Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Genotiplerinin Çoklu Dizi (line x tester) Melezlerinde Bazı Lif Özelliklerinin Kalıtımı

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 2, 236 - 247, 25.06.2018

Nazife Özkan , Osman Çopur

https://doi.org/10.29050/harranziraat.341346

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma, lif
özellikleri ve adaptasyon kabiliyetleri farklı pamuk genotiplerinin, çoklu dizi
(Line x Tester) analiz yöntemine uygun oluşturulan F₁popülâsyonlarında,
incelenen özellikler yönünden genetik yapıyı incelemek, F₁ melez gücünü saptamak,
uygun anaç ve melez kombinasyonları belirlemek
amacıyla 2015 ve 2016 yıllarında Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü’nde
yürütülmüştür.

Amaca uygun
olarak belirlenen 4 ana (Stoneville 468,
Flash, GLORIA, TMN199) ve 7 baba (UA48, ZN1018, ADN712, GW2357, İPEK607,
TMD139, TMN170 ) ebeveynin 2015 yılında melezlenmesiyle geliştirilen 28 adet
melez kombinasyonu, ebeveynleri ile birlikte 2016 yılında 3 tekerrürlü olarak
yetiştirilmiş ve genotiplere (ebeveynler ve melezler) ait lif özellikleri
incelenmiştir.

Çalışma
sonucunda; 1x8,
2x8, 4x5 ve 4x9 F₁ melezleri lif kopma uzaması, 3x7, 3x10, 1x10 ve 1x7 F₁ melezleri
kısa lif içeriği, 2x7 ve 2x10 F₁ melezleri ise lif yeknesaklık oranı
yönünden önemli bulunmuştur.

Ayrıca, ebeveynlerden Stoneville
468, TMD139 ve TMN170 genotipleri lif kopma uzaması, İPEK607 ve UA48
genotipleri kısa lif içeriği, GLORIA, İPEK607 ve UA48 genotipleri ise lif
yeknesaklık oranı yönünden önemli bulunurken, incelenen lif özelliklerinin
eklemeli olmayan gen/ler etkisiyle yönetildiği saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Pamuk, Çoklu x Dizi, Heterosis, Lif kalitesi

The inheritance of some fiber properties of cotton (Gossypium hirsutum L.) genotypes in line x tester hybrids

Öz

This research was
conducted to determine some superior fiber quality cotton genotypes, high
yield, ginning percentage, high adaptation capacity characteristics which are
constructed in (line x tester) analysis in F_1, in terms of the
characteristic researched, to examine the genetic structure, detect F₁ hybrid
power; to identify suitable parents (line x tester) and hybrid population at
Nazilli Cotton Research Institute in between 2015 and 2016. 4 lines
(Stonoville-468, FLASH, GLORIA, TMN199), 7 testers (GW2357, TMD139, TMN177,
TMN170, İPEK607, ZN1018, UA48, ADN712) determined according to our aim were
crossbred in 2015 and 28 hybrid combinations were obtained. This research was set up with three replicates and
necessary observations were taken in 2015 and
2016. In terms of elongation, 1x8, 2x8, 4x5 and4x9 F₁hybrids,
in terms of short fiber index,3x7, 3x10, 1x10 and 1x7 F₁ hybrids, in
terms of uniformity 2x7 and2x10 F₁ hybrids were determined as most
promising hybrid populations. The most promising line and tester; in terms of elongation STV-468, TMD139, TMN170, in terms of short fiber index, GLORIA, İPEK607,
UA48, interms of uniformity GLORIA, İPEK607, UA48 were found important parents
in terms of relevant characteristic. It was found out that the fiber properties
examined are directed by the non-additive genes. 

Anahtar Kelimeler

Cotton, Line x tester, Heterosis, Fiber quality

Kaynakça

• Anonim, 2013. Tekstil sektörü ihracat performans değerlendirilmesi 2013 Yılı. İTKB Genel Sekreterliği AR& GE ve mevzuat Şubesi Ocak 2014. Erişim 10.05.2015 http://www.akib.org.tr.Ifiles/downloads/Ekler/Ek-Tekstil.pdf.
• Anonim, 2015. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü,2014 yılı pamuk raporu. Http://koop.gtb.gov.tr/data/2014/20Pamuk/20Raporu. Pdf, erişim 10.05.2015.
• Anonim, 2017. Nazilli Pamuk Araştırma İstasyonu verileri, Nazilli Aydın.
• Başal H., Ünay, A., Canavar, O., Yavas, I., 2009. Combining ability for fiber quality parameters AND within-boll yield components in intraspecific and interspecific cotton populations. Spanish Journal of Agricultural Research, 7(2): 364- 74.
• Boyacı,K., 2011. Bazı pamuk (Gosspium ssp.) genotiplerinin çoklu dizi (line xTester) melezlerinde tarımsal ve teknolojik özelliklerin kalıtımı üzerine Bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Doktora Tezi, Adana.
• Chiang, M.S., Smith, J.D., 1967. Diallel analysis of the inheritance of quantitative characters in grain sorghum 11. Gene action the number effective factor and Inheritability. Can. J. Gene Cytol., 9: 823-830.
• EL-Feki., T.A., Abdel-Razık F.B., Gharab, M.A.M., Emam, G.M.L., 1995. Heterosis and combining ability in top crosses of cotton. Beltwide Cotton Conferences, 1: 588-589.
• Fonseca, S., Patterson, F.L., 1968. Hybrid vigour in seven parental diallel crosses in common wheat (Triticum aestivum L.). Crop Science, 2: 85-88.
• Güvercin., R., 2016. Line x Tester (çoklu dizi) yöntemi ile geliştirilen bazı pamuk (Gossypium hirsutum L.) genotiplerinin Elbistan koşullarına uyum yetenekleri-II; Lif Özellikleri. Yüzüncüyıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26 (4): 603-613.
• Kanoktip, K., 1987. Study on the inheritance of certain agronomic characteristics in Cotton. Field Crops Abs. Abs. No: 92-073564.
• Karademir, K., Karademir E., Ekinci R., Gençer, O., 2009. Combining ability estimates and heterosis for yield and fiber quality of cotton in linextester design. Not. Bot.Hort. Agrobot. Cluj. 37 (2),228-233.
• Kemthorne, O., 1957. An Introduction to Genetic Statistics. John Wiley and Sons Inc., Newyork, U.S.A.
• Lukonge E. P., Labuschagne M. T., Herselman L. 2007. Combining ability for yield and fibre characteristics in Tanzanian cotton germplasm. Euphytica, International Journal of Plant Breeding, 161:383-389.
• Matzinger, D. F., 1963. Experimental estimates of genetics parameters and their applications in self-fertilizing plants. Statistical Genetics and Plant Breeding, p. 253-276. National Academy of Science. Washington.
• Özcan, K., N. Açikgöz., 1999. A statistical program for population genetics. The Symposium of Computer Applications for Agricultural, 3-6 October Çukurova University, Adana-Turkey.
• Saravanan, N.A., Ravikesaven, R., Raveendran, T.S, 2010. Combining analysis for yield and fibre quality parameters in intraspecific hybrids of Gossypium hirsutum L. Electronic Journal of Plant Breeding 1(+):856-863.
• Senthilkumar, R., Ravikesaven, R., Punitha, D.,Rajarratthinam, S., 2010. Genetic analysis in cotton. Electronic Journal of Plant Breeding 1(4) 846-863.
• Ünay, A., 1993. Pamukta (G. hirsutum L.) erkencilik ve bazı tarımsal özelliklerin kalıtımı üzerine araştırmalar. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Edirne.
• Zhu, Q., 1995. Advances in research and utilization of intervaritial hybrid vigor in upland cotton (G. hirsutum L.). Field Crops Abs. 7(1) p. 8-11. Abs. No: 951-31962.