TEACHER CANDIDATES’ CAREER VALUES PERCEPTIONS BY RANK ORDER JUDGMENTS SCALING

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 11, 204 - 225, 15.04.2016

Hasan Bozgeyikli Emre Toprak Sümeyye Derin

Öz

In this research it is aimed to scale career values which were thought to be effective in teaching career selection related to sorting statements. It was also tried to determine the significance row of these career values according to gender, department and whether this department, which was educated, was selected willingly variables. This research was conducted on 320 students who were educated in a spring fall 2014-2015 years at Erciyes University faculty of education. In this research was used a survey which was thought to be effective in career selection and individual characteristics. This survey which was improved by researchers had questions related to career values thought to be effective in career selection in order to scale with sort judgments. The scaling of the approach based on the decisions of judges, the scaling method of row judgment law was used to analyze data. According to findings, when the prospective teachers selected this career, they consider the regular life as the most important criteria. It was determined that respectively some career values followed such as success, social status, financial gain, using of ability, change leadership, creativity, cooperation and competition. Whereas this sorting was as follows for female participants regular life, success, social status, financial gain, using of ability, change leadership, creativity cooperation and competition whereas it was as follows for male participants regular life, social status, success, financial gain, using of ability, leadership, change, creativity, cooperation and competition. And when terms of variable department, while Career Guidance (CG) and German teacher came forward the success firstly, English teacher came forward the using of ability as a career value. It was determined that regular life is the most im-portant career value for science, math, social studies, Turkish classroom teaching de-partments. While the most important career value was success for the students who chose willingly part of education, and then respectively, regular life, social status and financial gain followed, the most important career value was regular life for the stu-dents who chose unwillingly part of education. Proposals were developed based on the findings from the study.

Anahtar Kelimeler

Career Values, Rank Order Judgments Scaling, Teacher Candidates

ÖĞRETMEN ADAYLARININ MESLEKİ DEĞER ALGILARININ SIRALAMA YARGILARIYLA ÖLÇEKLENMESİ

Öz

Bu araştırmada öğretmenlik mesleğini seçmede etkili olduğu düşünülen meslek değerlerinin sıralama yargılarına dayalı olarak ölçeklenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca katılımcıların cinsiyet, bölüm ve okuduğu bölümü isteyerek seçip seçmediği değişkenlerine göre de ölçeklendirme çalışması yapılarak bu meslek değerlerinin önem sırasının belirlenmesine çalışılmıştır. Araştırma 2014-2015 öğretim yılı bahar döneminde Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim gören toplam 320 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Çalışmada, meslek seçiminde etkili olduğu düşünülen meslek değerlerini sıralama yargılarıyla ölçeklemek için araştırmacılar tarafından geliştirilen, bireysel özellikler ve meslek seçiminde etkili olduğu düşünülen mesleki değerlerle ilgili soruların yer aldığı veri toplama aracı kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde, yargıcı kararlarına dayalı ölçekleme yaklaşımlarından, sıralama yargıları kanunuyla ölçekleme yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçerken en önemli kriter olarak “düzenli yaşamı” gördüğü, bunu sırasıyla başarı, sosyal statü, maddi kazanç,  yeteneği kullanma,  değişim, liderlik, yaratıcılık, işbirliği ve rekabet gibi meslek değerlerinin izlediği belirlenmiştir. Bu sıralama kadın katılımcılarda aynı şekilde düzenli yaşam, başarı, sosyal statü, maddi kazanç, yeteneği kullanma, değişim, liderlik, yaratıcılık, işbirliği ve rekabet şeklinde iken; erkek katılımcılar için düzenli yaşam, sosyal statü, başarı, maddi kazanç,  yeteneği kullanma, liderlik, değişim, yaratıcılık, işbirliği ve rekabet olarak ortaya çıkmıştır. Bölüm değişkeni açısından bakıldığında ise, PDR ve Almanca öğretmenliği bölümlerinde ilk sırada başarı değeri öne çıkarken, İngilizce öğretmenliği bölümünde yeteneği kullanma öne çıkan meslek değerini oluşturmaktadır. Fen Bilgisi, Matematik, Sosyal Bilgiler, Türkçe ve Sınıf öğretmenliği bölümlerinde ön plana çıkan meslek değeri ise düzenli yaşam olarak belirlenmiştir. Öğrenim gördüğü bölümü isteyerek seçen öğrenciler için en önemli meslek değeri başarı iken bunu sırasıyla düzenli yaşam, sosyal statü ve maddi kazanç izlerken, bölümü istemeyerek seçen öğrenciler için en önemli meslek değeri düzenli yaşam olarak öne çıkmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara dayalı olarak öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Mesleki Değer, Sıralama Yargılarıyla Ölçekleme, Öğretmen Adayları

Anahtar Kelimeler

Mesleki Değer, Sıralama Yargılarıyla Ölçekleme, Öğretmen Adayları

Kaynakça

• KAYNAKLAR
• Ahmadi, M., Helms, M.M. ve Nodoushani, P. (1995). A factor-analytic approach profiling job selection differences of male and female accountants. Managerial Audi-ting Journal, 10(7), 17‐24.
• Akbayır, K. (2003). Öğretmenlı̇k mesleğı̇ne yönelmede aı̇lenı̇n ve branş seçı̇mı̇nde cı̇nsı̇yetı̇n rolü. 24.07.2015 tarihinde http://fedu.metu.edu/ufbmek-5/b_kitabi/PDF/OgretmenYetistirme/Bildiri/t271d.pdf adresinden erişildi.
• Ataklı, A. (1996). İlkokul öğretmenliğinde kişisel niteliklerin ve ı̇şe güdülemenin önemi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 221.
• Betz, M. ve O’Connell, L. (1989). Work orientations of males and females: Explo-ring the gender socialization approach. Sociological Inquiry, 59(3), 318-330.
• Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Sos-yal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
• Eliznur, D. (1984). Facets of work values: A structural analysis of work outcomes. Journal of Applied Psychology, 69 (3), 379-389.
• Frady, W. P. (2005). A study of high school student’s career ınterest ınventories and their relationships to students completion of occupational programs. Unpublis-hed dissertation thesis, Clemson Universty, USA.
• Gibson, R. L. ve Mitchell, M. H. (2001). Introduction to career counseling for the 21. century. New Jersey: Pearson Education, Inc.
• Güler, E. (2010). Meslek lisesi öğrencilerinin kariyer değerlerine ilişkin algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hansen, J. C. (2005). Assessment of interests. S.D.Brown ve R.W.Lent (Eds.), Career deve-lopment and counseling içinde (s. 282-304), New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
• Hwang S.K. ve Polachek, S.W. (2004). Occupational Self‐Selection and the Gender Wage Gap: Evidence From Korea and United States, 31.03.2013 tarihinde http://www2.binghamton.edu/economics/wp04/WP0413.pdf adresinden erişildi.
• Kıyak, S. (2006). Genel lise öğrencilerinin meslek seçimi yaparken temel aldığı kri-terler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti-tüsü, İstanbul.
• Kuşdil, E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15 (45), 59-76.
• Kuzgun, Y. (1996). Akademik benlik kavramı ölçeği el kitabı. Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu.
• Kuzgun, Y. (2009). Meslek gelişimi ve danışmanlığı. Ankara: Nobel Yayın.
• Marini, M. M., Fan, P., Finley, E. ve Beutel A. M. (1996). Gender and job values. So-cial of Education, 69(1), 49-65.
• Miller, D. S. ve Mcwhirter, E. H. (2006). The history of career counseling, from frank parsons to twenty, first century challenges. D.Capuzzi ve M. D. Stauffer (Eds.), Career counseling, foundations, persperctives and applications içinde (s. 339), ABD: Pearson Education, Inc.
• Moore, C. A. S. (2006). Career values of college students: An analysis by generation, Unpublished dissertation thesis, Colorado State University, Colorado.
• ÖSYM (2015). Öğrenci seçme ve yerleştirme sistemi yükseköğretim programları ve kontenjanları kılavuzu. 23 Temmuz 2015 tarihinde http://dokuman.osym.gov.tr/pdf
• dokuman/2015/YGS/2015_OSYS_KILAVUZ.pdf adresinden erişildi.
• Özbek, R., Kahyaoğlu, M. ve Özgen, N. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği-ne yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 221-232.
• Özmete, E. (2007), Effect gender on the value perception of the young: A case analysis. College Student Journal, 41(4), 859-871.
• Pişkin, M. (2011). Kariyer gelişim sürecini etkileyen faktörler. Binnur Yeşilyaprak (Ed.) Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı içinde, Ankara: Pegem Akademi.
• Power, S. J. (2006). The mid, career success guide: Planning for the second half of your working life, Westport CT: Greenwood Publishing Group, Inc.
• Reeves, D. L. ve Karlitz, G. (2005). Career ideas for teen education and training. New York: Bright Futures Press.
• Sarıkaya, T. ve Khorshid, L. (2009). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini et-kileyen etmenlerin incelenmesi: Üniversite öğrencilerinin meslek seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393‐423.
• Sharf, R. S. (2002). Applyng career development theory to counseling. Pacific Gro-ve, CA.: Brooks/Cole Thomson Learning.
• Shoffner, M. F. (2006). Career counseling, theoretical perspectives. D.Capuzzi ve M. D. Stauffer (Eds.), Career counseling foundations, perspectives and applications içinde (s. 40-68). New York: Pearson Educations, Inc.
• Super, D. E. (1995). Values: Their nature, assessmet, and practical use. Super, D. E ve Sverko, B., Life roles, values and careers içinde (s. 54-61), San Francisco: Jossey Bass Publishers.
• Turgut, Y. ve Baykul, Y. (1992). Ölçekleme teknikleri, ÖSYM Yayınları, s.141.
• TÜİK (2014). Hayat tabloları 2013. 09 Nisan 2015 tarihinde http://www.tuik.
• gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18522 adresinden erişildi.
• TÜİK (2015). İşgücü istatistikleri 2014. 15 Temmuz 2015 tarihinde http://www.
• tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18645 adresinden erişildi.
• Uğurlu, O. (2007). Kariyer değerleri: Lise öğrencilerinin kariyer değerleri üzerine bir araştırma. Dönem projesi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Uyguç, N. (2003), Cinsiyet, bireysel değerler ve meslek seçimi. Dokuz Eylül Üni-versitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 93-103.
• Ünal, S., ve Erciş, A. (2006). Pazarın satın alma tarzlarına ve kişisel değerlere göre bölümlendirilmesi. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 21(1), 359-383.
• Yelken, K. (2008). Orta öğretim son sınıf öğrencilerinin üniversite tercihlerini ve meslek seçimini etkileyen faktörler: Sakarya il merkezi örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Zunker, V. G. (2006). Career counseling a holistic approach. (7th Ed) Belmont, CA: Brooks/Cole Thomson.