Batman mera vejetasyonlarının bazı özellikleri

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 1, 60 - 68, 25.03.2019

Seyithan Seydoşoğlu Kağan Kökten

https://doi.org/10.29050/harranziraat.424007

Cited By: 10

Öz

Batman ili
meralarının bazı vejetasyon özelliklerinin belirlenmesi amacı ile 2016 yılı
Nisan-Haziran aylarında yapılan bu çalışmada modifiye edilmiş tekerlekli lup
(halka) metodu kullanılmıştır. Vejetasyon etüdü 33 durakta yapılarak
yürütülmüştür. Araştırma sonucunda 52 tanesi baklagil, 35 tanesi buğdaygil ve
115 tanesi de diğer familyalara ait türler olmak üzere toplam 202 tür tespit
edilirken, bu türlerin 13 tanesi çoğalıcı, 12 tanesi azalıcı ve 177 tanesi de
istilacı tür olarak belirlenmiştir. Araştırma sahasında ortalama bitki ile
kaplı alan oranı %81.06, baklagillerin botanik kompozisyondaki ortalama oranı
%33.71, buğdaygillerin oranı %27.27 ve diğer familyaların oranı %39.02 olarak
tespit edilmiştir. Botanik kompozisyon farklı kalite derecesine sahip türler
bakımından değerlendirildiğinde ise; azalıcıların oranı %3.15, çoğalıcıların
oranı %6.59 ve istilacı türlerin oranı da %90.26 olarak belirlenmiştir.
Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre çalışılan tüm meraların “Zayıf”mera
durumu sınıfına girmiştir. Mera sağlığı açısından yapılan sınıflamada ise tüm
meraların “Sağlıklı”olduğu tespit edilmiştir. Tüm bu sonuçlar dikkate
alındığında, Batman ili meralarının derhal ıslah programına dâhil edilmeye
ihtiyaç duymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mera durumu, İstilaci türler, Vejetasyon etüdü, Lup metodu

Some characters of rangeland vegetation in Batman province

Öz

This study was conducted to determine
some vegetation characters of rangelands in Batman province during the period
of april-june in 2016. In the study, modified wheel point method with loop was
used. Vegetation study was carried out in 33 station. Totally 202 plant species
determined in the study area were categorized in 3 groups: i) 35 species were
in family of grasses, ii) 52 species were in leguminosae, and iii) 115 species
were in the group of other families. These plant species were also divided into
3 different successional groups: i) 12 species were decreasers, ii) 13 species
were increasers, and iii) 177 species were invaders. In the study area, plant
coverage rate was 81.06%, average rate of legumes, grasses and other families
in the botanical composition were found as 33.71%, 27.27% and 39.02%
respectively. The results of the study showed that all of rangeland are “Poor”
condition classes. On the other hand, all of rangeland stations were found as
“Healthy” in health categories.

Anahtar Kelimeler

Rangeland condition, Invader species, Vegetation survey, Loop method

Kaynakça

• Açıkgöz, E., 2001. Yem Bitkileri. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No: 182, Bursa.
• Alay, F., İspirli, K., Uzun, F., Çınar, S., Aydın, İ., Çankaya, N., 2016. Uzun süreli serbest otlatmanın doğal meralar üzerine etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1): 116-124.
• Anonim, 2005. Toprak ve arazi sınıflaması standartları teknik talimatı. http://www. tarim.gov.tr/Belgeler /Mevzuat/ Talimatlar/ Toprak Arazi Sınıflaması Standartları Teknik TalimativeIlgiliMevzuat_ yeni.pdf [Erişim: 28.03.2018].
• Anonim, 2018a. Türkiye İstatistik Kurumu. Tarım İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/ UstMenu.do?metod =kategorist [Erişim: 06.03.2018]
• Anonim, 2018b. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Batman ili 2016 yılı çevre durum raporu. http://www.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/BATMAN_icdr2016.pdf (Erişim tarihi:04.05.2018).
• Bilgen, M., Özyiğit, Y., 2005. Korkuteli ve Elmalı’da bulunan bazı doğal meraların vejetasyon durumlarının belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2): 261-266.
• Gökkuş, A., Koç, A., Çomaklı, B., 2000. Çayır-Mer'a Uygulama Kılavuzu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Yayın No:142, s:139 , Erzurum.
• Koç, A., Gökkuş, A., Altın, M., 2003. Mera durumu tespitinde dünyada yaygın olarak kullanılan yöntemlerin mukayesesi ve Türkiye için bir öneri. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, 36-42, Diyarbakır.
• Koç, A., Çakal, Ş., 2004. Comparison of some rangeland canopy coverage methods. Int. Soil Congress on Natural Resource Management for Sustainable Development, June June 7-10, 41-45, Erzurum.
• Çınar, S., Hatipoğlu, R., Avcı, M., İnal, İ., Yücel, C., Avağ, A., 2014. Hatay ili Kırıkhan ilçesi taban meralarının vejetasyon yapısı üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31(2): 52-60.
• Çomaklı, B., Fayetörbay, D., Daşçı, M., 2012. Changing of botanical composition and canopy coverage ratio in rangelands at different altitudes. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 43(1): 17-21.
• Koç, A., Kadıoğlu, S., 2012. Some vegetation characteristics of an upland rangeland in Eastern Anatolia. Dry Grasslands of Europe: Grazing and Ecosystem Services Proceedings of 9th European Dry Grassland Meeting (EDGM), 19-23 May, 180-185, Prespa, Greece.
• Öztaş, T., Koc, A., Comaklı, B., 2003. Changes in vegetation and soil properties along a slope on overgrazed and eroded rangelands. Journal of Arid Environments, 55: 93-100.
• Seydoşoğlu, S., Saruhan, V., Mermer, A., 2015a. Diyarbakır ili Silvan ilçesi taban meralarının vejetasyon yapısı üzerinde bir araştırma. Türkiye Tarımsal AraştırmalarDergisi, 2: 1-7.
• Seydoşoğlu, S., Saruhan, V., Mermer, A., 2015b. Diyarbakır İli Eğil İlçesi Kıraç Meralarının Botanik Kompozisyonunun Belirlenmesi, Türkiye Tarımsal Araştırma Dergisi, 2: 76-82
• Gür, M., Altın, M., 2015. Trakya yöresinde farklı kullanım geçmişine sahip meraların florastik kompozisyonlarının bazı özellikleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 30: 60-67
• Töngel, M.Ö., Ayan, İ., 2005. Samsun ili çayır ve meralarında yetişen bazı zararlı bitkiler ve hayvanlar üzerindeki etkileri. OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(1): 84-93.
• Uzun, F., Garipoğlu, AV., Algan, D., 2010. Meralarımızda görülen sarı peygamber çiçeği (Centaurea solstitialis L.)’nin bitkisel özellikleri ve kontrolü. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 25(3): 213-222.
• Uzun, F., Garipoğlu, AV., Dönmez, HB., 2015. Mera yabancı otlarının kontrolünde keçilerin kullanımı. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 1(1): 40-50.
• Uzun, f., Alay, F., İspirli, K., 2016. Bartın İli Meralarının Bazı Özellikleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi. Turk J Agric Res 3: 174-183
• Ünal, S., Karabudak, E., Öcal, MB., Koç, A., 2011. Interpretations of vegetation changes of some villages rangelands in Çankırı province of Turkey. Turkish Journal of Field Crops, 16(1): 39-47.
• Ünal, S., Mutlu, Z., Mermer, A., Urla, Ö., Ünal, E., Aydoğdu, M., Dedeoğlu, F., Özaydın, KA., Avağ, A., Aydoğmuş, O., Şahin, B., Aslan, S., 2012a. Ankara ili meralarının değerlendirilmesi üzerine bir çalışma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 21(2): 41-49.
• Ünal, S., Mutlu, Z., Mermer, A., Urla, Ö., Ünal, E., Özaydın, KA., Avağ, A., Yıldız, H., Aydoğmuş, O., Şahin, B., Aslan, S., 2012b. Çankırı ili meralarının mera durumu ve sağlığının belirlenmesi üzerine bir çalışma. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(2): 131-135.
• Ünal, S., Mutlu, Z., Urla, Ö., Yıldız, H., Şahin, B., 2013. Evaluation and determination of rangeland vegetation in Kayseri province. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 22(2): 86-95.
• Ünal, S., Mutlu, Z., Urla, Ö., Yıldız, H., Aydoğdu, M., Şahin, B., Aslan, S., 2014. Improvement possibilities and effects of vegetation subjected to long-term heavy grazing in the steppe rangelands of Sivas. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 23(1):
• 22-30.Yavuz, T., Sürmen, M., Töngel, MÖ., Avağ, A., Özaydın, K., Yıldız, H., 2012. Amasya mera vejetasyonlarının bazı özellikleri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1): 181-185.