Yaşlı Bakımevi Çalışanlarının Durumluk ve Sürekli Kaygı Düzeyleri

Yıl 2018, Cilt: 21 Sayı: 2, 217 - 226, 29.06.2018

Perihan Eren Bana Nurten Dayıoğlu

Öz

Sağlık hizmetleri sunumunda ortaya çıkan güçlüklerden birisi de sağlık çalışanlarının karşı karşıya kaldığı stres faktörleridir. Özellikle yaşlı hizmetleri sunumu sırasında sağlık çalışanları gerek yaşlılığın doğası gereği ortaya çıkan kronik hastalıklarla gerekse yaşlının sosyal ve ruhsal kaynaklı sorunlarının getirdiği sıkıntılarla başa çıkmak zorundadır. Bu koşullarla birlikte yaşlı bakım hizmeti sunmakta olan çalışanların verdiği hizmet kalitesinde stres faktörlerinin de oldukça etkili olduğu düşünülmektedir. Ayrıca yaşlılar için bakım hizmeti sunmakta olan sağlık çalışanlarının karşı karşıya kaldığı durumların sağlık yöneticileri tarafından doğru analiz edilmesi de önemlidir. Bu çalışmada, yaşlı bakımevi ve huzurevi çalışanlarının demografik özelliklerinin, eğitim düzeylerinin ve bakım verdikleri sürenin durumluk ve sürekli kaygı düzeyleri üzerindeki etkisi değerlendirildi. Çalışma, İstanbul ili içindeki özel yaşlı bakım evleri ve huzur evlerinde çalışan 111 personel ile gerçekleştirildi. Çalışanlar dağıtılan anket formlarını görev başındayken doldurdu. Çalışanların durumluk ve sürekli kaygı düzeylerini saptamak için STA-I (Durumluk Kaygı Düzeyi) ve STA-II (Sürekli Kaygı Düzeyi) Ölçeği’nden faydalanıldı. Veriler SPSS 20.0’da Eşlendirilmiş dizide t Testi, Bağımsız Gruplarda t Testi, Kruskal Wallis Testi, Mann-Whitney U Testi ve Korelasyon Analizi ile incelendi. Yaşlı bakımevi ve huzurevi çalışanlarının durumluk kaygı düzeyini etkileyen faktörler; bakım verme durumu ile işinden memnuniyet düzeyidir. Sürekli kaygı düzeyini etkileyen faktörler ise öğrenim düzeyi, bakım verme durumu, işinden memnuniyet düzeyi, bakım verme işine gün içinde ayırdığı zaman ve bakımından sorumlu olunan yaşlı sayısıdır. Elde edilen sonuçların literatürde yer alan diğer çalışmalardan elde edilen sonuçlarla uyumlu olduğu görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, bakımevi, çalışan, stres, kaygı

Kaynakça

• 1. Aközer M., Nuhrat C. ve Say Ş. (2011) Türkiye’de Yaşlılık Dönemine İlişkin Beklentiler Araştırması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 7(27): 103-128. 2. Polat S. ve Hira İ. (2017) Konaklama Birimi Olarak Huzurevleri Algısı. Journal of Human Sciences 14 (4): 3250-3267. 3. Doğru S. S. Y. ve Arslan E. (2008) Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı Düzeyi İle Durumluk Kaygı Düzeylerinin Karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 19(32):543-553. 4. Atagün M. İ., Balaban Ö. D., Atagün Z., Elagöz M. ve Özpolat A. Y. (2011) Kronik Hastalıklarda Bakım Veren Yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 3(3):513-552 5. Baltayan O. A. (2012) Yaşlı Hastalara Bakım Veren Kadınların Bakım Yüklerinin ve Yaşam Kalitelerinin İncelenmesi. Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. 6. Bilge A., Embel N. ve Kaya F. G. (2013) Sağlık Profesyoneli Olacak Öğrencilerin Ölüme Karşı Tutumları, Ölüm Kaygıları Arasındaki İlişki ve Bunları Etkileyen Değişkenler. Journal of Psychiatric Nursing 4(3): 119-124. 7. Bağ B. (2017) Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliğinde Salutogenez Modeli. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 9(3): 284-300. 8. Cooper J. and Barnett M. (2005) Aspects of Caring For Dying Patients Which Cause Anxietyto First Year Student Nurses. International Journal of PalliativeNursing 11(8): 423-430. 9. Roberto C., Zurlo M. C. and Smith A. P. (2016) Ethnicity and Work-Related Stress in Eastern European Care Workers for the Elderly: An Application of a Proposed Multi-Dimensional Model. Diversity and Equality in Health and Care 13(2): 197-205. 10. Durgun B. ve Tümerdem Y. (1999) Kentleşme ve Yaşlılara Sunulan Hizmetler. Geriatri Dergisi 2(3): 115-120. 11. Gual E. M., Sabado T. J., Porrasand B. D. and Royo M. C. (2014) The Impact of Death and Dying on Nursing Students: An Explanatory Model. Journal of Clinical Nursing 23(23-24):3501-3512. 12. Erdem D., Atçı H., Akan B., Albayrak D., Gökçınar D. ve Göğüş N. (2010) Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği Asistanlarının Yoğun Bakım Çalışma Dönemlerinin, Tükenmişlik, İş Doyumu, İşe Bağlı Gerginlik ve Durumluluk-Süreklilik Kaygı Düzeylerine Etkisi. Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Araştırmalar Dergisi 44(3): 93-99. 13. Erdem M. (2005) Yaşlıya Bakım Verme. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences 8(3):101-106. 14. Esen D. (2011) Yaşlılarda Ölüm Kaygısı Düzeyini Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi 4(1): 67-79. 15. Hasgül E. (2016) The Importance of Art in Social Work Practices. International Journal of Innovative Research in Education 3(2): 55- 60. 16. Herber O. R. and Johnston B. M. (2013) The Role of Healthcare Support Workers in Providing Palliative And End‐of‐Life Care in the Community: A Systematic Literature Review. Health & Social Care in the Community 21(3): 225-235. 17. Karahan A. Y. ve İslam S. (2013) Fiziksel Engelli Çocuk ve Yaşlı Hastalara Bakım Verme Yükü Üzerine Bir Karşılaştırma Çalışması. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 3(1):1-7. 18. Level A. (2009) Zihinsel Yetersizliği Olan Çocukların Anne-Babalarında Kaygı Düzeyi ve Bilgilendirmenin Kaygı Düzeyine Etkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin 8(5): 405-412. 19. Öztop H., Şener A. ve Güven S. (2008) Evde Bakımın Yaşlı ve Aile Açısından Olumlu ve Olumsuz Yönleri. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi 1(1): 39-49. 20. Özyeşil Z., Oluk A. ve Çakmak D. (2014) Yaşlı Hastalara Bakım Verme Yükünün Durumluk Sürekli Kaygıyı Yordama Düzeyi. Anadolu Psikiyatri Hemşirelik Dergisi 15: 39-44. 21. Selye H. (1950) The Physiology and Pathology of Exposure to Stress. Oxford Publishing, England. 22. Selye H. (1955) Stres and Disease. Butterworth&Co, Montreal. 23. Toseland R. W., Smith G. and McCallion P. (2001) Familiy Caregivers of the Frail Elderly. Handbook of Social Work Practise with Vulnerable and Resilient Population. Columbia University Press, USA. 24. Woodhead E. L., Northrop L. and Edelstein B. (2016) Stress, Social Support and Burnout Among Long-Term Care Nursing Staff. Journal of Applied Gerontology 35(1): 84–105 25. Yiğitoğlu G. T. ve Özer F. G. (2012) Determining Death Anxiety Among Health School Students. International Journal of Human Sciences 9(2): 303-317.