KIRSAL TURİZMLE KIRSAL KALKINMANIN KIRSAL YOKSULLUĞU AZALTMADAKİ ETKİSİ: YATAĞAN ÖRNEĞİ

Yıl 2021, , 480 - 507, 30.12.2021

Metin Serhat İlter

https://doi.org/10.31199/hakisderg.904676

Öz

Kırsal kalkınma hamleleri tüm ekonomilerde görülen hareketlerdir. Kırsal kalkınmanın tarım ve tarıma dayalı sanayii ile olabileceği konusundaki görüşler turizmin işin içine girmesiyle değişmeye başlamıştır. Artık günümüzde Türkiye için özellikle Ege ve Akdeniz Bölgelerinde tarımın yanında turizm önemli bir gelir kaynağı haline gelmiştir. Birçok kırsal yörede ise turizm tarımın önüne geçmiş ve kırsalın tarım yönlü görünürlüğü (Bodrum ve Marmaris’te olduğu gibi) kaybolmuştur. Bu çalışmanın amacı, kırsaldaki yoksulluğun azaltılmasında tarım ve hayvancılık dışında ikinci bir gelir kaynağı olarak turizmin önemini göz önüne sermektir. Kırsal kalkınmanın sağlanabilmesi ve kırsaldaki yoksulluğun azaltılabilmesi için kullanılan yöntemlerden biri de kırsalın turizm değerlerinin gün yüzüne çıkarılması ve geliştirilmesidir. Bu konu incelenirken öncelikle tanımlara yer verilmiş ve kalkınmanın, yoksulluğun ve turizmin ne olup olmadığına değinilmiştir. Kırsal alan çalışmalarının Türkiye’de sayıca az çalışmalar olmasının yanı sıra kırsal turizm çalışmaları yok denecek kadar azdır. Çalışma bu yönüyle mevcut literatüre katkı sağlamayı hedeflemiştir. Araştırma evreni olarak seçilen yer, Muğla İli Yatağan İlçesi’dir. Yatağan’ın bir madenci kasabası görünümü termik santralin özelleştirilmesinden sonra kaybolmaya başlamış, ilçenin özellikle Tunç Çağı’na kadar giden tarihsel (ören) yerleri ve kendine has kasabaları (Bozüyük, Belen ve Yava gibi) gezilmeye ve görülmeye değer yerler olmuştur. Türk Müzeciliğinin kurucusu Osman Hamdi Bey ilk çalışmalarını bu ilçede yapmış ve ilk buluntular İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne gönderilmiş ve burada halen sergilenmektedir. Sadece bu durum bile Yatağan’ın turizm açısından değerini ortaya koymak için yeterlidir. Yatağan’da tespit edilenler makalede saha çalışması ve örnek olay olarak sunulmuştur. Yatağan’ın tarihi ve turistik yerleri fotoğraflanarak okuyucunun konu hakkında daha fazla bilgi sahibi olması hedeflenmiştir. Ege Bölgesindeki tipik kırsal yaşantının bir örneği olan Yatağan’ın tarihi, coğrafi ve demografik özellikleri, turizm yerleri, ören yerleri, geçim ekonomisi, eğitim durumu ve turizm istatistikleri incelenmiştir. Kırsaldaki sorunların ekonomik yönü için çözüm önerileri getirilmeye çalışılmış, tarım dışı unsurlardan kırsal turizm bu bağlamda incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kırsal Turizm, Kalkınma, Yoksulluk, Yatağan

RURAL DEVELOPMENT WITHIN RURAL TOURISM EFFECT OF RURAL POVERTY: A CASE FROM THE YATAGAN

Öz

Rural development moves are movements seen in all economies. Opinions on the possibility of rural development with agriculture and agriculture-based industry started to change with the involvement of tourism. Today, tourism has become an important source of income for Turkey, especially in the Aegean and Mediterranean Regions, besides agriculture. In many rural areas, tourism has overtaken agriculture and the agricultural visibility of the countryside (as in Bodrum and Marmaris) has been lost. The aim of this study is to reveal the importance of tourism as a second source of income apart from agriculture and animal husbandry in reducing rural poverty. One of the methods used to ensure rural development and reduce rural poverty is to bring the tourism values of the countryside to light and develop them. While examining this subject, firstly definitions were given and it was mentioned what development, poverty and tourism are. In addition to the few studies in rural areas in Turkey, rural tourism studies are almost non-existent. With this aspect, the study aimed to contribute to the existing literature. The place chosen as the research universe is Yatağan District of Muğla Province. The appearance of Yatağan as a mining town began to disappear after the privatization of the thermal power plant, and the historical (ruins) sites and unique towns (such as Bozüyük, Belen and Yava) of the district, especially those dating back to the Bronze Age, became places worth visiting and seeing. Osman Hamdi Bey, the founder of Turkish Museology, made his first studies in this district and the first finds were sent to the Istanbul Archeology Museum and are still exhibited here. Even this situation alone is enough to reveal the value of Yatağan in terms of tourism. The findings in Yatağan are presented as fieldwork and case studies in the article. By photographing Yatağan's historical and touristic places, it is aimed that the reader has more information about the subject. Yatağan, which is an example of typical rural life in the Aegean Region, has historical, geographical and demographic characteristics, tourism places, ruins, subsistence economy, educational status and tourism statistics. It has been tried to offer solutions for the economic aspect of the problems in the countryside, and rural tourism, which is one of the non-agricultural elements, has been examined in this context.

Anahtar Kelimeler

Rural Tourism, Development, Poverty, Yatagan

Kaynakça

• Burton, R. (1995). Travel geography. Essex: Pearson Education Limited.
• Chalker, B. (1994). Ecotourism: On thetrail of destruction or sustainability? A Minister’s View. In Cater, E &Lowman, G. (Ed.) Ecotourism: A Sustainable Option? Chichester: John Wiley&Sons Ltd.
• Doswell, R. (1997). Tourism: How effective management makes the difference. Oxford: Butterworth-Heinemann.
• İlter, M. (2019a). Kırsal kalkınmada tarım ve hayvancılığın kırsal yoksulluğu azaltmadaki etkileri “Yatağan’ın sosyo-ekonomik yapısı ve tarımsal nitelikleri”. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 19 (44), 629-654.
• İlter, M. (2019b). Kırsal yoksulluk, göç ve afet ilişkisi “Zeytinköy orman yangını örneği”. Afet ve Risk Dergisi, 2(2), 80-94.
• Karaman, N. ve Oğuz, T. (2006). Turizm ve çevre. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Özkök, F. G. (2008). Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde turizmin ekonomik etkileri. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Öztürk, Ş. (2014). Yeni köy sosyolojisi tartışmaları, küreselden yerele tarım politikaları ve yoksulluk. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Tickamyer, A.R. (2006). Rural poverty. in P. Cloke, T. Marsden & P.H. Mooney (Eds.), Handbook of Rural Studies. London: Sage Publications.
• Uygur, S. M. (2007). Turizm pazarlaması. İstanbul: Nobel Yayın.
• Yeşiltuna, D. Ç. (2016). Küreselleşme ve kırsal dönüşüm: Komşu mahalleden “Butik Site”ye Sandalye Marketten “Slow Food”a. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Youvell, R. (1998). Tourism; an Introduction. Harlow: Addison Wesley Longman Ltd.
• Rapor-1. (2000). “Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. Kırsal Kalkınma Özel İhtisas Komisyonu Raporu”, Ankara.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2013), “Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018”, Ankara.
• T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. (2011), “Kırsal Kalkınma Planı 2010-2013, Ankara.
• https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-137902/stratonikeia-antik-kenti-mugla-2015.html Erişim Tarihi: 13.11.2019
• https://mugla.ktb.gov.tr/TR-177741/stratonikeia.html Erişim Tarihi: 23.01.2020
• www.mentese.bel.tr/edergi/tourism_guide/index.html#p=88 Erişim Tarihi: 2.12.2019
• http://www.yatagan.bel.tr/index.php?modul=10_3&ID=10&CatIDx=5Erişim Tarihi: 13.11.2019
• http://www.tuik.gov.tr Erişim Tarihi: 12.12.2019
• http://www.yatagan.gov.tr/ile-ekonomisi Erişim Tarihi: 18.3.2020