Hastane Çalışanlarında İletişim Doyumunun Örgütsel Muhalefet Davranışları Üzerine Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 21 Sayı: 2, 243 - 272, 29.06.2018

Dilruba İzgüden Ramazan Erdem

Öz

İletişim doyumu kavramı, çalışanların örgütsel iletişimin çeşitli yönlerinden elde ettiği doyum durumunu ifade etmektedir. Bir organizasyonun başarısı için, örgütün ve çalışanların farklı iletişim şekillerini anlamak çok önemlidir. Örgütsel muhalefet ise, çalışanların örgütte yaşadıkları olumsuzluklara, doyumsuzluklara, etik dışı davranışlara yönelik olarak geri dönütler sağlayan, gelişim ve yenilikler için içinde fırsatlar barındıran çok önemli bir örgütsel iletişim aracıdır. Bu bakımdan iletişim doyumu kavramı ile örgütsel muhalefet kavramı bir ilişki içerisinde olabilmektedir. Bu çalışmada hastane çalışanlarının iletişim doyum düzeylerinin örgütsel muhalefet davranış tercihlerine olan etkileri araştırılmaktadır. Araştırmanın evrenini Isparta il merkezinde faaliyet göstermekte olan Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi ve Devlet Hastanesi çalışanları oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında 410 hastane çalışanına ulaşılmıştır. Araştırmada veri aracı olarak Downs ve Hazen (1977) tarafından geliştirilen, Girişken (2015) tarafından Türkçe'ye uyarlanan 35 ifadeden oluşan İletişim Doyumu Ölçeği ile Kassing (1998) tarafından hazırlanan, Aksel (2013) tarafından Türkçe'ye uyarlanan 20 ifadeden oluşan Örgütsel Muhalefet Ölçeği kullanılmıştır. İletişim doyumunun örgütsel muhalefet davranışlarına etkisi regresyon analizi ile incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, iletişim doyumu alt boyutlarının hastane çalışanlarının sergiledikleri örgütsel muhalefet davranışları üzerinde etkili olduğu ortaya çıkmıştır. İletişim doyumu alt boyutlarından olan üst ile iletişim doyumunun çalışanların dikey muhalefetlerini arttırdığı ve yatay muhalefetlerini ise azalttığı sonucu elde edilmiştir. Bunun yanı sıra yatay ve biçimsel olmayan iletişim boyutunun, çalışanların yatay muhalefet davranışları üzerinde olumlu bir etkisinin olduğu bulunmuştur. Örgütsel bütünleşme boyutundan sağlanan doyumun ise çalışanların örgütsel bağlılıklarını arttırarak yer değiştirmiş muhalefet davranışı sergileme eğilimlerini azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak, bireysel geri bildirim boyutundan sağlanan doyum düzeyinin dikey muhalefet davranışları ve yer değiştirmiş muhalefet davranışları üzerinde olumlu bir etkisinin olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Muhalefet, İletişim Doyumu, Hastane Çalışanları

Kaynakça

• 1. Ağalday B. (2013) İlköğretim Okullarında Görevli Öğretmenlerin Örgütsel Muhalefete İlişkin Görüşleri. Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır. 2. Akada T. (2015) Örgütsel Muhalefete İlişkin Öğretmen Görüşleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir. 3. Aksel S. F. (2013) Relationship Between Workplace Democracy and Organizational Dissent Behavior. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. 4. Beldek E. G. (2015) Örgütsel Özdeşleşme Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Muhalefet İlişkisi: Görgül Bir Araştırma. Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 5. Can A. (2014) SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. 3. Baskı. Pegem Akademi, Ankara. 6. Crino M. D. and White M. C. (1981) Satisfaction in Communication: An Examination of The Downs-Hazen Measure. Psychological Reports 49(3): 831-838. 7. Downs C. W. and Hazen M. D. (1977) A Factor Analytic Study of Communication Satisfaction. Journal of Business Communication 14(3): 63-73. 8. Erdoğan B. (1997) Örgütsel Güç ve Politika. Yönetim 8(26): 21-31. 9. Garner J. T. (2006) When Things Go Wrong At Work: Expressions of Organizational Dissent as Interpersonal Influence. Texas A and M University, Unpublished Doctoral Dissertation, Texas. 10. Garner J. T. (2013) Dissenters, Managers, and Coworkers: The Process of Co-Constructing Organizational Dissent and Dissent Effectiveness. Management Communication Quarterly 27(3): 373-395. 11. Girişken A. G. (2015) Bir Kamu Hastanesinde Sağlık Çalışanlarının İletişim Doyumları İle Örgütsel Adalet Algıları Arasındaki İlişki. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. 12. Goodboy A. K., Chory R. M. and Dunleavy K. N. (2008) Organizational Dissent as a Function of Organizational Justice. Communication Research Reports 25(4): 255-265. 13. Graham J. W. (1983) Principled Organizational Dissent. Northwestern University, Doctoral Dissertation, Illinois. 14. Gülnar B. (2007) Araştırma Görevlilerinin İş Tatminini Sağlama Aracı Olarak Örgütsel İletişim ve İletişim Doyumu: Kamu ve Özel Üniversite Karşılaştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Konya. 15. Hargie O., Tourish D. and Wilson N. (2002) Communication Audits and The Effects of Increased Information: A Follow-Up Study. The Journal of Business Communication 39(4): 414-436. 16. Hecht M. L. (1978) The Conceptualization and Measurement of Interpersonal Communication Satisfaction. Human Communication Research 4(3): 253-264. 17. Hsu S. (2002) Internal Marketing in The Hospitality Industry: Communication Satisfaction and Organizational Commitment. Eastern Michigan University, Unpublished Master Dissertation, Michigan. 18. Huff A., Sproull L. and Kiesler S. (1989) Computer Communication and Organizational Commitment: Tracing The Relationship in A City Government. Journal of Applied Social Psychology 19(16): 1371-1391. 19. Kaplanoğlu E. (2014) Mesleki Stresin Temel Nedenleri ve Muhtemel Sonuçları: Manisa İlindeki SMMM'ler Üzerine Bir Araştırma. Journal of Accounting and Finance (64): 131-150. 20. Kassing J. W. and Armstrong T. A. (2002) Someone’s Going to Hear About This: Examining the Association Between Dissent-Triggering Events and Employee’s Dissent Expressions. Management Communication Quarterly 16(1): 39-65. 21. Kassing J. W. and Avtgis T. A. (1999) Examining the Relationship Between Organizational Dissent and Aggressive Communication. Management Communication Quarterly 13(1): 76-91. 22. Kassing J. W. (1997a) Development and Validation of the Organizational Dissent Scale. Kent State University, Doctoral Dissertation, Ohio. 23. Kassing J. W. (1997b) Articulating, Antagonizing, and Displacing: A Model of Employee Dissent. Communication Studies 48(4): 311-332. 24. Kassing J. W. (1998) Development and Validation of the Organizational Dissent Scale. Management Communication Quarterly 12(2): 183–229. 25. Kassing J. W. (2000) Investigating the Relationship Between Superior-Subordinate Relationship Quality and Employee Dissent. Communication Research Reports 17(1): 58-70. 26. Kassing J. W. (2011) Dissent in Organizations. Polity Press, United States. 27. Köksal K. E. (2012) İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin İletişim Doyumunun Belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Mersin. 28. Krone K. J. (1992) A Comparison of Organizational, Structural and Relationship Effects On Subordinates' Upward Influence Choices. Communication Quarterly 40(1): 1-15. 29. Luthans F. and Youssef C. M. (2007) Emerging Positive Organizational Behavior. Journal of Management 33(3): 321-349. 30. Mount D. J. and Back K. J. (1999) A Factor-Analytic Study of Communication Satisfaction in The Lodging Industry. Journal of Hospitality and Tourism Research 23(4): 401-418. 31. Ötken A. B. ve Cenkci T. (2013) Beş Faktör Kişilik Modeli ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Öneri Dergisi 10(39): 41-51. 32. Özdemir M. (2010) Ankara İli Kamu Genel Liselerinde Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Örgütsel Muhalefete İlişkin Görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara. 33. Redding W. C. (1985) Rocking Boats, Blowing Whistles and Teaching Speech Communication. Communication Education 34(3): 245-258. 34. Stanley J. D. (1981) Dissent in Organizations. Academy of Management Review 6(1): 13-19. 35. Steele G. A. and Plenty D. (2014) Supervisor–Subordinate Communication Competence and Job and Communication Satisfaction. International Journal of Business Communication 52(3): 294-318. 36. Tremblay M., Sire B. and Balkin D. B. (2000) The Role of Organizational Justice in Pay and Employee Benefit Satisfaction and Its Effects on Work Attitudes. Group &Organization Management 25(3): 269-290. 37. Varona F. (2002) Conceptualization and Management of Communication Satisfaction and Organizational Commitment in Three Guatemalan Organizations. American Communication Journal 5(3): 114-136. 38. Yıldız K. (2013) Örgütsel Bağlılık İle Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişki. Turkish Studies–International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 8(6): 853-879. 39. Yıldız K. (2014) Örgütsel Muhalefet. Akademik Bakış Dergisi 43: 12-19. 40. www.dissentworks.com. Erişim Tarihi: 06.02.2018.