-Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği-Özel Konular, 53-58.
• Brown, P. (1995). Naming and framing: The social construction of diagnosis and illness. Journal of Health and Social Behavior, 34-52.
• Clarke, A. E., Shim, J. K., Mamo, L., Fosket, J. R. & Fishman, J. R. (2003). Biomedicalization: technoscientific transformations of health, illness, and U.S. biomedicine. American Sociological Review, 68(2), 161–194.
• Cockerham, W.C. (2014). Sick role. In William C. Cockerham, Robert Dingwall, and Stella R. Quah (Eds.). The wiley blackwell encyclopedia of health, ıllness, behavior, and society (1st ed.). John Wiley & Sons.
• Conrad, P. (1980). Implications of changing social policy for the medicalization of deviance. Contemporary Crises, 4, 195–205.
• Conrad, P. (1992). Medicalization and social control. Annual Review of Sociology, 18(1), 209-232.
• Conrad, P. (2005). The shifting engines of medicalization. Journal of Health and Social Behavior, 46(1), 3-14.
• Conrad, P. (2007). The medicalization of society: on the transformation of human conditions into treatable disorders, Johns Hopkins University Press.
• Conrad, P., & Barker, K. K. (2010). The social construction of illness: Key insights and policy implications. Journal of Health and Social Behavior, 51(1_suppl), S67-S79.
• Cousineau, T. M., & Domar, A. D. (2007). Psychological impact of infertility. Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology, 21(2), 293-308.
• Crawford R. (1980). Healthism and the medicalization of everyday life. International Journal of Health Services, 10(3), 365-388.
• Çetinkaya Bozkurt, Ö. & Çetin, A. (2016). Girişimcilik ve kalkınma dergisinin bibliyometrik analizi. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 2, 229-263.
• Çıtak, A. M. (2020). Bir kadınlık deneyimi olarak menopoz. Senex: Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, 4(4), 71-75.
• Demirlikan, Ş. (2015). 35 yaş ve sonrasında hamı̇lelı̇ğe daı̇r yaşantılar: Öznel ve medı̇kal bı̇r deneyı̇m olarak hamı̇lelı̇k [Yüksek Lisans Tezi] Okan Üniversitesi.
• Doğan Özdemir, N. G. & Kulakaç, Ö. (2021). Kadın sağlığının medikalizasyonuna feminist bakış açısı. Türkiye Klinikleri Doğum-Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği-Özel Konular, 1-13.
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N. & Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133(September 2021), 285–296.
• Erdem, R. (2023). Medikalizasyon. V. Bayhan. (Ed.). Sağlık Sosyolojisi içinde (ss.155-176). Atatürk Üniversitesi Açık ve Uzaktan Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Hofmann, B. (2010). Stuck in the middle: the many moral challenges with bariatric surgery. American Journal of Bioethics, 10(12), 3-11.
• Hofmann B. (2022). Managing the moral expansion of medicine. BMC medical ethics, 23(1), 97. https://doi.org/10.1186/s12910-022-00836-2
• Illich, I. (1982). Medicalization and primary care. The Journal of the Royal College of General Practitioners, 32(241), 463.
• Jutel, A. (2009). Sociology of diagnosis: a preliminary review. Sociology of Health & Illness, 31(2), 278-299.
• Kılıç, A., & Göçmen, İ. (2018). Fate, morals and rational calculations: Freezing eggs for non-medical reasons in Turkey. Social science & medicine (1982), 203, 19–27. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2018.03.014
• Kulakaç, Ö. (2021). Feminist perspektiften doğumun medikalizasyonu. Türkiye Klinikleri Doğum-Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği- Özel Konular, 22-35.
• Kurtdaş, M. Ç. (2017). Medikalizasyon süreci, sağlığın ticarileşmesi ve bedenin denetlenmesine sosyolojik bir bakış. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27), 983-1012.
• Llor, C., & Bjerrum, L. (2014). Antimicrobial resistance: risk associated with antibiotic overuse and initiatives to reduce the problem. Therapeutic Advances in Drug Safety, 5(6), 229-241.
• Maturo, A. (2012). Medicalization: current concept and future directions in a bionic society. Mens Sana Monographs, 10(1), 122.
• McBurney, M. K., & Novak, P. (2002). What is bibliometrics and why should you care? Proceedings of the IEEE International Professional Communication Conference, USA, 108-114.
• Moynihan, R., Heath, I., & Henry, D. (2002). Selling sickness: the pharmaceutical industry and disease mongering. BMJ (Clinical research ed.), 324(7342), 886–891. https://doi.org/10.1136/bmj.324.7342.886
• Moynihan, R. & Cassels, A. (2005). Selling sickness: How the world’a biggest pharmaceutical companies are turning us all into patients. Nation Books.
• Parsons, T. (1951). The Social System. Macmillan Limited.
• Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics? Journal of Documentation, 25(4), 348-349.
• Sezgin, D. (2013). Tıbbileştirme. Toraks Aralık Bülteni, 27-29.
• Şahin, M. & Erbil, N. (2019). Doğum ve medikalizasyon. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 2(2), 120-130.
• Şahin, T. & Ocak, S. (2019). Türkiye'de sağlık yönetimi disiplininde yürütülen tezlerin bibliyometrik analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(3), 543-558.
• Toraman, A. & Erdem, R. (2016). Kavramsal açıdan tıbbileştirme. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(4), 423-442.
• Turner, B. S. (2017). Tıbbi güç ve toplumsal bilgi (Ü. Tatlıcan, Çev.). Sentez Yayıncılık.
• Ünal, D., & Cindoğlu, D. (2013). Reproductive citizenship in Turkey: Abortion chronicles. Women's Studies International Forum, 38, 21–31. https://doi.org/10.1016/j.wsif.2013.02.005
• Van Eck, N. J. & Waltman, L. (2023). Vosviewer manual. Manual for Vosviewer 1.6.19. Universiteit Leiden, 1-49.
• Vural, G. & Şentürk Erenel, A. (2017). Doğumun medikalizasyonu neden artmıştır, azaltabilir miyiz? Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(2), 76-83.
• Yeşildağ Çelik, B. & Gölbaşı, Z. (2021). Yaşlılık döneminde kadın sağlığının medikalizasyonu. Türkiye Klinikleri Doğum-Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği-Özel Konular, 82-86.