GELİR, FİYAT, REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU VE İŞGÜCÜ MALİYETLERİNİN İŞSİZLİK ORANI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: TÜRKİYE İÇİN BİR ARDL YAKLAŞIMI

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 21, 80 - 105, 31.08.2019

Ahmet Güney , Ensar Balkaya

https://doi.org/10.31199/hakisderg.577646

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de gelir, fiyat, reel efektif döviz kuru ve işgücü maliyeti değişkenlerinin işsizlik üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Söz konusu ekonomik faktörlerin işsizlik oranı üzerindeki etkisi ve bu etkilerin yönünün belirlenmesi ile politika geliştiricilere makro ve mikro anlamda öneriler geliştirilmesi amaçlanmıştır. 2005:Q1-2016:Q3 döneminin incelendiği bu çalışmada kullanılan veriler Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası istatistiklerinden elde edilmiştir. Bu değişkenler ile işsizlik arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişki ARDL sınır testi ve hata düzeltme modeli (ECM) yaklaşımı ile tahmin edilmiştir. Ulaşılan bulgular, uzun dönemde gelir düzeyi ile işsizlik arasında negatif, reel efektif döviz kuru ve işgücü maliyeti ile işsizlik arasında pozitif yönlü ilişkinin olduğunu göstermiştir. İşgücü maliyetinin kısa dönemde, fiyat düzeyinin ise her iki dönemde de işsizlik oranı üzerinde herhangi bir etkisine rastlanılmamıştır. Bununla birlikte, incelenilen dönem itibariyle işsizliğin en önemli belirleyicisinin reel gelir düzeyi olduğu görülmüştür. Çalışma bulgularının, Türkiye’de ekonomik büyümeyi artırıcı, işgücü maliyetlerini düşürücü ve reel efektif döviz kurunun aşırı yükselmesini engelleyici politikaların önemini vurguladığı düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

İşsizlik, Gelir, Fiyat, Reel Efektif Döviz Kuru, İşgücü Maliyeti, ARDL

THE EFFECTS OF INCOME, PRICE, REAL EFFECTIVE EXCHANGE RATES AND LABOUR COSTS ON UNEMPLOYMENT: AN ARDL APPROACH FOR TURKEY TITLE OF THE MANUSCRIPT

Öz

This study examines the effects of income, price, real effective exchange rates and labour costs variables on unemployment.  It is aimed to determine the impact of these economic factors on the unemployment rate and to determine the direction of these effects and to develop macro and micro recommendations to policy makers. It is estimated that short and long run relations between unemployment and fore mentioned variables which are cover period 2005:Q1 to 2016:Q3 by ARDL bounds test and error correction model (ECM) in the study. Findings show that between unemployment and income level relation is negative and between real effective exchange rate, labour costs, and unemployment is positive. In addition, labour costs have no effect on unemployment in the short run and price level has no impact both in the short and long run. Besides, the most important determinant of unemployment in the given period is real income level. Findings of the study emphasise policies that increasing economic growth, decreasing labour costs and hindering excessive real effective exchange rates are important for Turkey. 

Anahtar Kelimeler

Unemployment, Income, Price, Reel Exchange Rate, Labor Cost, ARDL

Kaynakça

• Ay, S. (2012).Türkiye’de işsizliğin nedenleri: İstihdam politikaları üzerine bir değerlendirme. Yönetim ve Ekonomi, 19(2), 321-341.
• Baah‐Boateng, W. (2013). Determinants of unemployment in Ghana. African Development Review, , 25(4), 385-399.
• Balaylar, N. A. (2011). Reel döviz kuru istihdam ilişkisi: Türkiye imalat sanayi örneği. Sosyoekonomi Dergisi, 16(16), 137-160.
• Bassanini, A., ve Duval, R. (2006) The determinants of unemployment across OECD countries: Reassessing the role of policies and ınstitutions, OECD Economic Studies, 42(1), 7-86.
• Ben-Salha, O, ve Jaidi, Z. (2014). Some new evidence on the determinants of money demand in developing countries–A case study of Tunisia. The Journal of Economic Asymmetries, 11, 30-45.
• Berument, H., Doğan, N. ve Aysit, T., (2009). Macroeconomic policy and unemployment by economic activity: Evidence from Turkey. Emerging Markets Finance&Trade, 45(3), 21-34.
• Bilgin, M. H., (2004). Döviz kuru işsizlik ilişkisi: Türkiye üzerine bir inceleme. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 80-94.
• Brown, R. L., Durbin, J., ve Evans, J.M, (1975). Techniques for testing the constancy of regression relationships over time. Journal of The Royal Statistical Society, 37(2), 149-192.
• Botrić, V. (2011). Structural unemployment and ıts determinants in Southeast Europe. Ekonomska Misao i Praksa, 12(1), 81-100.
• Cooke,W. N., (2001). The effects of labour costs and workplace constraints on foreign direct investment among highly industrialized countries. International Journal of Human Resource Management, 12(5), 697-716.
• Demidova, O. ve Signorelli, M., (2012). Determinants of youth unemployment in Russian regions. Post-Communist Economies, 24(2), 191-217.
• Dixon, R. ve Shepherd, D. (2000). Economic growth and unemployment in Europe. European Business Journal, 12(4), 185-198.
• Doğrul, H. G. ve Soytas, U. (2010). Relationship between oil prices, ınterest rate, and unemployment: Evidence from an emerging market. Energy Economics, 32(6), 1523-1528.
• Edlund Per-Olov ve Sune Karlsson, (1993). Forecasting the Swedish unemployment rate VAR vs. transfer function modelling. International Journal of Forecasting, 9(1), 61-76.
• Eksi, O. (2016). 2005-2015 Arası dönemde Türkiye'de büyüme-işsizlik ilişkisi ve arz-talep şoklarının rolü. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 53(613), 9-20.
• Engels, C. ve Granger, C. W., (1987). Co-integration and error correction: Representation, estimation and testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
• Fair, R. C., ve Shiller R. J. (1990). Comparing ınformation in forecasts from econometric models, Journal of Econometrics, 80(3), 143-159.
• Feldman, H. (2011). The unemployment effect of exchange rate volatility in ındustrial countries, Economics Letters, 1(11), 268-271.
• Frenkel, R. ve Jaimes, R., (2006). Unemployment and the real exchange rate in Latin America, World Development, 34(4), 631-346.
• Filiztekin, A. (2014).Exchange rates and employment in Turkish manufacturing. EconWPA: International Finance Working Paper, Paper No:0501004.
• Friedman, M. (1977). Inflation and unemployment, Journal of Political Economy, 85(3),451-472.
• Göçer, I., Merca, M. ve Peker O, (2013). İhracat, doğrudan yabanci yatırımlar ve issizlik: Türkiye örneği , Business and Economics Research Journal, 4(1), 103-120.
• Göktaş, A. ve İşçi, Ö. (2010). Türkiye’de işsizlik oraninin temel bileşenli regresyon analizi ile belirlenmesi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 20, 279-294.
• Harris, R. ve Sollis, R. (2003). Applied time series modelling and forecating, England:Wiley.
• Hasanov, M. (2008). Enflasyon belirsizliğinin üretim üzerindeki etkileri: Türkiye örneği, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(2), 191-206.
• Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegrating factors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 231-254.
• Karabulut, A. (2007). Türkiye’deki işsizliği önlemede aktif istihdam politikalarinin rolü ve etkinliği. Uzmanlık Tezi, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Kwiatkowski, D., Phillps, C.B., Schmidt, P. ve Yongcheol S, (1992). Testing the null hypothesis of stationary against the alternative of a unit root, Journal of Econometrics, 54, 159-178.
• Lehmann, E. (2006). A Search Model of Unemployment and Inflation, IZA Discussion Paper, Paper No:2194.
• Lucas, R. E. ve Prescott, E. C. (1974). Equilibrium Search and Unemployment, Journal of Economic Theory, 7 (2), 188-209.
• Lundberg, M. ve Matthev, H. (2016). Global youth development ındex and report commonwealth secretariat. London: Commonwealth Secretariat
• Mankiw, N. G. (2001). The inexorable and mysterious tradeoff between ınflation and unemployment, The Economic Journal, 471, 45-61.
• Maqbool, M. S., Sattar, T. M. A. ve Bhalli, M., (2013) Determinants of unemployment: Empirical evidences from Pakistan. Pakistan Economic and Social Review, 51(2), 191-208.
• Ngandu, S. N. (2009). The impact of exchange rate movements on employment: The economy-wide effect of a rand appreciation. Development Southern Africa, 26(1), 111-129.
• Onaran, Ö. ve Aydiner-Avsar, N. (2006).The controversy over employment policy: Low labor costs and openness, or demand Policy? A sectoral analysis for Turkey. Department of Economics Working Paper, Paper No:97.
• Pesaran, M. H., Yongcheol, S. ve Richard, J. S. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships, Journal of Applied Econometrics,16, 289-326.
• Phillips, P. C. B. ve Perron, P. (1988).Testing for a unit root in time series regression, Biometrika 75(2), 335-346.
• Selim, S. ve Güven, E. T. A.(2014).Türkiye’de enflasyon, döviz kuru ve işsizlik arasındaki ilişkinin ekonometrik analizi, AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 127-145.
• Selim, S., Kirgel, H. D., Çelik, O. ve Yazicioğlu, H. (2014).Türkiye’de işsizliğin sosyo-ekonomik belirleyicileri: Panel veri analizi, Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi, 10(22), 1-25.
• Tajra, H. F., (1994). The Philips Curve in Brazilian economy after real plan. The George Washington University, The Minerva Program, 8-45.
• Uysal, D. ve Erdoğan, S., (2003).Enflasyon ile İşsizlik oranı arasındaki ilişki ve:Türkiye örneği (1980-2002). Selçuk Üniversitesi, İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6, 35-47.
• Yılmaz, O. G. (2005). Türkiye ekonomisinde büyüme ile issizlik oranları arasındaki nedensellik ilişkisi. İstanbul University Econometrics and Statistics e-Journal, 2(1), 63-76.
• Yüceol, H. M. (2006). Türkiye ekonomisinde büyüme ve işsizlik ilişkisinin dinamikleri. İktisat İsletme ve Finans Dergisi, 21(243), 81-95.