BANKACILIK SEKTÖRÜNDE CAM TAVAN: AYDIN MERKEZ İLÇE VE NAZİLLİ ÖRNEKLERİ

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 31, 350 - 371, 13.12.2022

Abdullah Özdemir Seda Öznur

https://doi.org/10.31199/hakisderg.1173253

Öz

Cam tavan, işletmeler veya kurumlarda gerek bilgi birikimleri gerekse yetenekleriyle kurumlara ciddi katkı sağlayabilecek bireylerin, görünmez engeller nedeniyle yöneticilik pozisyonuna ulaşamaması olarak ifade edilmektedir. Kadınların cam tavan engelini kırabilmeleri, kavrama yönelik algılarının net olarak belirlenmesi ile daha kolay olacaktır. Bu kapsamda çalışmanın ana amacı bankacılık sektöründe cam tavan engellerinin varlığının kadınlar tarafından nasıl algılandığını ortaya koymaya yöneliktir. Bu doğrultuda bankacılık sektöründeki kadın çalışanlara yönelik anket çalışması uygulanmıştır. Aydın il merkezi ve Nazilli ilçesinde faaliyette bulunan bankalarda toplam 144 kadın görev yapmaktadır. Bu kurumlarda çalışan 99 kadına ulaşılarak hazırlanan anket formu uygulanmıştır. Anketin güvenirliliği Cronbach’s Alpha analizi ile test edilmiştir. Anket çalışmasından elde edilen verilerin normal dağıldıklarının tespit edilebilmesi için Kolmogrov Smirnov testi yapılmış ve verilerin normal dağılım gösterdiğine karar verilmiştir. Ankete katılanların demografik özellikleri frekans dağılım tabloları ile ortaya konmuştur. Ayrıca cam tavan engelleri ölçeği frekans ve yüzde değerleri hesaplanmıştır. Cam tavan engeli ile demografik faktörler arasındaki ilişki tek yönlü varyans (Anova) ile test edilmiştir. Sonuç olarak, anket çalışmasına katılan kadınlar, çalışma hayatında kendilerine güvenmekte, erkekler kadar yetkin olduklarına inanmakta fakat erkeklere kadınlara nazaran terfi konusunda daha fazla fırsat sağlandığı görüşündedirler. Kadınların cam tavanın kendiliğinden kırılmasını beklemek yerine, bunun ancak kendilerinin harekete geçmesiyle mümkün olabileceğini fark etmeleri gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cam Tavan Sendromu, Bankacılık Sektörü, Cinsiyet Ayrımcılığı, Glass Ceiling Syndrome, Banking Sector, Gender Discrimination

Destekleyen Kurum

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

İİBF- 18009

GLASS CEILING IN THE BANKING SECTOR: CENTRAL DISTRICT OF AYDIN PROVINCE AND NAZİLLİ DISTRICT SAMPLES

Öz

Glass ceiling is expressed as the inability of individuals who can make a serious contribution to the institutions with their knowledge and skills in enterprises or institutions, not reaching the managerial position due to invisible obstacles. It will be easier for women to break the glass ceiling barrier if their perceptions of the concept are clearly defined.In this con-text, the main purpose of this study is to reveal how the existence of glass ceiling barriers in the banking sector is perceived by women. For this purpose, a questionnaire study was conducted to female employees in the banking sector. As a result of the data, 144 women in total work in banks operating in Aydın central district and Nazilli district. A questionnaire was applied to 99 women working in these institutions. The reliability of the questionnaire was tested with Cronbach's Alpha analysis. In order to determine whether the data obtained from the survey study are normally distributed, the Kolmogrov Smirnov test was performed and it was decided that the data showed normal distribution. The demo-graphic characteristics of the respondents were presented with frequency distribution tables. In addition, the glass ceiling barriers scale frequency and percentage values were calculated. The relationship between the glass ceiling barrier and demographic factors was tested with one-way variance (Anova). As the result, the women participating in the survey, are confident in their working life, believe that they are as competent as men but have the view that men are provided with more opportunities for promotion than women. Instead of waiting for the glass ceiling to break on its own, women should realize that this is only possible if they take action.

Anahtar Kelimeler

Glass Ceiling Syndrome, Banking Sector, Gender Discrimination

Proje Numarası

İİBF- 18009

Kaynakça

• Aşık, N. A. (2014). Konaklama işletmelerinde cam tavan sendromu, kavramsal bir değerlendirme. Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 3(9), 84-103.
• Bilkay, T. A. (2017). Çalışan kadınların kariyer engelleri ve cam tavan sendromu algılamalarının iş motivasyonlarına etkilerini belirlemeye yönelik bir araştırma: Sağlık Bakanlığı merkez teşkilatı örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, SBE.
• Bozdoğan, A. C. (2020). Cam tavan sendromunun örgütsel bağlılığa olan etkisi ve bir uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Harran Üniversitesi, SBE, İşletme ABD.
• Çelik, E. N. (2018). Kadın çalışanların karşılaştıkları cam tavan sendromunun tükenmişlik düzeylerine etkilerinin incelenmesi: Kamu sektörü ve özel sektör İstanbul İl örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Çiftci, M. (2021). Liderlik tarzının cam tavan algısı üzerindeki etkisi: Kadın banka çalışanları üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, SBE, Konya.
• Dastidar, S. and Kalita, N. (2020). Cracking of the glass ceiling in the Indian Banking Sector. EPRA International Journal of Multidisciplinary Research (IJMR), Peer Reviewed Journal, 6(7), 297-304.
• Dökme, İ. (2020). Analiz ile ilgili temel kavramlar, uygulamalı temel istatistik ders notları. https://avesis.gazi.edu.tr/resume/downloadfile/ilbilgedokme/dokumanlar (Erişim Tarihi: 18.11.2022).
• Du Plessis, A J., Tran, T.T.T., Marriott, J R. and Dodd, P. (2015). The existence of the glass ceiling and the impact on the participation of female executives in the Vietnamese Banking Sector. IBC (Ed.) 9th International Business Conference (IBC), Livingstone, Zambia, p.78-88.
• Durrah, O., Chaudhary, M. and Gharib, M. (2019). Organizational cynicism and its impact on organizational pride in industrial organizations. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16, 1-16.
• Dünya Bankası, (2016). Global financial development report. https://www.worldbank.org/en/publication/gfdr/gfdr-2016/background/financial-development (Erişim Tarihi: 10.03.2022).
• Erdirençelebi, M. ve Karakuş, G. (2018). Kadın Çalışanların cam tavan sendromu algılarının iş tatminleri ve örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisini ölçmeye yönelik bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 95-119.
• Ergeneli, A. ve Akçamete, M. (2004). Bankacılıkta cam tavan: Kadın ve erkeklerin kadın çalışanlar ve kadınların üst yönetime yükseltilmelerine yönelik tutum. Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 22(2), 85-109.
• https://assets.yapikredi.com.tr/ResponsiveSite/_assets/pdf/arsiv/surdurulebilirlik/EFR_YKB_TR_2020.pdf?v2 (Erişim Tarihi: 10.07.2022). https://investortonight.com/blog/financial-system/ (Erişim Tarihi: 01.02.2022).
• https://surdurulebilirlik.garantibbva.com.tr/surdurulebilirlik-yaklasimimiz/odak-alanlarimiz/ sosyal-performans-verileri/ (Erişim Tarihi: 12.07.2022).
• https://www.akbankinvestorrelations.com/tr/images/pdf/2020-akbank-entegre-raporu.pdf (Erişim Tarihi: 07.07.2022).
• https://www.halkbank.com.tr/content/dam/halkbank/tr/dokumanlar/bankamiz/surdurulebilirlik/halkbankrapordizgisurdurulebilirlik.pdf (Erişim Tarihi: 10.07.2022).
• https://www.isbank.com.tr/contentmanagement/IsbankSurdurulebilirlik/pdf/2020EntegreRaporu .pdf (Erişim Tarihi: 11.07.2022).
• https://www.skema.edu/Documents/Faculty-research/gender-diversity-banking-industry-2017-english.pdf (Erişim Tarihi: 01.04.2022).
• https://www.vakifbank.com.tr/documents/surdurulebilirlik/EntegreFaaliyetRaporu%2020.pdf (Erişim Tarihi: 05.07.2022).
• İpçioğlu, İ., Eğilmez, Ö. ve Şen, H. (2018). Cam tavan sendromu: İnsan kaynakları yöneticileri bağlamında bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(25), 686-709.
• Jonsson, M.; Jangren, W., (2022). Breaking the bank: A Study of career barriers among women in the commercial banking sector. degree of Master. Jönköping University, Jönköping International Business School, Independent thesis Advanced level.
• Karcıoğlu, F. and Leblebici, Y. (2014). Kadın yöneticilerde kariyer engelleri: “Cam Tavan Sendromu” Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(4), 1-20.
• Kırpık, G. (2019). Kadın çalışanlarda cam tavan algısı kırıldı mı? Erkek çalışanlar halen cinsiyet ayrımcılığı yapıyorlar mı? Adıyaman Bankacılık Sektörü örneği. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 12(18), 342-372.
• Kurt, S.G. (2017). Bankacılık sektöründe kadın çalışanların kariyer sorunları ve cam tavan sendromu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, SBE, İstanbul.
• Levis, J. J. (2019). https://www.thoughtco.com/glass-ceiling-for-women-definition-3530823 (Erişim Tarihi: 10.09.2021).
• Mathur‐Helm, B. (2006). Women and the glass ceiling in South African Banks: An illusion or reality? Women in Management Review, 21(4), 311-326.
• OECD, (2004). Compilation guide on financial soundness ındicators, IMF, Washington DC. https://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=6189, (Erişim Tarihi: 03.03.2022).
• Örücü, E. ve Akgül, G. (2019). Örgütlerde cam tavan sendromunun örgütsel güven üzerine etkisi: Lojistik hizmet sağlayıcılarına yönelik bir araştırma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 183-201.
• Perumal, J. M. and Dastane, O. (2017). Challenges to break corporate glass ceiling: What Malaysian IT women employees percieve? The International Journal of Management, 6(2), 33-44.
• Rath, S. and Mishra, A., (2022). A study on the glass ceiling faced by women in the banking sector. International Journal of Research Publication and Reviews, 3(6), 3864-3867.
• Sarıoğlu, Z. B. (2018). Cam tavan sendromu: Ölçek uyarlama çalışması ve demografik değişkenler açısından bir analiz. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Showkat, S., (2021). The relationship between glass ceiling and women’s performance in the banking sector: An empirical study. Journal of Organizational Behavior, 20(4), 1-21.
• Şen, H. (2017). Cam tavan sendromuna yol açan faktörler ve çıkış yollarının incelenmesi: İnsan kaynakları yöneticileri bağlamında bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Taskina, A. and Nasrin, A. (2021). The Effect of glass ceiling on women advancement: A case study of financial institutions in Bangladesh. Economics and Business Quarterly Reviews, 4(4), 56-63.
• Telli, B. (2020). Katılım bankalarında çalışan kadın personellerin cam tavan algılarının belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, SBE.
• Toprak, B. (2022). Sağlık kurumlarında kadın çalışanların cam tavan algı düzeylerinin işten ayrılma niyetine etkisinde iş stresinin aracı rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, İşletme Enstitüsü.
• Tunç, S., (2016). Kadın çalışanların cam tavan engelleri ile algılanan örgütsel adalet arasındaki ilişki: Eskişehir bankacılık sektöründe bir uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, SBE.
• TÜİK, (2022). https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=72&locale=tr (Erişim Tarihi: 22.07.2022).
• TÜİK, (2022). İstihdam oranları. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr (Erişim Tarihi: 22.07.2022).
• Türkiye Bankalar Birliği (TBB) (2022). Bankalarımız 2021, Yayın No: 346, İstanbul. https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/istatistikiraporlar/tumu/3175/Bankalarimiz_2021.zip (Erişim Tarihi: 25.05.2022).
• Türkiye Bankalar Birliği (TBB), (2021). https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/istatistikiraporlar/ekler/3875/Banka_ Calisan_ve_Sube_Sayilari-Haziran_2022.xlsx (Erişim Tarihi: 01.03.2022).
• Yanmaz, K. (2019). Lojistik işletmelerinde cam tavan sendromu ve iş motivasyonu: Mersin İli örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Tarsus Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Yaşar, J. (2019). Kadın çalışanların cam tavan sendromu algılarının iş tatminlerine etkisini belirlemeye yönelik sağlık sektöründe bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi, SBE.
• Yavuz, E. ve Uzun, A. (2019). Türkiye’de 2000-2018 yılları arasında cam tavan kavramı ile ilgili çalışmaların incelenmesi ve yorumlanması. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 697-718.
• Yolcu, N. (2021). Cam tavan sendromunun örgütsel güven ve işten ayrılma niyetine etkisi: Edirne İli örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale Üniversitesi, SBE.