1980 SONRASININ SOSYOEKONOMİK DEĞİŞİM ve DÖNÜŞÜMÜ BAĞLAMINDA SENDİKACILIKTA GELİNEN NOKTA

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 16, 498 - 522, 29.12.2017

Adnan Mahiroğulları

Öz

Sendikacılık, Keynesyen
iktisat politikalarının uygulandığı 1945-1973 arası dönemde ekonomik, siyasi ve
sosyal etkinlikleri bakımından "altın çağı"nı yaşamıştır. Ne var ki,
1980 sonrası benimsenen neoliberal ekonomi politikaları, keza küreselleşme
süreci döneminde ortaya çıkan esnek çalışma, yeni üretim ve yönetim teknikleri,
uluslararası acımasız rekabet gibi değişkenlerle sendikacılık yeni bir döneme
girmiştir. Sendikacılık, 1980 sonrası yeni dönemde, geleneksel mesleki ve
ekonomik faaliyetlerinde değişen koşullara uyum sağlayabilmek adına örgütsel
yapılanmasını, hak aramada mücadele yöntemlerini, siyasi partilerle ilişkilerini
gözden geçirmek durumunda kalmıştır. Makalede, sendikacılığın ekonomik, sosyal
ve siyasi yapıdaki köklü değişikliklerle etkileşim içinde olduğu hipotezi göz
önüne alınarak 1980 sonrası sendikacılıkta yaşanan değişim ve dönüşümü
hazırlayan nedenler irdelenmiş; günümüzde sendikacılığın, üye sayısı ve
pazarlık gücünün azaldığı, siyasi partilerle "bağlantı kayışı" türü
ilişkilerden kaçındığı, "mücadeleci sendikacılıktan" "uzlaşmacı
sendikacılığa" yöneldiği tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

neoliberalizm, savunmacı sendikacılık, değişim / dönüşüm, grevler, uzlaşma

SITUATION OF THE UNIONISM IN THE CONTEXT OF THE POST 1980 SOCIOECONOMIC CHANGE AND TRANSFORMATION

Öz

Trade
unionism lived its “golden age” in terms of economic, political and social
activities in the period of 1945-1973 in which the Keynesian economic policies
were applied. However, neoliberal policies adopted after 1980 and also flexible
working schedules, new production and management techniques and relentless
international competition emerged within the context of globalization have
forced trade unionism to enter a new stage. In this new period, trade unions
had to reconsider their organizational structures, their struggle methods and
their relationships with political parties in order to accommodate themselves
to conditions which changed in terms of content and method and likewise to the
conjuncture. This article examines the reasons which caused the change and
transformation witnessed in trade unionism after 1980 by taking into
consideration that the trade unionism interacts with radical changes in
economic, social and political spheres. It is concluded that the trade unionism
has lost members and bargaining power, that trade unionism has avoided from
engaging “transmission belt” type relationships with political parties and that
trade unionism has reoriented to “reconciliatory unionism” from “combatant
unionism”.

Anahtar Kelimeler

neoliberalism, defensive unionism, change/transformation, labor strikes, conciliation

Kaynakça

• Akgeyik, T. (1993). Sendika -Siyaset İlişkisi (Karşılaştırmalı Açıdan Farklı Modeller), İÜ. SBE Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Andolfatto, D. & Labbé, D. (2006). La Transformation des syndicats français, Revue Française de Scientifique politique, 56. www. cairn.info/revue- fran-çaise-de-science-politique.
• Andolfatto, D. & Labbé, D. (2009). Toujour Moins!, Gallimard, Paris.
• Andolfatto, D. & Labbé, D. (2010). Des Mythes aux Réalités. Commentaire, Vol. 3, No: 130, Paris.
• Aydoğanoğlu, E. (2011). Dünyada ve Türkiye'de sendika-siyaset ilişkisi, Genişle-tilmiş 2. Basım. Ankara: Kültür Sanat-Sen Yayını.
• Aykaç, M. (2000). Sendikaların Geleceği: Küreselleşme ve Yapısal Değişiklikler Açısından Bir Analiz, Nusret Ekin’e Armağan. Ankara: TÜHİS.
• Baglıonı, G. (1990). Indutrial Relation in Europe in The 1980's, Europen Industrial Relation: Challenge of Flexibility. London: Sage Publication.
• Balcı, Y. (1995). Geçmişten Geleceğe Çalışma İlişkileri. Çerçeve Dergisi, 17, İstanbul.
• Bellamare, G.- Gravel, R., Briand, L. & Vallée, A. (2006). Syndicalisme et mouvements sociaux: voie de renovellment des théories du syndicalisme et de l'action syndicale efficaste? Le cas de services de garde. Economie et Solidarités Vol: 36, no: 2, Quebec.
• Bozkurt, V. (1997). Enformasyon Toplumu ve Türkiye, İstabul: Sistem Yayıncılık.
• Caire, G. (1990). La Fin du Syndicalisme de Militants, Problèmes politiques et sociaux No.632, Paris.
• Carlier, A. (2008).Mesurer les Greves dans les Entreprises, DARES, No: 139, Paris.
• Çelik, A.(2006). “Sendikaların Yeni Dünyası”, Türkiye’de sendikal kriz ve sendikal arayışlar içinde Derleyen Fikret Sazak, Ankara: Epos Yayınları.
• Çetik, M. Ve Akkaya, A. (1999). Türkiye'de Endüstri İlişkileri, Tarih Vakfı, İstanbul.
• DARES, Premieres Synteses (1998) 98.01-No:01.1.
• Durand, P. (2014 ). "Syndicalisme et Nouveau Modele Productif", www. syndicalisme-et- nouveau- modele -productif.
• Ekin, N.(1996). Küreselleşme ve Gümrük Birliği. İstanbul: İTO Yayını.
• Erdoğdu, S. (2006). Küreselleşme Sürecinde Uluslararası Sendikacılık. Ankara: İmge Kitabevi.
• Erdut, T. (2002). İnsan Kaynakları Yönetimi ve Endüstri İlişkilerinde Değişim. İzmir: TÜHİS Yayınları.
• Gagne, D. "Pour un nouveau syndical: l’autonomie collective et le droit a l'égalité" www. gogle.com / Diane+Gagné =Vers un noveau syndical.
• Giddens, A. (1990). The Consequence of Modernity, Stanfort University Press, Stanford.
• Hayward, J. (1980). "Trade Union Mouvements and their Politico-economic Environments", Trade Unions and Politics in Western Europe, London.
• Hyman r.-gumbrell r. (2010). "Syndicats, Politics et Partis: Une Nouvelle Configuration est-elle possible?" I.R.E.S, No: 65.
• Jackson, M. P. (1996). Sendikalar. Ankara: Öteki Yayınevi.
• Keser, A. (2002). “Küreselleşme Sürecinin Sendikal Hareket Üzerindeki Etkisi”, http.//iktisat.uludag.edu.tr.
• Koray, M. (1994). Değişen Koşullarda Sendikacılık. İstanbul: TÜSES.
• Kurtulmuş, N. (2001). Sanayi Ötesi Dönüşüm, 2. Baskı, İstanbul: İz Yayınları.
• Kutal, G. (1977). Türkiye’de İşçi Sendikacılığı. İstanbul: İÜ İktisat Fakültesi Yayınları.
• Labbe D. & Croisat, M. (1992). La Fin des Syndicats? L’Harmattan.
• Launay, M. (1990). Le Syndicalisme en Europe. Paris : Emprimerie nationale.
• Lefranc, G. (1971). Le Syindicalisme En France.Paris : Presse Universitaire de France.
• Lordoğlu, K. (2000). Küreselleşme Karşısında Sendikal Hareketin Geleceği, Küreselleşmenin İnsani Yüzü, Editör Veysel Bozkurt, İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Mahiroğulları, A. (2000). 1980 Sonrası Türk ve Fransız Sendikacılığı. Ankara: Kamu-İş Yayını.
• Mahiroğulları, A. (2012). XXI. Yüzyıla Girereken Sendikacılık: Günümüzdeki Değişim Dönüşüm ve Gelecek İçin Arayışlar. Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 1(1), 9-33.
• Mouriaux, R. (1992). Le Syndicalisme en France, Que sais-Je?, Paris.
• Sainsaulıeu, İ. (2004). "Nouveau syndicalisme critique et base radicale. Institutionnalisation du syndicalisme et individualisaton du militantisme.
• Savran, S. (2006). Brezilya'da Lula faciası, Ankara: Praksis, 14
• Selamoğlu, A. (1995). İşçi sendikacılığının gücündeki değişim. Ankara: Tarih Kurumu Basımevi.
• Sirot, S. (2011). Le Syndicalisme, la Politique et La Greve, Arbre bleu édition, Nancy.
• Şenkal, A. (1999). Sendikasız Endüstri İlişkileri. Ankara: Kamu-İş.
• Tokol, A. (2000). Avrupa Birliği’ne Üye Ülkelerde Sendikal Hareket, Bursa: Vipaş.
• Tokol, A. (2011). Endüstri İlişkileri ve Yeni Gelişmeler. Bursa: Dora Yayıncılık.
• Tokol, A. (2017). Endüstri İlişkileri ve Yeni Gelişmeler. Bursa: Dora Yayıncılık.
• Tuna, O. (1955). Sendikacılık ve Siyaset, Sosyal Siyaset Konferansları, VII. Kitap, İstanbul.
• Uçkan B. ve Kağnıcıoğlu, D. (2008). Endüstri ilişkileri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Vandaele, K. (2016). Interpreting strike activity in western Europe in the past 20 years: the labour repertoire under pressure. ETUI, Vol: 22 (3).
• Yazıcı, E. (2010). Sendikal Hareket Yeni Misyon Arayışları, 5. Baskı, A Kitap Ankara: Binyıl Yayınevi.
• Yazıcı, E. (2014). Yeni Endüstri İlişkileri: Çatışan Endüstriyel Taraflardan Uzlaşan Endüstriyel Ortaklara, 15. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi, Ankara.
• Yorgun, S. (1998). Küreselleşme Sürecinde Sendikalar. İstanbul: Mercek.