A RESEARCH ON LONG-LIFE VILLAGES IN ELDERLY CARE AND DISABLED TOURISM IN TURKEY: A QUALITATIVE RESEARCH STUDY

Yıl 2025, Cilt: 28 Sayı: 3, 361 - 376, 30.09.2025

Didem Sözeri Sedat Bostan

https://doi.org/10.61859/hacettepesid.1531015

Öz

This study was carried out to evaluate the situation of Turkey's elderly and disabled tourism and to contribute to Turkey's tourism income and increase workforce capacity with new incentives. Qualitative research method was used in the study. A semi-structured interview was conducted with the managers, investors and employees of the institution that carries out elderly and disabled tourism activities. Interviews were conducted using the snowball sampling method. The interviews were analyzed with the Maxqda program, coded and interpreted with descriptive tables. It was determined that 37.5% of those working in nursing homes had no knowledge about the concepts of old-age and disabled tourism, and 50% had no knowledge about long-life villages. Participants who had opinions about the concepts and longevity villages stated that the services they provided were not within the scope of elderly and disabled tourism and made many suggestions for the development of the sector. In the light of the findings of the research, opinions and suggestions were developed about the "Long Life Villages" project that could be established in Turkey. This project will both provide an accessible environment to service recipients and increase Turkey's employment and tourism potential.

Anahtar Kelimeler

Tourism , health , elderly care services , elderly age tourism , disabled tourism

Proje Numarası

2021-203

TÜRKİYE’DE YAŞLI BAKIMI VE ENGELLİ TURİZMİNDE UZUN YAŞAM KÖYLERİ ARAŞTIRMASI: NİTEL ÇALIŞMA

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de ileri yaş ve engelli turizmi alanında mevcut durumu ortaya koymak, sektörde karşılaşılan sorunları belirlemek ve gelişime açık alanları tespit etmek amacıyla yürütülmüştür. Turizm gelirine katkı sağlama ve istihdam kapasitesini artırma hedefi doğrultusunda, ileri yaş ve engelli bireylere yönelik hizmet sunum süreçleri ile bu hizmetlerin turizm kapsamında değerlendirilme biçimleri analiz edilmiştir. Veri toplama sürecinde nitel araştırma desenine uygun olarak derinlemesine görüşmeler yapılmış ve elde edilen veriler Maxqda programı kullanılarak sistematik biçimde analiz edilmiştir Analiz sürecinde, veriler öncelikle kodlanmış, ardından temalar oluşturulmuş ve betimsel tablolar aracılığıyla yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda, katılımcıların %37,5’inin ileri yaş ve engelli turizmi, %50’sinin uzun yaşam köyleri kavramlarına yeterli düzeyde hâkim olmadığı, bu alanda hizmet sunan bazı kurumların ise kendi faaliyetlerini turizm kapsamında değerlendirmediği tespit edilmiştir. Kavramlar ve uzun yaşam köyleri hakkında görüş sahibi olan katılımcılar ise verdikleri hizmetlerin ileri yaş ve engelli turizmi kapsamında olmadığını belirterek, sektörün gelişmesi için birçok öneride bulunmuştur. Araştırma bulgularına göre, yaşlı ve engelli turizm merkezleri ile uzun yaşam köylerinin fiziki yapısı, çalışan nitelikleri ve devlet desteği açısından geliştirilmesi gerektiği ortaya konulmuştur. Türkiye’nin coğrafi avantajları ve yaşlı nüfus oranı yüksek ülkelerle olan yakınlığı, bu alanda önemli fırsatlar sunmaktadır. Elde edilen veriler doğrultusunda, ilgili kurum ve yetkililer tarafından politika ve stratejilerin oluşturulması gerektiği değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Turizm , sağlık , yaşlı bakım hizmetleri , ileri yaş turizmi , engelli turizmi.

Etik Beyan

Çalışma Helsinki etik bildirgesine uygun yürütülmüştür. Çalışma yüksek lisans tezinden üretilmiş olduğu için %65 tez ile benzerliği çıkmış görünmektedir. Gerçek benzerlik oranı %2'dir.

Destekleyen Kurum

Ordu Üniversitesi BAP birimi

Proje Numarası

2021-203

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2020, Mayıs 15). Şehit Kara Pilot Yüzbaşı Serhat Sığnak Huzurevi YBRM. https://www.ailevecalisma.gov.tr/adana/kuruluslarimiz/yasam-bakim-ve-rehabilitasyon-merkezi/sehit-kara-pilot-yuzbasi-serhat-signak-huzurevi-ybrm/
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2020, Aralık 31). Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı engelli bireylere sunulan bakım hizmetini güçlendiriyor. https://www.aile.gov.tr/haberler/aile-ve-sosyal-hizmetler-bakanligi-engelli-bireylere-sunulan-bakim-hizmetini-guclendiriyor/
• Altan, Ö. Z., & Şişman, Y. (2003). Yaşlılara yönelik sosyal politikalar. Kamu-İş Dergisi, 7(2), 2–36.
• Aydın, D., Şeker, S., & Şahan, S. (2011). Kamu hastanelerinde sağlık turizmi ve turistin sağlığı uygulama rehberi. Sağlık Bakanlığı.
• Biggs, S., Bernard, M., Kingston, P., & Nettleton, H. (2000). Lifestyles of belief: Narrative and culture in a retirement community. Ageing and Society, 20, 649–672.
• Croucher, K. (2006, Nisan 15). Making the case for retirement villages. https://www.jrf.org.uk/report/making-case-retirement-villages
• Demirci, Z. (2022, Mayıs 15). Dünyadaki engelli sayısı gün geçtikçe artıyor. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/dunyadaki-engelli-sayisi-gun-gectikce-artiyor/1327364
• Denizli, F. (2023). Yaşlı ve engelli bakım turizm potansiyelinin değerlendirilmesi “fırsatlar ve tehditler”: Kayseri ili örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (46), 59–75.
• Engelli ve Yaşlı Hizmetler Genel Müdürlüğü. (2021, Eylül 15). Yaşlı nüfusun demografik değişimi. https://www.aile.gov.tr/media/45354/yasli-nufus-demografik-degisimi-2020.pdf
• Extracare. (2022, Aralık 12). Solihull Village. https://www.extracare.org.uk/solihull-village-hub/about-solihull-village/
• Grant, B. (2006). Retirement villages: An alternative form of housing on an ageing landscape. Social Policy Journal of New Zealand, (27), 100–113.
• Karakuş, B. (2018). Türkiyede Yaşlılara Yönelik Hizmetler Ile Kurumsal Yaşlı Bakım Ve Illerin Durumu. Ankara: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. S:1-400.
• Karasu, Ç. (2008). Antioksidanlar ve yaşlanma. Türkiye Klinikleri Kozmetik Dermatoloji Anti-Aging Özel Sayısı, 1–4.
• Karasu, Ç. (2009). Sağlık turizminde yeni bir konsept. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 29(5), 117–119.
• Kaymaz, Ç. (2018). 2010 sonrasında Türkiye'de sağlık turizminin gelişimi. [Yüksek lisans tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü].Yayın No: 10220825
• Kiremit, A. Ş. (2008). Turizmin gelişiminde bir alternatif olarak medikal turizm: Bir sağlık kuruluşunda araştırma. [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. Yayın No: 218504
• Lecovich, E. (2014). Aging in place: From theory to practice. Anthropological Notebooks, 20(1), 21–32.
• Lister, R. (1994). The retirement industry: An overview. Valuer and Land Economist, 33(1), 29–33.
• Milne, S., & Ateljevic, I. (2001). Theory embracing complexity. Tourism Economic Development and Global-Local Nexus, 3(4), 369–393.
• OECD. (2025, Haziran 2). Cities for all ages. https://www.oecd.org/en/publications/cities-for-all-ages_f0c8fefa-en.html
• Ökem, Z. G., & Çelik, H. (2019). Türkiye yeni hizmet ihracatında yeni hedefler: Yaşlı bakım turizmi. TÜSİAD.
• Özer, Ö., & Sonğur, C. (2012). Türkiye'nin dünya sağlık turizmindeki yeri ve ekonomik boyutu. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 69–81.
• Özsarı, S. H., & Karatana, Ö. (2013). Sağlık turizmi açısından Türkiye’nin durumu. Journal of Kartal Training & Research Hospital, 24(2), 136–144.
• Rsllifecare. (2022, Aralık 12). RSL Anzac Village Narrabeen. https://rsllifecare.org.au/location/retirement-village/rsl-anzac-village-narrabeen/?utm_source=villages.com.au&utm_medium=featured_listings#
• Sağlık Turizmi Derneği. (2022, Aralık 12). Sağlık turizmi rehberi. http://www.saglikturizmi.org.tr/media/Pdf/10.pdf
• TBMM. (2023, Ocak 23). TBMM Başkanı Şentop, "Uluslararası Yaşlı Refahı Çalıştayı"ında konuştu https://www.tbmm.gov.tr/Haber/Detay?Id=4bed750d-f442-4a37-8c82-0184e6ee8927
• Tengilimoğlu, D., & Tosun, N. (2020). İleri yaş ve engelli turizmi. In D. Tengilimoğlu (Eds.), Sağlık turizmi (ss. 121–182). Siyasal Kitabevi.
• TÜİK. (2022, Ekim 21). İstatistiklerle yaşlılar. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2021-45636
• Ünüsan, Ç., & Sezgin, M. (2005). Turizm strateji eksenli pazarlama iletişimi. Nüve Kültür Merkezi Yayınları.
• Vanlı, H., & Küçük, B. (2013). Sağlık turizmi ve termal turizmi açısından sağlıklı yaşam köyünün incelenmesi. Ekonomik, Sosyal ve Siyasal Analiz Dergisi, 97–106.
• Villages.com. (2022, Aralık 12). Australia’s Retirement Directory. https://www.villages.com.au/nsw/bowral/mt-eymard-retirement-community-4001
• WHO. (2025, Haziran 2). Age-friendly environments. https://www.who.int/teams/social-determinants-of-health/demographic-change-and-healthy-ageing/age-friendly-environments
• World Tourism Organization (UNWTO). (2008). İnternational Recommendations For Tourism Statistics 2008. United nations.
• Yıldız, Z., Yıldız, S., & Karaçayır, E. (2017). Dünyada ve Türkiye'de engelli turizmi pazarının değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2), 61–80.
• Zhong, L., Deng, B., Morrison, A. M., Coca-Stefaniak, J. A., & Yang, L. (2021). Medical, health and wellness tourism research—A review of the literature (1970–2020) and research agenda. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(20), 10875.