Öz
Tıbb-ı Nebevi’nin temel ilkelerinin ele alındığı bu makalede Hazret-i Peygamber’in tıp konusundaki hadislerinin metafizik ilkeleri incelenmiştir. İslam tıbbı üzerine yapılan çalışmalarda yaklaşım ve usûl hatalarına düşmemek için İslam’ın tıp anlayışı ile ilgili temel referans noktalarının tespit edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde her bir hadisin ayrı ayrı ele alınarak farklı düşüncelere dayanak yapılması mümkündür. Bu makalede İslam metafiziğinin Allah Teâlâ’nın isimlerine dayandığından hareketle şifa, hastalık ve tedavi gibi tıbbın ana konularının ilahi isimlerle alakası incelenmiştir. Esma-i hüsnâ’nın (Allah’ın güzel isimleri) her birinin kâinat ve insanda tecellileri vardır. Her bir ismin tecellisi eşya ve insanda ayrı hallerin ve durumların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Hastalıkların, bâtıl inançlar, esrarı çözülememiş bir takım gizemli nesne ve olaylarla ilintilendirilerek, muayyeniyetin (sebep-sonuç ilişkisi) ihmal edilmesi ilmi gelişmenin önündeki en büyük engeldir. Yapılan araştırmada görülmüştür ki, tıbbın temel hakikatlerinin ilahi isimlere dayandığının kabulü, insan zihninin meçhuliyet duygusundan kurtulmasını temin etmekte, tenkidi düşünce ve araştırma arzusunu teşvik etmektedir
Kaynakça
- Peygamber Efendimiz (s.a) tedaviyi teşvik etmiş, hastaları hekimlere göndermiş hatta kendisi de tedavi olmuştur. Böylece o, her konuda olduğu gibi tedavi konusunda da ümmetine örnek olmuştur. Allah Resulü, ilaçla tedavi olan kişinin şifa için Allah Teâlâ’ya dua etmeyi ihmal etmemesi gerek- tiğine de dikkatlerimizi çekmiştir. Tedavi için tıbbın gerekli gördüğü sebeple- ri yerine getiren hastanın sebeplerin tesirini yaratan ve şifayı verenin Allah olduğunu unutmaması gerektiğini vurgulamıştır. Böylece duanın tedavi edici gücünden yararlanılması gerektiğini göstermiştir.
- Abdullah Kartal, İlâhî İsimler Teorisi, İstanbul 2008.
- Ali el-Müttekî, Kenzu’l-ummâl, Dâru’l-kütübi’l-ilmiye, I-XVIç Beyrut 1998.
- Altıntaş, Hayrani, İbn Sina Metafiziği, Kültür Bakanlığı yay., Ankara 1997.
- Arslan Terzioğlu, Tıbbî Deontoloji, İstanbul 1998.
- Abdulmelik b. Habîb el-Endelusî’nin, et-Tıbbu’n-Nebevî, nşr. Muham- med Ali el-Bâr, Beyrut 1993.
- Bâcî, Ebu’l-Velid, Süleyman b. Halef, el-Müntekâ Şerhu Muvatta’, Matba’atu’s-sa’ade, I-VII, Kahire 1331.
- Bediüzzaman Saîd Nursî, Lem’alar, Işık yay., İstanbul 2004.
- Buhârî, Muhammed b. İsmail, el-Câmi’u’s-sahîh, el-Mektebetü’l- İslamiye, I-VIII, İstanbul 1315’den ofset, İstanbul ts.
- Celaleddin es-Suyutî, et-Tıbbu’n-Nebevî, nşr. Hasan Muhammed el- Makbûlî, Beyrut 1986.
- Ebu’l-Mu’în en-Nesefî, Tebsıratu’l-edille, nşr. Hüseyin Atay, Diyanet İşleri Başkanlığı yay., I-II, Ankara 1993.
- Fazlur Rahman, İslam Geleneğinde Sağlık ve Tıp, çev. Adnan Bülent Baloğlu, Adil Çiftçi, Ankara Okulu Yay., Ankara 1997.
- Gazâlî, Esmâü’l-hüsnâ, çev. Yaman Arıkan, Bedir yay., İstanbul 1983.
- Has, Polat, İslâmiyette ve Hristiyanlıkta İlim Anlayışı, TÖV yay., İzmir 1991.
- Heidegger, Martin, Metafizik Nedir?, çev. Mazhar Şevket İpşiroğlu, Suut Kemal Yetkin, Kaknüs yay., İstanbul 1998.
- Illich, Ivan, Sağlığın Gaspı, çev. Sûha Sertabiboğlu, Ayrıntı yay., İstan- bul 1995.
- İbn Kayyim el-Cevziyye, et-Tıbbu’n-Nebevî, Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, Beyrut 1987.
- İbn Mâce, Sünen, nşr. Muhammed Fuad Abdülbaki, I-II, Dâru ihyâi türâsi’l-Arabî, Beyrut 1975.
- Mâlik b. Enes, el-Muvattâ’, nşr. Muhammed Fuad Abdulbâkî, I-II, Beyrut ts.
- Muslim, Ebu’l-Hüseyn, el-Câmi’u’s-sahîh, Dâru’l-Erkam, Beyrut 1999.
- Nesâî, Ahmed b. Şuayb, Sünen, Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, Beyrut ts.
- en-Nesefî, Ebu’l-Mu’în, Tebsıratu’l-edille, nşr. Hüseyin Atay, Diyanet İşleri Başkanlığı yay., Ankara 1993.
- Ruhâvî, Edebu’t-tabîb, nşr. Merîzin ‘Asîrî, Riyad 1992
- Tirmîzî, Ebû İsa, el-Câmi’u’s-sahîh, nşr. Ahmed Muhammed Şâkir, I-V, el-Mektebetü’l-İslâmiye, ts.
- Yusuf b. Muhammed es-Surremerrî, Zikru’l-vebâ, Dâru’l-Eseriyye, Umman 2005.
- Walsh, Henry, Wilshire, Bruce, “Metafizik Nedir?”, Ahmet Cevizci, Metafiziğe Giriş içinde, Paradigma yay., İstanbul 2001.
- ez-Zehebî, Muhammed b. Ahmed, et-Tıbbu’n-Nebevî, Kahire 1961.
Öz
Metaphysical principles of hadiths on medicine are studied in this article which is written on fundamental principles of Tibb-ı Nebevi. It is necessary to determine fundamental reference points of Islam to prevent procedure and approaching mistakes in studies made on Islamic medicine. Otherwise, it is possible to make hadiths reference to different ideas by handling every hadith individually. In this article, due to the fact that Islamic metaphysics depends on the names of Allah, relation between holy names and main topics of medicine, like health, sickness, and healing, is studied. There are manifestations of Esma-i Husna, beautiful names of Allah, on human and universe. Manifestation of each name causes emergence of different situations on things and on human. By making correlations between some mysterious events and diseases and superstitious beliefs, neglection of truism, cause and effect relation, is the most important obstacle for scientific development. In the research, it is observed that the acceptance of fundamental realities of medicine’s dependence on holy names releases human mind from obscurity and supports critical thinking and research desire
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Peygamber Efendimiz (s.a) tedaviyi teşvik etmiş, hastaları hekimlere göndermiş hatta kendisi de tedavi olmuştur. Böylece o, her konuda olduğu gibi tedavi konusunda da ümmetine örnek olmuştur. Allah Resulü, ilaçla tedavi olan kişinin şifa için Allah Teâlâ’ya dua etmeyi ihmal etmemesi gerek- tiğine de dikkatlerimizi çekmiştir. Tedavi için tıbbın gerekli gördüğü sebeple- ri yerine getiren hastanın sebeplerin tesirini yaratan ve şifayı verenin Allah olduğunu unutmaması gerektiğini vurgulamıştır. Böylece duanın tedavi edici gücünden yararlanılması gerektiğini göstermiştir.
- Abdullah Kartal, İlâhî İsimler Teorisi, İstanbul 2008.
- Ali el-Müttekî, Kenzu’l-ummâl, Dâru’l-kütübi’l-ilmiye, I-XVIç Beyrut 1998.
- Altıntaş, Hayrani, İbn Sina Metafiziği, Kültür Bakanlığı yay., Ankara 1997.
- Arslan Terzioğlu, Tıbbî Deontoloji, İstanbul 1998.
- Abdulmelik b. Habîb el-Endelusî’nin, et-Tıbbu’n-Nebevî, nşr. Muham- med Ali el-Bâr, Beyrut 1993.
- Bâcî, Ebu’l-Velid, Süleyman b. Halef, el-Müntekâ Şerhu Muvatta’, Matba’atu’s-sa’ade, I-VII, Kahire 1331.
- Bediüzzaman Saîd Nursî, Lem’alar, Işık yay., İstanbul 2004.
- Buhârî, Muhammed b. İsmail, el-Câmi’u’s-sahîh, el-Mektebetü’l- İslamiye, I-VIII, İstanbul 1315’den ofset, İstanbul ts.
- Celaleddin es-Suyutî, et-Tıbbu’n-Nebevî, nşr. Hasan Muhammed el- Makbûlî, Beyrut 1986.
- Ebu’l-Mu’în en-Nesefî, Tebsıratu’l-edille, nşr. Hüseyin Atay, Diyanet İşleri Başkanlığı yay., I-II, Ankara 1993.
- Fazlur Rahman, İslam Geleneğinde Sağlık ve Tıp, çev. Adnan Bülent Baloğlu, Adil Çiftçi, Ankara Okulu Yay., Ankara 1997.
- Gazâlî, Esmâü’l-hüsnâ, çev. Yaman Arıkan, Bedir yay., İstanbul 1983.
- Has, Polat, İslâmiyette ve Hristiyanlıkta İlim Anlayışı, TÖV yay., İzmir 1991.
- Heidegger, Martin, Metafizik Nedir?, çev. Mazhar Şevket İpşiroğlu, Suut Kemal Yetkin, Kaknüs yay., İstanbul 1998.
- Illich, Ivan, Sağlığın Gaspı, çev. Sûha Sertabiboğlu, Ayrıntı yay., İstan- bul 1995.
- İbn Kayyim el-Cevziyye, et-Tıbbu’n-Nebevî, Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, Beyrut 1987.
- İbn Mâce, Sünen, nşr. Muhammed Fuad Abdülbaki, I-II, Dâru ihyâi türâsi’l-Arabî, Beyrut 1975.
- Mâlik b. Enes, el-Muvattâ’, nşr. Muhammed Fuad Abdulbâkî, I-II, Beyrut ts.
- Muslim, Ebu’l-Hüseyn, el-Câmi’u’s-sahîh, Dâru’l-Erkam, Beyrut 1999.
- Nesâî, Ahmed b. Şuayb, Sünen, Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, Beyrut ts.
- en-Nesefî, Ebu’l-Mu’în, Tebsıratu’l-edille, nşr. Hüseyin Atay, Diyanet İşleri Başkanlığı yay., Ankara 1993.
- Ruhâvî, Edebu’t-tabîb, nşr. Merîzin ‘Asîrî, Riyad 1992
- Tirmîzî, Ebû İsa, el-Câmi’u’s-sahîh, nşr. Ahmed Muhammed Şâkir, I-V, el-Mektebetü’l-İslâmiye, ts.
- Yusuf b. Muhammed es-Surremerrî, Zikru’l-vebâ, Dâru’l-Eseriyye, Umman 2005.
- Walsh, Henry, Wilshire, Bruce, “Metafizik Nedir?”, Ahmet Cevizci, Metafiziğe Giriş içinde, Paradigma yay., İstanbul 2001.
- ez-Zehebî, Muhammed b. Ahmed, et-Tıbbu’n-Nebevî, Kahire 1961.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA69GU56FS |
|---|---|
| Bölüm | Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2010 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2010 Cilt: 23 Sayı: 23 |
Harran İlahiyat Dergisi-Harran Ilahiyat Journal Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.